Cá hô đất là loài cá nước ngọt sinh sống ở Biển Hồ, tuy hiện nay những con cá nặng từ 170 - 180kg hầu như đã không còn bóng dáng nhưng “hậu duệ” của chúng với trọng lượng khiêm tốn hơn thì vẫn rất được các nhà hàng ưa chuộng
Cá hô là loài cá nước ngọt có vẩy lớn nhất mà người dân ở đồng bằng sông Cửu Long thường nhắc đến. Cách đây gần chục năm, người ta vẫn còn bắt được những con cá hô lớn nặng đến 170 - 180kg , mỗi chiếc vẩy cá lớn gần bằng miệng chén. Nhưng cùng với sự phát triển của vùng đồng bằng, những con cá hô khổng lồ đã trở thành ký ức, trong những câu chuyện kể của người lớn tuổi.
Cá hô sinh sống ở Biển Hồ - Campuchia, An Giang, xuôi theo dòng sông Hậu xuống Cần Thơ. Từ tháng 3 âm lịch đến tháng 5 âm lịch, khi con nước quay đầu cũng là mùa cá hô. Người ta có thể bắt được cá hô từ An Giang sang tận khu Cả Cồn, Cả Mít, Phụng Hiệp thuộc Cần Thơ. Nhưng cá hô hiện nay chỉ còn là cá hô đất, theo như cách gọi của dân An Giang là những con cá hô có trọng lượng nhỏ từ 10 - 15 kg/con
Theo chủ quán 4U trên đường Nguyễn Ngọc Lộc, Q.10 (Ngô Quyền nối dài) chuyên bán đặc sản An Giang thì cứ đến mùa có cá hô đất, dưới An Giang luôn gởi cá lên Sài Gòn để quán giới thiệu cho khách ruột. Tuy nhiên phải kén cá, cá hô đất phải từ 10kg trở lên mới ngon, cá càng lớn càng có giá trị. Cá ít xương, thịt trắng, ngọt; da dày, dai và rất béo. Cá dưới trọng lượng này thịt bở, kém ngọt và da không dày nên những quán chuyên bán đặc sản cá hô đất ở An Giang lẫn Sài Gòn thường không mua cá nhỏ vì không ngon, khó tiêu thụ.
Tuy là loài cá lớn nhưng cá hô lại là cá lành tính, chỉ ăn tảo, rong rêu dưới đáy sông sâu. Cá sống vùng nước sâu, chảy mạnh. Thời điểm con nước từ trong chuyển sang đục và những khi trời sa mưa, không khí trở nên mát mẻ, cá hô hay nổi lên để ăn móng. Lúc này người ta giăng lưới để bắt cá.
Cá hô đất được chế biến khá nhiều món ăn. Phi lê cá được lọc riêng để làm gỏi. Từng miếng cá lạng mỏng, tái chanh trộn với hành tây, rau răm, ớt, mè. Gắp miếng gỏi cá hồng nhạt chấm chút nước mắm ăn kèm với bánh tráng mè. Thịt cá ngọt, dai, hòa cùng vị nồng của củ hành, rau răm, ớt… khó có món gỏi cá nước ngọt nào bằng. Thích ăn cá có da thì chọn món cá hô chưng. Cá cắt miếng dày khoảng 5mm, lớn cỡ 2 ngón tay có cả da. Ướp cá với tương và gia vị, chưng cách thủy. Món cá chưng ngon nhờ lớp da cá dày, béo ngậy, giòn sừng sựt. Đầu cá nấu lẩu măng chua ngon lạ, nước lẩu không cần nêm nếm nhiều gia vị mà vẫn ngọt lừ. Húp miếng nước lẩu nóng hổi nghe thấm đượm hương vị miệt đồng Nam Bộ, dân dã mà hào phóng tuyệt vời như vùng đất đã sản sinh ra con cá hô ngon - lạ.
ST
