[center]
Mượn tấm hình "Hoa Móng Cọp Xanh" của Lãng tử nhé !
[/center]
Nguồn gốc thì có thể từ xa xưa, nó ở vùng Phi Luật Tân (Philippines), rồi đem di thực vào Việt Nam, thời kỳ vùng Đà Lạt còn mới thành lập, bắt đầu xây dựng các dinh Bourgery của người Pháp, dinh Toàn Quyền, dinh Bảo Hoàng, xuất phát từ đây. Tên họ cây này ghi chép rành rẽ:
* Tên khoa học: Strongylodon macrobotrys L.
Tên Pháp : Jade Vine.
Họ thực vật: PAPILIONACEAE (Họ Đậu - Cánh Bướm).
Tên thông thường Việt Nam: Dây hoa cẩm thạch (dịch từ tên Jade Vine) còn có tên sau này là dây hoa móng cọp xanh, lấy hình hoa có móng cọp mà đặt, chớ không dùng tên chính của ta gọi là dây mắt mèo xanh. Nhưng xét ra thì cũng là anh em rất gần của hai cây mắt mèo và cây cẩm thạch vừa kể.
Sở dĩ cây hoa cẩm thạch được cho là đẹp là nhờ vào hình thể của cành hoa thòng dài có khi đến cả thước đơm cả vài trăm cái hoa, khi mới thành hình thì hoa có đầu cong nhọn như cái móc của móng cọp, đến lúc từng cái hoa nở rộ, bung ra cánh bướm, lúc đó mới sặc sỡ cánh hoa màu cẩm thạch, luôn đổi màu: sáng sớm màu cẩm thạch xanh Jade, giữa trưa nó đổi màu xanh lơ (bleu), trời chiều cánh hoa màu xanh lục, nhìn xem màu hoa lúc trời chiều có vẻ huyền bí mơ hồ nằm giữa một vườn hoa dù có đủ màu sắc khác đỏ, vàng, trắng, hồng bên cạnh.
Trong việc chăm sóc cây cẩm thạch này thật cũng khá khó, vì bản tính nó là một loài Họ Đậu sống ở rừng sâu, cần một không gian to rộng, một sinh thái thiên nhiên ưu đãi cho dòng họ đậu, mà bộ rễ phần lớn có nốt sần (nodosités) là căn bản tiếp thụ sử dụng đạm chất (N), đồ ăn chính yếu.. Nếu không có môi trường N (đạm) chính yếu thì làm yếu đi nhiệm vụ của nốt sần là cơ quan rễ định đạm cần thiết. Không có trường hợp này, cây cẩm thạch sẽ yếu dần, trơ trọi thân cành, không kết hoa, trổ trái bình thường.
Nhớ lại góc vườn hoa có một giàn hoa cẩm thạch với màu xanh huyền bí với những móng cọp vươn lên cong vuốt, cũng là một cảnh tượng hấp dẫn. Trong lúc đó chủ vườn bày ra một buổi họp mặt về chiều dưới giàn hoa xanh huyền bí, không gian se lạnh bằng một buổi tiệc uống "Café Brulot" cho ấm lòng khách. Thật là một buổi họp mặt khó quên.
Tiếng lành hoa đẹp lạ đồn xa, nên điều cần thiết là phải đem ra nhân giống để có cây trồng.
Thoát được qua phần đầu trong chăm sóc để có được những buổi tiệc nhỏ dưới giàn hoa, thì nay đến khâu gây giống lại càng nảy sinh phiền toái. Việc gây giống cho cây cẩm thạch này cũng không ngoài kỹ thuật chiết cành (marcottage) hay có thể dăm cành (bouture). Nhưng tiện bề nhất nơi có một vườn hoa của thượng cấp, không dễ dàng bó, chiết cành, thân quá lộ liễu với những vết chiết mất nhiều thẩm mỹ. Vì vậy phải có kỹ thuật khéo léo từ từ sản xuất cho đạt kết quả.
Kết quả áp dụng cho chiết cành:
1. Chọn cành dài, sát đất có đủ điều kiện chiết cành, đồng thời cũng tiện chăm sóc, tưới tắm cho cành chiết có nhiều điều kiện ra rễ. Chú ý là cành kéo xuống mặt đất ở địa thế nằm ngang mặt phẳng nơi vết chiết, ngọn ngoài phải cắm một choái nhỏ, cho đứng đầu cành, thì hệ thống nuôi cành mới điều hòa sinh rễ nơi vết cắt.
2. Điều kiện thứ hai chiết cành trên cao, thì ta chọn địa thế cành kín đáo, dễ chăm sóc, khi chọn vết cắt thì chọn ngay nơi vùng cành màu bánh tẻ, vỏ còn mỏng, nên bóc dễ dàng và tạo rễ vết cắt mới mau. Cũng vì loại cây này có vỏ dày, nhiều xơ trên vỏ thường cứng, nên khi bị cắt ngang, vết vỏ sẽ co lại ngay chỗ chiết, thì không tạo được mủ sinh rễ như ta thường thấy.
Thông thường, từ ba đến bốn tháng, ta sẽ tách được cây chiết thành sản phẩm để đem trồng.
Đến nay, việc chiết cành, dăm cành cây móng cọp cẩm thạch này đã trở nên phổ biến. Nhưng điều cần thiết chính yếu là bạn phải có một cây sẵn sàng tại trong vườn thì mới dễ dàng thành công trong việc lấy giống, nhân giống.
PHẠM LƯƠNG VĂN SÁU
Đà Lạt, Mùa Xuân Cọp 1998
Nguồn: Hoa Cảnh, Số 4, 1998
[center]
[/center]
