XIV
Tôi cùng các bạn lên phi cơ về Sài Gòn buổi chiều ngày thứ sáu trước lễ Noel một tuần. Trong anh em, người nào cũng được hai tuần nghỉ phép, sau đó tự động đến trại khóa sinh trình diện để bắt đầu khóa học.
Chỉ có một số bạn gia đình ở miệt lục tỉnh mới thực sự đi phép về thăm nhà, còn hầu hết những anh em ngoài miền Trung không mấy ai muốn về thăm quê lúc này, mà ở chơi Sài Gòn mua sắm và hưởng không khí mùa lễ Giáng Sinh cùng Tết dương lịch. Sài Gòn, thành phố này ai ở xa đến cũng đều muốn được vui chơi, thỏa thích với cảnh sinh hoạt xô bồ, náo nhiệt ở đô thị. Những ngày chơi phố, anh em nào trong khóa của tôi cũng chưng diện đồ vàng, cầu vai đeo alpha, đội nón cát két, có anh đội nón kao lô không gắn lon. Và, trong thời gian cả khóa về Sài Gòn, viên Đại úy Đoàn trưởng cũng về theo nhân chuyến công tác ở Bộ Tư Lệnh. Anh em đều hay biết vị Đoàn trưởng có về, lúc vào ngày thường, lúc thứ bảy chủ nhật ông hay chạy xe quanh những phố chính quan sát cách đi đứng của các SVSQ thấy bạn nào có dắt bồ dạo phố, ông hài lòng chấm điểm cho bạn đó bằng một nụ cười. Nhớ lại, sau lễ gắn alpha, ngày đầu tiên xuất phố ra Nha Trang, trọn một ngày đó, trên các ngả đường nơi nào có bóng SVSQ cũng thấy ông xuất hiện. Sự quan tâm của ông thể hiện một tinh thần trách nhiệm của cấp chỉ huy, nơi con người ông là sự liên đới từ tình cảm cá nhân đến đồng đội, và chính ông đã tạo cho lớp SVSQ khóa 69B một phong cách độc đáo, hào hoa.
Ngày về lại Sài Gòn, tôi khác nhiều. Những người thân bên ngoại, các cậu, các dì ai cũng thấy tôi lạ hẳn, trông chững chạc, tư cách qua quân phục, không còn xuềnh xoàng như trước đây nữa. Thực ra tôi biết mình vẫn vậy, chẳng qua quần áo mới được cấp phát, cắt may vừa vặn, mặc vào trông dễ coi. Tuy nhiên trong những ngày này nghỉ phép, tôi mặc đồ dân sự cho tiện. Và, trước nhất tôi đem một số truyện ngắn, mỗi truyện chừng năm, sáu trang không dài lắm đến các tuần báo và nhật báo gởi đăng để kiếm tí tiền còm, mua sắm ít sách vở học, cần nhất một cái máy cassette để thu các bài giảng về nhà nghe. Học Anh ngữ đi Mỹ, cần nhất nghe và đàm thoại. Khả năng nghe là chính yếu, nếu bạn nghe không rõ, câu trả lời sẽ không đúng, có đúng, cũng là rùa. Khi tôi đến tòa soạn Tiểu thuyết thứ năm, ông Chủ bút Thanh Thủy đã nghỉ việc, về miền Tây trở lại nghề dạy học, nay tạm thời việc bài vở do ông Quản nhiệm coi sóc. Ông Thế là Quản nhiệm vẫn còn nhớ ra tôi, và khuyến khích tôi viết. Hai tờ báo còn lại là Văn Nghệ Tiền Phong và Độc Lập cùng nằm trên đường Võ Tánh.
Sau khi mang mấy truyện cho các tòa báo xong, tôi đến trường Hành Chánh tìm Lăng.
Trường Hành Chánh nằm bên dường Trần Quốc Toản gần Viện Hóa Đạo. Đây là lần đầu tới, tôi hỏi thăm các sinh viên đứng ở ngoài, được biết lớp Lăng đang có giờ học nên tôi đi ra phía cổng ghé vào quán cóc kiếm nước uống, ngồi đợi bạn.
Không lâu lắm, hết giờ học, tôi đi vào cổng đến chỗ bãi gởi xe, vừa lúc gặp Lăng. Hai đứa cùng ngạc nhiên. Rồi tôi lên xe Honda ngồi sau, Lăng chở đến một quán ăn bình dân ở Nguyễn Tri Phương.
- Anh có tính về Huế không?
- Không. Với lại thời gian phép cũng ít.
- Chừng nào anh nhập khóa học?
- Sau Tết tây một ngày.
- Xong khóa Anh văn là đi Mỹ.
- Đúng vậy.
- Rồi thời gian học lái máy bay là bao lâu?
- Cũng từ sáu đến tám tháng.
- Tính ra, học xong có kết quả cũng mất gần hai năm.
- Có thể.
Quán cơm nằm phía đầu đường, cạnh ngã tư. Trong lúc chờ, tôi gọi một chai bia lớn và hai ly có đá. Người chạy bàn đem ly ra, và khui bia đổ vào ly.
- Nào, cụng ly một cái.
- Hút thuốc lá đi.
- Không hút được.
Tôi uống một ngụm bia rồi đốt điếu thuốc.
- Học bổng của Lăng có khá không?
- Cũng khá.
Tôi nói:
- Tôi vẫn còn ăn lương cũ, ra trường, lúc đó đời mình mới khá hơn được.
Nhìn tôi, Lăng nói:
- Nếu biết việc thi cử không thành, hồi đó, xong Tú Tài I anh đi ngay, giờ cũng ngon lành rồi.
- Ờ, mình cũng vụng tính. Như hồi đó, thay vì vào Không quân, mình đi Sĩ quan Bảo An, giờ được đồng hóa với Bộ Binh làm việc ở các Tiểu khu.
- Anh cũng quá lận đận.
Bữa cơm phần dọn ra ba món mặn, một món canh. Trời chiều đã muộn, hai bạn cùng đói nên ăn ngon miệng.
Tôi hỏi:
- Sang năm, Lăng ra trường chưa?
Lăng gật đầu, vừa giải thích:
- Ban Cao học, học hai năm thôi.
Hết một chai, tôi gọi một chai lớn nữa, người chạy bàn đem ra rót thêm vào hai cái ly lớn.
- Ông cho thêm ít đá.
- Có ngay.
Nhìn Lăng, tôi hỏi:
- Có ai chưa?
- Cũng có. Nhưng tôi chưa ý định gì cả.
- Có cho dì biết không?
- Trời, mẹ tôi, bà sốt ruột. Ở Huế, không biết là bao nhiêu đám đi làm mai. Không chỉ cho tôi, bà còn lo cho cả anh nữa.
- Tội, rất là thương dì. Bữa ăn xong, bên ngoài đèn đường sáng. Dọc theo con phố, những xe bán hàng rong, và các sạp quán vỉa hè bắt đầu hoạt động.
Tôi nói:
- Tôi ở Không quân, có được chữ thợ, và cái mác bên ngoài thôi. Chứ nhìn tương lai, cũng chưa thấy màu hồng.
- Rồi đến sang năm, anh cũng ra trường.
- Tôi mới nghe tin mười người khóa trước đi học bay bị loại, lên đường về nước rồi.
- Trường hợp bị loại, họ cho học ngành gì.
- Không rõ, nhưng số đó phần nhiều bị đưa qua Thủ Đức.
Lăng im lặng, không hỏi gì thêm trong ý tưởng bi quan của tôi.
- Bác đang ở đây, hay đi công tác?
- Bác ra Huế rồi.
- Anh về có gặp không?
- Không. Hình như, bác tìm mua nhà trong này.
- Bác có thư cho anh?
- Bác bàn chuyện với dì Hồng. Có căn nhà dưới Thị Nghè bác tính mua.
- Ở ngoài quê không còn ai, nên chi phải có cơ sở tại đây để phòng chiến tranh.
- Tôi cũng nghĩ như Lăng vậy.
Hút xong điếu thuốc, tôi nhìn đồng hồ tay.
- Anh đang ở nhà ai?
- Nhà dì Hồng.
Tôi gọi người chạy bàn đến trả tiền. Lúc đợi lấy tiền thối, tôi nói:
- Tôi có mấy truyện ngắn vừa gởi đi, chắc trong tuần này đăng tôi có được ít nhuận bút.
- Anh không gởi truyện cho Văn?
- Sức mình chưa đủ. Cứ theo dạng này, mình kiếm được ít tiền tiêu vặt.
Hai người rời quán ra xe. về tới nhà dì Hồng, Lăng còn ở chơi chuyện trò đến mười giờ khuya mới về. Lúc này, Lăng đang ở nhà cậu Nghiêm. Khi được giải ngũ ra ngoài dân sự, cậu đi làm Luật sư, cuộc sống thật dễ chịu, thoải mái. Nhiều vụ cãi, cậu phải đi xuống miền Tây và các tỉnh xa.
Những ngày nghỉ phép vẫn thong dong. Từ hôm về lại Sài Gòn, tôi chỉ có đi chơi với Lăng, ghé tới nhà mấy người bạn cũ là lưu học sinh trong những năm học ở Đà Lạt.
Một hôm tôi tìm đến nhà Khánh, lại gặp Phượng. Cô vẫn nhận ra tôi, lên tiếng hỏi:
- Lâu nay anh đi đâu?
- Anh đi học ngoài Nha Trang mới về?
- Anh vào nhà ngồi chơi đợi anh Khánh.
- Anh Khánh vẫn làm việc ở hãng cũ?
- Ủa, anh Khánh đi lính rồi, anh không hay à.
- Không, lâu chưa?
- Bây giờ anh làm việc ở Biệt Khu Thủ Đô.
- Khánh được ở Sài Gòn là hay lắm.
- Anh ra Nha Trang học gì?
- Anh đi bên Không quân.
- Anh có lái máy bay không?
- Không, anh làm việc dưới đất.
Nhìn Phượng, tôi có thấy đổi thay và trên vẻ mặt cho một ý nghĩ nay Phượng đã có gia đình.
Khánh về nhà, ngạc nhiên thấy tôi đến. Gặp nhau vui mừng, tôi ở nhà bạn ăn cơm, sau đó, hai đứa lại ra quán nước ở ngoài đường.
Nhà Khánh vẫn ở đường Cô Giang. Khu phố này vẫn như xưa, không mấy thay đổi. Thiệu em của Khánh, năm đó học Đệ Tứ và Khánh đã có ý bảo tôi đến dạy kèm nhưng rồi tôi đi lính.
Tôi nói:
- Tao định viết thư cho mày, nhưng quên địa chỉ.
- Mầy tính sao có lợi cho mầy thì làm.
- Biết vậy rồi. Nhưng sợ mầy trông.
- Tao có ý đợi, nhưng nghĩ chắc mầy xin được việc.
- Thực ra, tao có làm việc ở tòa báo mấy tháng rồi đi lính.
Ngồi ở quán nước bên đường, trong bóng ánh đèn điện, gương mặt hai bạn trông khác xưa nhiều.
- Mầy đi khóa mấy?
- 9/68.
- Đến chừng nào lên Thiếu úy?
- Còn bốn tháng nữa.
- Mày, sao?
- Tao đi lính Không Quân một thời gian, giờ được cho đi học Sĩ quan hoa tiêu.
- Vậy mầy được đi Mỹ.
- Chưa biết. Vì, tao đang còn chờ học một khóa Anh ngữ.
- Học ở trường sinh ngữ quân đội.
- Đúng.
Tôi đốt điếu thuốc. Trong ý nghĩ riêng mình, tôi thấy Khánh là người bạn tốt, chân thực. Vào thời còn đi học, xa nhà học sinh ở chung gác trọ với nhau, lúc ấy, tình bạn của tuổi niên thiếu khác bây giờ. Khi đến tuổi trưởng thành, người ta mới có được ý nghĩ rằng cuộc sống hằng ngày cần được xây dựng từ trong hai ý niệm: thời gian và bằng hữu. Và, khi có được mối liên hệ căn bản này bạn sẽ thấy, cá nhân là của xã hội.
- Mầy có gặp mấy đứa không?
- Chúng nó ở đây cả. Trừ tao ra, đứa nào cũng đã xong Đại Học.
- Mầy có đi học lại không?
Tôi kể vắn tắt về mình trong mấy năm qua. Khánh nói:
- Tao cũng muốn đi học cho xong, nhưng ít thì giờ quá.
- Ở giai đoạn này chiến tranh đang leo thang, mình có muốn cũng vô ích.
- Rồi sao, vợ con gì chưa?
- Chưa nên gì cả, làm sao tính chuyện đó được. Còn mày?
Khánh cười bảo:
- Tao cũng như mầy thôi.
- Không đâu, mầy quá dễ dàng.
- Mầy tin vậy sao?
- Hoàn toàn. Nói đi, bà xã làm gì?
- Bà làm việc ở ngân hàng.
- Lúc nãy vào nhà tao không thấy.
- Bà về bên nhà ngoại.
- Mấy mống rồi.
- Một.
- Phượng thì sao?
- Mầy thương nó không?
- Nếu tao được làm em mầy là nhất.
Tôi và Khánh đứng dậy rời quán. Trở lại nhà Khánh, tôi nói cho người bạn nghe về những ngày mới đây ở quân trường và ước vọng sẽ trở thành phi công của mình. Vừa nghe tôi nói, Khánh đặt bàn tay trên vai bạn.
Dừng lại bên ngoài lối đi vào con hẻm, Khánh nói:
- Thứ bảy, chủ nhật ra ngoài ghé tao chơi.