Truyện Ngắn Ernest HemingwayTác giả: Ernest Hemingway
Thể loại: Tuyển Tập Truyện Ngắn
Độ dài: 203,168 words
Đến với truyện ngắn Hemingway, ta thấy nổi lên hai mảng đề tài lớn: chiến tranh và quan hệ đời thường. Viết về chiến tranh, Hemingway đứng về phía những người đấu tranh cho lý tưởng tiến bộ. Phát-xít là kẻ thù của ông. Nhưng ông sợ chiến tranh. Điều này đã được phản ánh qua các nhân vật. Chiến tranh là nỗi ám ảnh kinh hoàng lên cuộc sống của nhiều cuộc đời sau cuộc chiến. Từ anh lính trẻ Krebs, Nick đến Enquiry (Tố giác)… đều cho thấy tội lỗi thực sự của cuộc chiến đẫm máu do phe Phát xít gây ra.
Rời khỏi cuộc chiến ấy, người lính của Hemingway mang nhiều thương tích nên trong họ đã dấy lên cảm giác nơm nớp lo sợ về những bất trắc mơ hồ luôn chực đổ ập xuống. Họ chẳng thể nào ngủ được trong đêm khi không có một chút ánh sáng nào đó. Họ đã từng thấy linh hồn mình rời khỏi thể xác rồi nhập về lại như thế nào nên họ không muốn nó rời đi lần nữa. Bi đát hơn, họ chẳng thể nào hòa nhập được vào cộng đồng sau cuộc chiến. Thế rồi du ngoạn, rượu và làm tình lại bị lạm dụng tới mức họ không còn là họ. Họ như thể những hiện hữu, cuồng quay trong xã hội cuồng quay.
Nền văn minh lúc ấy đã có nguy cơ phá sản: Những con người nhạy cảm đó muốn đi tìm một lối thoát cho bản thân, cho cộng đồng. Và họ đã tìm ra bằng cách xác lập những giá trị đạo đức, cách sống của riêng mình và đặc biệt là đề cao sức mạnh tinh thần.
Điều đặc biệt ở Hemingway là dẫu sáng tác của ông xuất hiện nhiều đề tài đến đâu đi chăng nữa thì những đề tài ấy thường là nơi ông dựa vào đề gởi gắm những vấn đề khác. Hemingway là nhà văn nổi tiếng với nhiều tác phẩm viết về chiến tranh nhưng ông ít khai thác trực tiếp vẻ hào hùng hay rùng rợn của nó như nhiều nhà văn khác mà chủ yếu khai thác khả năng chịu đựng của con người. Các đề tài câu cá, đấu bò, đấm bốc… cũng thường được sử dụng để khai thác yếu tố này. Năm mươi ngàn dollar viết về trận so găng giữa Jack và Walcott nhưng chủ đề của truyện không hoàn toàn hướng vào trận đấu mà chủ yếu hướng vào món tiền cược 50.000 dollar với tình huống trớ trêu là người thua sẽ được bạc. Thế là cả Walcott và Jack tuy không nói ra nhưng đều cố thua. Xét về phong độ thì Jack là người không thể thẳng nổi Walcott nhưng anh lại muốn thua trong danh dự, dự định sẽ phạm luật chứ không chịu chấp nhận bị hạ đo ván. Song lúc Jack chưa kịp thực hiện ý đồ thì Walcott đã ra tay trước, Jack bị đấm vào bụng suýt ngã lăn xuồng sàn. Lúc này, vấn đề không phải là vinh quang của sự chiến thắng mà là tiền, nếu Jack còn đứng vững thì anh sẽ có cơ hội. Rốt cuộc, Walcott quằn quại trên sàn bởi Jack đánh trả vào nơi hẳn đã đánh anh. Jack thua (vì đã phạm luật), nhưng có tiền, còn Walcott thì thành nhà vô địch nhưng lại mất tiền, anh ta là kiểu “người chiến thắng nhận hư vô”, theo cách nói của Hemingway.
Từ “đấm bốc”, câu chuyện tập trung vào việc cá độ và đã hé mở cho chúng ta thấy một khía cạnh của diện mạo xã hội hiện đại: sự đảo lộn các chân giá trị. Câu chuyện không những là chuyện đấm bốc hay cá độ mà còn là chuyện về sự băng hoại nhân phẩm của con người. Đồng tiền đã tùng tác oai tác quái từ xa xưa nay vẫn giữ nguyên sức mạnh cũ. Nhưng lại phát huy khả năng ở góc độ kín đáo hơn, bỉ ổi hơn.
Có thể nói, tài năng của Hemingway được bộc lộ ở chỗ nói mà không nói, không nói mà lại nói. Những lời đối thoại hay lời kể về cuộc đấu của Jack thì rốt cuộc đâu chỉ còn nói về trận đấu nữa. Và cái “điều không nói”: con người sao lọc lừa đến thế? Tinh thần thượng võ đâu cả rồi?… lại gợi lên nhiều vấn đề tiềm ẩn khiến độc giả phải suy ngẫm. Dĩ nhiên bất cứ một tác phẩm thuộc khuynh hướng tả thực xuất sắc nào cũng có thể thực hiện được điều này. Chỉ có khác là Jack của Hemingway không phải là “điển hình”, anh chỉ là “tính cách” - thói keo tiền rất Ai Len. Chính đặc điểm này đã làm động lực thúc đẩy, làm nền tảng cho lâu đài chiến thắng của Jack.
Vậy, phải chăng Hemingway đặt vấn đề về bản tính của con người? Có lẽ đúng! Đọc ông, ta thấy nhiều tác phẩm có biểu hiện này. Vậy ra, dẫu trực tiếp hay gián tiếp, dẫu nói bằng giọng châm biếm hay giữ thái độ khách quan lạnh lùng… thì Hemingway cũng đã đặt được vấn đề cảnh tỉnh. Tất nhiên bản tính con người theo Hemingway không chỉ là tình dục, lòng tham, hay hào hoa rởm… mà chủ yếu là nghị lực và ý chí. Nói tóm lại đấy là sức mạnh tinh thần.
Ông dùng nó để làm thước đo xác định sức mạnh của con người. Con người mạnh hơn con thú (bò tót, cá kiếm…) là nhờ nghị lực. Jack thắng được Walcott là nhờ khả năng chịu đựng của mình. Anh bồi già (Một nơi sạch sẽ và sáng sủa). Lại mang Kinh Thánh ra giễu trong một đêm mất ngủ: chào hư vô, ắp ứ hư vô, hư vô cùng Người… Nhờ sức mạnh tinh thần này nên con người của Hemingway mới có khả năng đương đầu với cái xấu.
Tuy nhiên, chính sức mạnh tinh thần ấy lại khiến các nhân vật của Hemingway mất ngủ. Đến đây ta gặp ở họ: một con người nhạy cảm. Từ cái lưỡi của Nick (trong Sông lớn hai lòng) đến ánh mắt của ông chủ khách sạn (trong Con mèo trong mưa) đến “khứu giác cực nhạy” của gã mù Blindy… đã cho thấy, về mặt tố chất họ là những con người có khả năng nhạy cảm. Một khả năng nhạy cảm trong một xã hội đã băng hoại về nhiều phương diện, nên họ tựa những “con bướm” trước “cỗ xe tăng”. Kết quả là “con bướm” bị nghiền nát. Kết quả là nếu tồn tại thì những “con bướm” ngây thơ nhạy cảm kia không chừng sẽ hóa thành “những con tê giác” (Ionesco). Và kết quả là nếu cứ tồn tại thì họ cô độc.
Không giống nhiều tác giả hiện đại khác, con người cô độc ở Hemingway gắn với những vết thương. Nói cách khác, chính vì bị tổn thương cả về thể xác lẫn tâm hồn nên họ cô độc. Một ông lão (Một nơi sạch sẽ và sáng sủa) ngồi trong quán cà phê đã từng tự sát hụt. Một ông lão khác, không vợ con, không chịu tản cư mà cứ nấn ná trên đường bởi lo cho bầy gia súc (Ông lão bên chiếc cầu). Nick với cái đầu bị chấn thương trong bộ quân phục Mỹ lạc lõng trên tuyến đầu (Con đường bạn sẽ chẳng hề theo)… Cứ thế, thế giới nghệ thuật của Hemingway dần mở ra: những cô điểm cô độc, những người “đàn ông không đàn bà” (theo cách nói của Hemingway), những em bé chết yểu, chàng trai đến tuổi dậy thì tự thiến (Hỡi quý ông, Chúa ban phước lành cho các bạn)… Họ là những diện mạo bất thường. Và một khi kiểu con người này xuất hiện thì cả thế giới đạo đức cũ xưa đã vụn vỡ trước nhưng dục vọng xấu xa của con người.
Epubhttp://www.mediafire.com/file/a467r50v0 ... ngway.epubDocxhttp://www.mediafire.com/file/zgqtc42iz ... ngway.docx