Biển
Anh không xứng là biển xanh
Nhưng anh muốn em là bờ cát trắng
Bờ cát dài phẳng lặng
Soi ánh nắng pha lê ...
Bờ đẹp đẽ cát vàng
Thoai thoải hàng thông đứng --
Như lặng lẽ mơ màng
Suốt ngàn năm bên sóng ...
Anh xin làm sóng biếc
Hôn măi cát vàng em
Hôn thật khẽ, thật êm
Hôn êm đềm măi măi
Đă hôn rồi, hôn lại
Cho đến măi muôn đời
Đến tan cả đất trời
Anh mới thôi dào dạt ...
Cũng có khi ào ạt
Như nghiến nát bờ em
Là lúc triều yêu mến
Ngập bến của ngày đêm
Anh không xứng là biển xanh
Nhưng cũng xin làm bể biếc
Để hát măi bên gành
Một t́nh chung không hết,
Để những khi bọt tung trắng xóa
Và gió về bay tỏa nơi nơi
Như hôn măi ngàn năm không thỏa,
Bởi yêu bờ lắm lắm, em ơi !
4-4-1962
Vì sao
Làm sao cắt nghĩa được tình yêu!
Có nghĩa gì đâu một buổi chiều
Nó chiếm hồn ta bằng nắng nhạt
Bằng mây nhẹ nhẹ, gió hiu hiu...
Lời Kỹ Nữ
Khách ngồi lại cùng em trong chốc nữa
Vội vàng chi, trăng sáng quá, khách ơi!
Ðêm nay rằm: yến tiệc sáng trên trời
Khách không ở, lòng em cô độc quá.
Khách ngồi lại cùng em, đây gối lả
Tay em đây mời khách ngả đầu say
Ðây rượu nồng. Và hồn của em đây
Em cung kính đặt dưới chân hoàng tử.
Chớ đạp hồn em!
Trăng từ viễn xứ
Ði khoan thai lên ngự đỉnh trời tròn
Gió theo trăng từ biển thổi qua non;
Buồn theo gió lan xa từng thoáng rợn
Lòng kỹ nữ cũng sầu như biển lớn.
Chớ để riêng em phải gặp lòng em;
Tay ái ân du khách hãy làm rèm
Tóc xanh tốt em xin nguyền dệt võng
Ðẩy hộ hồn em triền miên trên sóng
Trôi phiêu lưu không vọng bến hay gành;
Vì mình em không được quấn chân anh
Tóc không phải những dây tình vướng víu
Em sợ lắm. Giá băng tràn mọi nẻo
Trời đầy trăng lạnh lẽo suốt xương da
Người giai nhân: bến đợi dưới cây già
Tình du khách: thuyền qua không buộc chặt.
Lời kỹ nữ đă vỡ vì nước mắt
Cuộc yêu đương gay gắt vị làng chơi
Người viễn du lòng bận nhớ xa khơi
Gỡ tay vướng để theo lời gió nước.
Xao xác tiếng gà. Trăng ngà lạnh buốt
Mắt run mờ, kỹ nữ thấy sông trôi
Du khách đi. Du khách đă đi rồi.
Nguyên Ðán
Xuân của đất trời nay mới đến
Trong tôi xuân đến đã lâu rồi;
Từ lúc yêu nhau, hoa nở mãi
Trong vườn thơm ngát của hồn tôi.
Chiều
Hôm nay, trời nhẹ lên cao,
Tôi buồn không hiểu vì sao tôi buồn...
Lá hồng rơi lặng ngõ thuôn,
Sương trình rơi kín từ nguồn yêu thương.
Phất phơ hồn của bông hường,
Trong hơi phiêu bạt còn vương máu hồng.
Nghe chừng gió nhớ qua sông,
E bên lau lách thuyền không vắng bờ.
Không gian như có dây tơ,
Bước đi sẽ đứt, động hờ sẽ tiêu.
Êm êm chiều ngẩn ngơ chiều,
Lòng không sao cả, hiu hiu khẽ buồn...
Tương Tư Chiều
Bữa nay lạnh, mặt trời đi ngủ sớm
Anh nhớ em, em hỡi! anh nhớ em
Không gì buồn bằng những buổi chiều êm
Mà ánh sáng đều hòa cùng bóng tối.
Gió lướt thướt kéo mình qua cỏ rối
Vài miếng đêm u uất lẩn trong cành
Mây theo chim về dãy núi xa xanh
Từng đoàn lớp nhịp nhàng và lặng lẽ.
Không gian xám tưởng sắp tan thành lệ.
Thôi hết rồi! còn chi nữa đâu em!
Thôi hết rồi, gió gác với trăng thềm,
Với sương lá rụng trên đầu gần gũi,
Thôi đã hết hờn ghen và giận dỗi,
(Ðược giận hờn nhau, sung sướng bao nhiêu!)
Anh một mình, nghe tất cả buổi chiều
Vào chậm chậm ở trong hồn hiu quạnh.
Anh nhớ tiếng. Anh nhớ hình. Anh nhớ ảnh.
Anh nhớ em, anh nhớ lắm! Em ơi!
Anh nhớ anh của ngày tháng xa khơi
Nhớ đôi môi đang cười ở phương trời
Nhớ đôi mắt đang nhìn anh đăm đắm.
Hoa Nở Ðể Mà Tàn
Hoa nở để mà tàn
Trăng tròn để mà khuyết
Bèo hợp để chia tan
Người gần để ly biệt.
Hoa thu không nắng cũng phai màu
Trên mặt người kia in nét đau.
Thu
Nõn nà sương ngọc quanh thềm dậu
Nắng nhỏ bâng khuâng chiều lỡ thì.
Hư vô bóng khói trên đầu hạnh;
Cành biếc run run chân ý nhi.
Gió thầm, mây lặng, dáng thu xa
Mới tạnh mưa trưa, chiều đã tà
Buồn ở sông xanh nghe đã lại
Mơ hồ trong một tiếng chim qua.
Bên cửa ngừng kim thêu bức gấm
Hây hây thục nữ mắt như thuyền.
Gió thu hoa cúc vàng lưng giậu
Sắc mạnh huy hoàng áo trạng nguyên.
Gửi Hương Cho Gió
Biết bao hoa đẹp trong rừng thẳm
Ðem gửi hương cho gió phụ phàng!
Mất một đời thơm trong kẽ núi
Không người du tử đến nhằm hang!
Hoa ngỡ đem hương gửi gió kiều,
Là truyền tin thắm gọi tình yêu.
Song le hoa đợi càng thêm tủi,
Gió mặc hồn hương nhạt với chiều.
Tản mác phương ngàn lạc gió câm
Dưới rừng hương đẹp chẳng tri âm.
Trên rừng hoa đẹp rơi trên đá,
Lặng lẽ hoàng hôn phủ bước thầm.
Tình yêu muôn thuở vẫn là hương
Biết mấy lòng thơm mở giữa đường
Ðã mất tình yêu trong gió rủi
Không người thấu rõ đến nguồn thương!
Thiên hạ vô tình nhận ước mơ
Nhận rồi không hiểu mộng và thơ...
Người si muôn kiếp là hoa núi
Uống nhụy lòng tươi tặng khách hờ.
Hẹn hò
Anh đã nói, từ khi vừa gặp gỡ:
"Anh rất ngoan, anh không dám mong nhiều
"Em bằng lòng cho anh được phép yêu;
"Anh sung sướng với chút tình vụn ấy".
Em đáp lại : "Nói gì đau đớn vậy!
"Vừa gặp anh em cũng đã mến rồi
"Em phải đâu là ngọn nước trôi xuôi
"Chưa hy vọng sao anh liền thất vọng?"
Lời nói ấy về sau đem gió sóng
Cho lòng anh đã định chỉ yêu thôi
Anh tưởng em là của của anh rồi
Em mắc nợ, anh đòi em cho được
Đấy, ai bảo em làm anh mơ ước!
Lúc đầu tiên anh có mộng gì đâu!
Tưởng có nhau ai ngờ vẫn xa nhau,
Em ác quá! Lòng anh như tự xé...
Hỏi
Một năm, thêm mấy tháng rồi
Thu đi, đông lại, bồi hồi sắp xuân
Gặp em, em gặp mấy lần
Tưởng quen mà lạ, tưởng gần mà xa
Ai làm cách trở đôi ta
Vì anh vụng ngượng, hay là vì em ?
Trăng còn đợi gió chưa lên,
Hay là trăng đă tròn trên mái rồi ?
Hằng ngày em nói bao lời
Với cha, với mẹ, với người xung quanh
Với đường phố, với cây xanh,
Sao em chưa nói với anh một lời ?
Tương tư ăn phải miếng mồi
Đứng đi trên lửa, nằm ngồi trong sương
Phải duyên, phải lứa thì thương,
Để chi đêm thẳm ngày trường em ơi !
Muộn Màng
Xuân Diệu
Anh biết yêu em đă muộn màng
Nhưng mà ai cưỡng được tình thương!
Ngậm ngùi tặng trái tim lưu lạc
Anh chỉ xin về một chút thương.
Một chút hương phai của ái t́nh
Mà em không thể gửi cùng anh;
Để lòng ướp với tình phai ấy
Anh tưởng từ đây bớt một mình.
Mắt ướt trông nhau, lệ muốn tuôn,
Gượng cười anh phải khóc thầm luôn :
Em là người của ai ai đấy,
Lưu luyến chi nhau để xót buồn.
Dầu chiếm tay em, anh vẫn hay
Rằng anh chỉ nắm cánh chim bay :
Bao giờ có được người yêu dấu!
Chất chức trong lòng vạn đắng cay.
Anh chỉ là con chim bơ vơ
Lạnh lùng bay giữa gió, sương, mưa
Qua gần tổ ấm đôi chim bạn,
Bỗng thấy lòng cuồng yêu ngẩn ngơ
Yêu ngẩn ngơ rồi đau xót xa
Số anh là khổ, phận anh là
Suốt đời nuốt lệ vào trong ngực :
Đem ái tình dâng kẻ phụ ta.
Chưa đi mà đă cách xa nhau,
Lúc biệt ly rồi, xa đến đâu?
Thôi hăy để anh đi hốt hoảng,
Gấp đem thương nhớ khuất mây mù.
Thôi hăy để anh đi thất thơ
Mặc luồng gió lạnh, mặc mưa to
Đánh vào thân thể run như sậy
- Tôi chẳng cần ai thương hại cho.
Phải Nói
Xuân Diệu
"Yêu tha thiết , thế vẫn còn chưa đủ ?
"Anh tham lam , anh đòi hỏi quá nhiều .
"Anh biết rồi , em đă nói em yêu ;
"Sao vẫn muốn nhắc mọi lời đă cũ ? "
-- Yêu tha thiết , thế vẫn còn chưa đủ ,
Nếu em yêu mà chỉ để trong lòng ;
Không tỏ hay , yêu mến cũng là không .
Và sắc đẹp chỉ làm bằng cẩm thạch .
Anh thèm muốn vô biên và tuyệt đích ,
Em biết không ? Anh tìm kiếm em hoài .
Sự thật ngày nay không thật đến ngày mai ...
Thì ân ái có bao giờ lại cũ ?
Yêu tha thiết , thế vẫn còn chưa đủ ,
Phải nói yêu , trăm bận đến nghìn lần ;
Phải mặn nồng cho măi măi đêm xuân ,
Đem chim bướm thả trong vườn tình ái .
Em phải nói , phải nói , và phải nói
Bằng lời riêng nơi cuối mắt , đầu mày ,
Bằng nét vui , bằng vẽ thẹn , chiều say ,
Bằng đầu ngả , bằng miệng cười , tay riết ,
Bằng im lặng , bằng chi anh có biết !
Cốt nhất là em chớ lạnh như đồng ,
Chớ thản nhiên bên một kẻ cháy lòng ,
Chớ yên ổn như mặt hồ nước ngủ .
Yêu tha thiết , thế vẫn còn chưa đủ .
-- 1936.
Tư Tuyệt Tương Tư
Xuân Diệu
Lâu lắm em ơi, tháng rưỡi rồi
Sao nhiều xa cách thế, em ơi!
Sớm trông mặt đất thương xanh núi;
Chiều vọng chân mây nhớ tím trời.
Bỗng nhiên trời đất nhớ người yêu
Cây vắng : chim bay, nắng vắng chiều
Nước cũng lơ thơ, bờ líu ríu
Mây chừng ấy đó, gió bao nhiêu...
Hoa tím tương tư đă nở đầy!
Mời em dạo bước tới vườn đây
Em xem : yêu mến em gieo hạt
Hoa tím tương tư đă nỡ đầy...
Tương Tư Chiều
Xuân Diệu
Bữa nay lạnh mặt trời đi ngủ sớm ,
Anh nhớ em , em hỡi ! Anh nhớ em .
Không gì buồn bằng những buổi chiều êm ,
Mà ánh sáng nhòa dần cùng bóng tối .
Gió lướt thướt kéo mình qua cỏ rối ;
Vài miếng đêm u uất lẩn trong cành ;
Mây theo chim về dăy núi xa xanh
Từng đoàn lớp nhịp nhàng và lặng lẽ .
Không gian xám tưởng sắp tan thành lệ .
Thôi hết rồi ! Còn chi nữa đâu em !
Thôi hết rồi , gió gác với trăng thềm ,
Với sương lá rụng trên đầu gần gũi .
Thôi đă hết hờn ghen và giận dỗi .
(Được giận hờn nhau ! Sung sướng bao nhiêu !)
Anh một mình , nghe tất cả buổi chiều
Vào chầm chậm ở trong hồn hiu quạnh .
Anh nhớ tiếng . Anh nhớ hình . Anh nhớ ảnh .
Anh nhớ em , anh nhớ lắm ! Em ơi !
Anh nhớ anh của ngày tháng xa khơi ,
Nhớ đôi môi đang cười ở phương trời ,
Nhớ đôi mắt đang nhìn anh đăm đắm .
Em ! xích lại ! và đưa tay anh nắm !
Gió bao lần, từng trận nhớ thương đi,
-- Mà kỷ niệm ôi, còn gọi ta chi ...
-- 1936
Nguyệt cầm
Xuân Diệu
Trăng nhập vào dây cung nguyệt lạnh,
Trăng thương, trăng nhớ, hỡi trăng ngần!
Đàn buồn, đàn lặng, ôi đàn chậm,
Mỗi giọt sương tàn như lệ ngân.
Mây vắng trời trong, đêm thủy tinh
Linh lung bóng sáng bỗng rùng mình,
Vì nghe nương tử trong câu hát
Đã chết đêm rằm theo nước xanh.
Thu lạnh, càng thêm nguyệt tỏ ngời,
Đàn ghê như nước, lạnh, trời ơi.
Long lanh tiếng sỏi vang vang hận:
Trăng nhớ Tầm Dương, nhạc nhớ người...
Bốn bề ánh bạc biển pha lê;
Chiếc đảo hồn tôi rợn bốn bề...
Sương bạc làm thinh, khuya nín thở
Nghe sầu âm nhạc đến sao Khuê.
Yêu
Yêu là chết ở trong lòng một ít
Vì mấy khi yêu mà chắc được yêu.
Cho rất nhiều song nhận chẳng bao nhiêu
Người ta phụ, hoặc thờ ơ, chẳng biết.
Phút gần gũi cũng như giờ chia biệt
Tưởng trăng tròn, hoa tạ, với hồn tiêu
Vì mấy khi yêu mà chắc được yêu!
- Yêu, là chết ở trong lòng một ít.
Họ lạc lối giữa u sầu mù mịt,
Những người si theo dõi dấu chân yêu
Và cảnh đời là sa mạc cô liêu
Và tình ái là sợi dây vấn vít
Yêu, là chết ở trong lòng một ít.
Sơ lược về tiểu sử của Xuân Diệu
Xuân Diệu thật là Ngô Xuân Diệu, sinh ngày 2 tháng 2 năm 1916 tại Tuy Phước, tỉnh Bình Ðịnh cũ, cha là Ngô Xuân Thọ làm nghề dạy học và mẹ là Nguyễn Thị Hiệp.
1938-1940 ông và Huy Cận ở gác 40 Hàng Than, Hà Nội. Ông tốt nghiệp kỹ sư canh nông năm 1943. Sau khi đất nước chia đôi vào năm 1954, ông phải ở lại nơi đất Bắc và từ đó, thơ Xuân Diệu không còn nhiều nét lãng mạng như xưa. Những bài thơ nổi tiếng của ông đều được làm trước 1954.
Ông mất ngày 18 tháng 12 năm 1985.
Xuân Diệu viết nhiều, có khoảng 450 bài thơ. Một số lớn chưa được xuất bản. Tác phẩm tiêu biểu: các tập thơ :Thơ Thơ (1938), Gửi Hương Cho Gió (1945), Ngọn Quốc Kỳ (1945), Một Khối Hồng (1964), Thanh Ca (1982), Tuyển Tập Xuân Diệu (1983); truyện ngắn Phấn Thông Vàng (1939); và nhiều bút ký, tiểu luận, phê bình văn học.
