Cây dừa lại mang đến cho con người những thi vị trong cuộc sống qua từng món ăn dân dã.
Dù đi bất cứ nơi đâu, món cháo dừa sẽ trở thành hoài niệm đối với người con Bến Tre xa xứ. Từ thuở quê dừa còn hoang sơ, lúc chuyện đồng án, vườn tượt đã rỗi, ngồi chuyện vãn sự đời bên ngọn đèn mù u, mà thưởng thức món cháo dừa ăn với đường thùng vàng lườm màu mật, thì còn gì bằng. Cháo dừa nấu bằng gạo dẽo, hầm cho nhừ ra. Vắt nước cốt dừa, bỏ thêm tí muối để cho đặc sệt mới ngon. Cháo dừa phải ăn từ từ, vừa ăn vừa tán gẫu, mới cảm nhận hết chất béo của dừa ngầy ngậy đầu lưỡi. Từ lâu, cháo dừa là món ăn của người nghèo. Nó chưa từng xuất hiện nơi chốn cao sang. Nhưng ai một lần thử qua, ghiền cả đời.
Người miệt vườn có thói quen đào trùng đất, xâu vào sợi chỉ dài làm mồi câu cá bóng dừa. Khi con nước bắt đầu nhửng lớn, thả xâu trùng xuống khe bập dừa, mặc tình mà giựt cá bóng. Hay đi bắt con bà chằng ven sông, lấy cọng lá dừa xỏ thành từng chùm, cho vào miệng lộp, đem đặt nơi dòng nước chảy, cá bóng dừa nghe mùi tanh chui vào mắc bẫy. Chỉ có ở xứ vườn mới tha hồ mà bắt bóng dừa. Cá bóng dừa đem chà sạch vảy, kho bằng nước màu dừa. Khi cá vừa thấm gia vị, vắt nước cốt dừa cho săm sấp, để lửa riu riu. Nước cốt dừa sắc xuống, thấm vào cá, thơm lựng. Bữa cơm điền dã đạm bạc với món cá bóng dừa kho nước cốt dừa, ăn kèm rau cải trời luộc, hoặc bù ngót nấu canh thì ăn hoài chẳng thấy no.
Khi cánh đồng còn thơm mùi rạ, miệt ruộng đã lên mùa. Còn gì tuyệt bằng khi nấu một nồi nếp mới ăn với tép rang dừa. Nếp vừa gặt xong, đem nấu bằng nồi gang. Khi nồi nếp vừa sôi, lấy đũa bếp đảo vài vòng, chắt cho ráo nước, gạt than cho đều để nếp dẽo và thơm. Tép bạc đất đem ướp đường và muối, rang với nước cốt dừa cho keo lại. Độ dẽo của nếp, độ béo của tép rang dừa, ăn hoài không chán.
Ở xứ dừa mà không biết thưởng thức món đuông dừa chiên bột thì quả là tiếc. Đuông là ấu trùng của loài kiến dương gây hại cây dừa. Người ta bửa đọt dừa ra để bắt con đuông, đem lăn bột chiên dòn, ăn kèm rau sống rất béo. Ngày nay, món ăn dân dã này đã có mặt ở những nhà hàng sang trọng, là món ăn khoái khẩu cho những thực khách đang tìm về ẩm thực cội nguồn.
Hay lúc rãnh rỗi, vác dao đi chặt củ hủ dừa chiên bánh xèo thì thú vị vô cùng. Củ hủ dừa là phần đọt non của cây dừa, xắc thành sợi thay giá, chiên bánh xèo rất thơm và ngọt. Dù rất ngon, nhưng hiếm nên hiện nay ít người được thưởng thức món bánh xèo chiên bằng củ hủ dừa. Củ hủ dừa còn được các bà nội trợ làm dưa chua, ăn với cá kho tộ không thua gì dưa bồn bồn, dưa môn, dưa cây màng màng.
Nói về những món ăn chế biến từ dừa, không thể không nhắc đến món chuối xào dừa. Chuối xiêm mới trở mình, nấu chín, xắc thành từng miếng nhỏ, đem khèo với nước cốt dừa pha với bột mì tinh. Cho vào ít đường, tí muối, đậu phộng rang, bột khoai sẽ là món ăn chơi mà ngon tuyệt. Hay lấy cơm dừa non dát thành sợi mỏng, nấu chè thưng với những phụ liệu khác, ăn với đá bào rất ngon và mát.
Còn rất nhiều món ăn từ dừa qua bàn tay khéo léo, tinh tế của các bà nội trợ, góp phần làm phong phú thêm màu sắc trong thế giới ẩm thực điền dã của xứ dừa Bến Tre.
Gỏi củ hủ dừa
