Trồng cây hài hòa phong thủy
Trong Phong Thủy, cũng như văn hóa truyền thống Việt Nam, thường có rất nhiều câu châm ngôn cửa miệng cha ông ta truyền lại nhằm đúc kết kinh nghiệm, giải pháp về phong thủy nơi ăn chốn ở sao cho dễ nhớ dễ thuộc.
“Trước cau sau chuối” là một trong những kinh nghiệm về bố trí cảnh quan cho ngôi nhà. Ngôi nhà truyền thống đa phần đều quay về hướng Nam và lân cận Nam để đón gió mát và tránh nắng Tây cũng như gió Bắc lạnh.
Vì thế phần trước của mỗi ngôi nhà nên trồng cau (hay nói chung là cây thân cột thẳng, lá đẹp như cau hoàng đế, thiên tuế, cọ, dừa cảnh, chuối rẽ quạt…) để vừa không ngăn cản nắng sớm và gió mát, ít rụng lá, vừa được dáng vươn cao thẳng đẹp như những hàng chào danh dự trước sân nhà.
Còn “sau chuối” là nên trồng những loại cây có lá to và dày, mọc nhanh và ken sát nhau (như chuối, bàng…) để những cây này ngăn gió lạnh hướng Bắc và Đông-Bắc, ngăn nắng gắt buổi chiều Tây-Bắc và giữ ấm cho phần sau nhà.
Khoa học tự nhiên và khoa học Phong Thủy đã chứng minh sự quan trọng của thực vật đối với không gian sống như cung cấp dưỡng khí, lọc giảm bức xạ và tiếng ồn, tạo cảm giác vui tươi sống động và thư giãn tinh thần…
Đô thị ngày càng phát triển, khoảng không càng bị thu hẹp khiến mỗi người chủ nhà càng cần quan tâm hơn nữa đến việc bố trí cây xanh cho nội – ngoại thất sao cho Trường Khí ngôi nhà của mình được cải thiện tốt nhất.
Cây không chỉ là vật trang trí
Cây cối luôn đóng vai trò liên kết giữa con người với thế giới tự nhiên. Do vậy, dùng cây cối trong nội thất chính là liệu pháp Tiếp Nối Khí một cách đơn giản và dễ điều chỉnh nhất. Một căn phòng làm việc có nhiều loại trang thiết bị, hãy thử đặt vài chậu kiểng, bình hoa trên bàn và giỏ lan trên bậu cửa sổ chẳng hạn. Hiệu quả giảm stress sẽ đến rõ rệt nhờ việc hài hòa tính Âm Dương của các hành Mộc – Kim trong Ngũ hành.
Cũng cần quan niệm nhà ở không phải là rừng hay vườn cây, việc trồng cây phải tương quan hài hòa với tỷ lệ không gian sống. Cây cối nhiều quá nếu không có hệ thống sắp xếp hợp lý sẽ dẫn đến ẩm thấp, tối tăm, vướng víu tầm mắt và dễ sinh hỏa hoạn (Mộc sinh Hỏa).
Ta có thể thấy, dù là lâu đài phương Tây hay nhà vườn phương Đông, dù được diện tích đất rộng nằm giữa vườn cây thì phần chung quanh ngôi nhà vẫn phải là một khoảng trống thoáng đãng, chọn lọc các loại cây và tránh tình trạng cây cối luộm thuộm che chắn hay mọc bừa bãi sát nhà ở.
Tình trạng của cây cối cũng là thước đo Sinh Khí cho mỗi ngôi nhà. Khi một loại cây trồng có dấu hiệu tàn úa, cần khắc phục ngay để duy trì Trường Khí. Gần thì điều chỉnh tại cây đó như xới đất,tưới nước hay tỉa cành , xa hơn là quan sát cả không gian chung quanh xem có bị nắng nóng hay để cây quá sâu trong nhà khiến thiếu dưỡng khí hay không.
Tốt nhất là nên chọn các loại cây phù hợp với cấu trúc, hình khối và hướng của nhà (cây ưa nước, ưa nắng hay thích bóng râm, cây sậm lá hay nhiều hoa…).
Những bộ cây truyền thống được Phong Thủy xem là Cát Tường, mang lại Sinh Khí trong nhà ở, có thể sắp xếp tuơng ứng với các bộ sau:
a. Bộ Tứ Linh: Đa – Sung – Sanh – Si, vốn là những cây dáng lâu năm, dáng đẹp, rễ bám bền chắc và cành lá sum suê.
b. Bộ Tứ Quý: Tùng – Trúc – Cúc – Mai, tương ứng theo bốn mùa trong năm,trong đó Tùng và Trúc tượng trưng cho nam tử trượng phu, còn Cúc – Mai tương trưng cho nữ nhi hiền thục.
c. Bộ Tam Đa: Sung sai quả tượng trưng cho Phúc, Lộc Vừng tượng tượng cho Lộc, Thiên Tuế hay Vạn Tuế tượng trưng cho Thọ.
Các nghệ nhân cây cảnh thường tạo dáng cây theo các chủ đề truyền thống như Tam Cương Ngũ Thường, Tam Tòng Tứ Đức, Nhị Thập Tứ Hiếu… trong đó các phần Ngọn, Thân, Rễ tương đương với Thiên – Địa – Nhân, phải hài hòa không được xem nhẹ phần nào.
Tiêu chuẩn cơ bản là Nhất Hình – Nhì Thế – Tam Chi – Tứ Diệp (Hình 4) nhằm có được những dáng cây hài hòa, khỏe mạnh, vừa mang ý nghĩa giáo dục thẩm mỹ truyền thống vừa tạo nên hình thế tươi đẹp cho người thưởng ngoạn và nơi ở.
HOÀI AN
.........................................................................................................................................
Bố trí cây xanh hài hoà phong thuỷ
Xưa nay, việc trồng cây xanh luôn được xem là một trong những giải pháp quan trọng nhằm tăng cường sinh khí cho nhà ở. Cỏ cây tươi tốt biểu hiện cho sinh khí thịnh vượng dồi dào. Dựa vào thiên nhiên khi sắp xếp nhà cửa thông qua dùng cây xanh (Mộc pháp) và mặt nước (Thủy pháp) là cách ứng sử chủ đạo giúp phong thủy dương trạch được hài hòa.
Mộc pháp, từ xa đến gần
Mộc pháp là cách chọn và trồng cây sao cho phù hợp với Phong Thủy (từ toàn cục đến chi tiết của nhà ở). Đối với vùng nông thôn hay biệt thự nhà vườn, cây xanh là vành đai ngăn khí độc, giữ khí lành, cùng với mặt nước điều hòa vi khí hậu. Ta có thể thấy mọi thôn xóm làng mạc… xưa nay đều có giải pháp bố cục cơ bản: một là kề cận nguồn nước (sông, ngòi, ao, hồ), hai là lấy rừng cây, luỹ tre làm chỗ dựa để giảm các tác động bên ngoài.
Tác dụng về Phong Thủy của cây cối là Tàng Phong Tụ Khí, một mặt ngăn tre gió lạnh (đối với Việt Nam là từ các hướng bắc, đông bắc tổi xuống) và tạo bóng râm chống nắng gắt (từ các hướng tây, tây bắc), một mặt lọc bụi và giữ lại hơi nước, không ngăn cản gió lành từ hướng Nam, đông Nam thổi lên. Do Vậy, kinh nghiệm “trước cau, sau chuối” của ông cha để lại chính là cách trồng cây hợp khí hậu và phương vị, trong đó mối quan hệ giữa ngôi nhà với vườn trước, vườn sau, vườn bên, ao cá… khá chặt chẽ và hài hòa.
Tuy nhiên, dù có đất rộng thì cũng không thể trồng cây tuỳ tiện lan tràn mà cần tuân thủ theo các quy luật về thực vật và phong thủy. Ví dụ không nên trồng cây to rễ rộng trước cửa và sát tường vì rễ gây hỏng nứt tường nhà, đi lại bị va vấp. Cũng không trồng cây lá rậm rạp trước nhà đầu hướng gió vì tre khuất tầm nhìn và gió mát, khi xảy ra hỏa hoạn dễ cháy lan truyền (Mộc sinh hỏa). Nếu trồng cây làm hàng rào thì thường xén ngang tỉa ngọn (như trè tàu, râm bụt), cây thân thẳng đẹp hay kiểng quý thường trồng thành cặp cân đối, tránh đơn độc, nếu theo số lẻ thì thường là ba nhóm hoặc năm cây như cây cau kiểng, thiên tuế. Cây ăn trái không trồng sát nhà vì dễ thu hút sâu bọ.
Bố trí cây xanh cân bằng âm dương
Tuỳ theo vị trí nhà, cách thức bố cục mặt bằng và cấu trúc nhà (cao hay thấp tầng, rộng hay hẹp) cũng như quan hệ với nhà bên cạnh mà chọn loại cây để trồng cho đúng chỗ. Cây cối luôn vươn về phía có ánh sáng nên khoảng trống cho cây phải chừa đủ rộng, tránh cây vươn hoàn toàn sang….nhà bên cạnh (do đất nhà mình ít) gây nhiều phiền toái (rụng lá sâu bọ nhiều hay làm cầu nối dễ dàng cho đạo tặc leo trèo). Tốt nhất là “ăn cây nào rào cây ấy”, nên trồng và mé nhánh tỉa cành sao cho gọn gàng. Thực tế trong đô thị, cây trồng nhà ở đa số là cây tiểu cảnh, dàn leo hay bonsai nên có thể kiểm soát được.
Như vậy khi chọn mua nhà đất, cần quan sát hướng của cây xanh so với nhà mình. Nếu mặt trước nhà nhìn ra hướng nhiều ánh sáng và gió thì cây trồng cần thưa thoáng để tăng tính Dương, như các cây kiểng thấp, cây trồng chậu để dễ di chuyển thay đổi.
Ở hướng tây và Tây bắc tốt hơn là chọn cây chụi nắng và làm thêm dàn leo để tránh bức xạ gay gắt. Nhà hướng Bắc hoặc Đông bắc thì cây trồng nên có lá màu sáng để phản xạ thêm ánh sáng, hoặc lá dày, thân chắc để ngăn gió lạnh (như chuối, bàng, mật cật…) Về không gian sử dụng, nếu muốn trồng cây tạo bóng mát làm chỗ nghỉ ngơi thư giãn thì nên chọn các hướng có gió lành kết hợp cây với thảm cỏ.
Nếu muốn trồng hoa cảnh – bonsai thì nên bố trí kề cận hàng hiên, hành lang, gần cửa sổ để tiên bề chăm sóc và thưởng ngoạn.
Những cây mang tính trang trí tôn nghiêm như vạn tuế, thiên tuế, trường sinh, bằng phi, kim quất, bách tán… nên đặt tại vị trí trang trọng như trước sảnh, trục chính của nhà, nhưng cần bố trí bồn hay chậu sao cho tránh gây va chạm hàng ngày.
Cây là dương, đón nhận ánh sáng và hút nước từ đất (âm thuỷ) do đó nhìn cây xem được mạch đất tốt xấu chính là nhờ sự liên hệ Thủy Mộc tương sinh. Cây xanh kề cận mặt nước thường là cây thấp (vườn rau, vườn hoa) hoặc cây thân cao ít rụng lá (như cau, dừa nước).
Thông thường khi nhà có nhiều nét thẳng và vuông thì cây xanh, mặt nước nên bố cục uốn lượn mềm mại. Về màu sắc cây cũng nên bổ sung, tương hòa với màu sắc ngôi nhà, ví dụ cây lá màu sẫm nổi bật bên nhà màu sáng để cân bằng lại. Trong trường hợp cây cối rậm rạp tạo nên nhiều mảng tối thì vào ban đêm cần bổ sung đèn chiếu sáng, đèn pha sân vườn để giảm bớt tính Âm.
Giảm xung hại nhờ cây xanh - mặt nước
Các yếu tố gây xung hại cho nhà ở rất đa dạng và đôi khi khó nhận biết. Ví dụ một lối vào đâm thẳng cửa chính (trực xung tiền môn), một cạnh tường chéo hay cầu thang đi thẳng ra ngoài cửa… để khắc phục những xung hại này, đa phần nhờ giải pháp Tọa Hướng (xoay mặt cửa mặt nhà) và che chắn bằng cây xanh là hữu hiệu hơn cả. Như một cầu thang dẫn ra cửa chính có thể xoay hướng sang bên, dùng cây xanh làm bình phong cản gió và tầm nhìn xuyên thấu.
Hoặc cửa cổng thẳng hàng với cửa chính thì có thể giảm bớt trực xung bằng cách đặt kiểng che bên ít di chuyển.
Hồ nước hay bể cá, non bộ trước nhà còn là điểm tụ thủy và tiểu cảnh thú vị nếu khéo sắp xếp, nên rất được ưa dùng trong nhà ở có sân vườn. Đối với nhà phố hay chung cư, diện tích và khoảng trống thường không đủ để làm hồ nước rộng và trồng cây lớn mà đặt non bộ trong nhà lại dễ gây ẩm thấp. Vì thế chỉ nên dùng hồ cá vừa phải, hoặc những cây tiểu cảnh loại nhỏ và mềm để chủ động sắp xếp và không gây va chạm nhiều trong quá trình sử dụng, ví dụ một lu nước thả sen súng.
Khi sắp xếp cây bonsai – non bộ thường tuân thủ theo các thể truyền thống (tam đa, tứ linh, ngũ hành, phụ tử…) kết hợp với đèn đá, tượng đá để thể hiện biểu tượng vũ trụ quan thu nhỏ của triết học đông phương chứ không đơn thuần chỉ là trang trí.
Hoài An
(sưu tầm)
