Món quà tinh thần gởi tặng vnguyencong từ: beo, bichngoc_pham, buithiloi, MÆ°á»i Äáºu, camhanh, camnhung_tran, conghieu, haithao_nguyen, hoangphonguyen, huudo_nguyen, lethikim, longtuyetdoan, madmomar, minhhuehuynh, ngochanh, nguyencongvu, phapkiwi, sithoang, thethinh_tran, thimen, vietthang_tran, xuanhong, nguoingoaipho
Hành Trình Di Trú
Truyện ngắn của Yến Linh
Minh họa: Văn nguyễn
Nàng bảo nàng sẽ đi. Cửa phòng đóng sầm lại. Nàng bước những bước chậm rãi, bình thản như chưa có gì xảy ra, chưa có gì bất ổn trong ngôi nhà này.
Ngoài kia, bầu trời xám xỉn vần vũ những mây đen chực chờ. Tiếng sấm đì đùng từ góc trời xa thay cho tiếng búa gõ trong phiên tòa xét xử dành cho nàng và anh. Bắt đầu giông tố cho hành trình của con chim ấy. Nàng vẫn bước, hành lang dài mất hút sau lưng. Không luyến tiếc. Có gì để nàng luyến tiếc? Sau cánh cửa kia, người đàn ông mà một sáng thức dậy nàng bỗng thấy thành xa lạ vẫn ngồi điềm nhiên.
Anh luôn thế. Và lần này không là ngoại lệ. Hoặc anh đang chăm chú vào màn hình laptop, hoặc anh đang trả lời điện thoại đường dài, hoặc... Cũng có thể anh ngồi đó, đan những ngón tay vào nhau. Anh rảnh rỗi thừa thãi. Sự rảnh rỗi làm nàng thấy nghèn nghẹn ở cổ họng. Không việc gì có thể khiến anh bận rộn, không gì có thể ngăn anh giữ nàng lại. Nhưng anh đã không giữ nàng lại. Anh chưa bao giờ có ý định giữ nàng lại cho riêng anh. Nỗi tủi hờn mà từ lâu lắm rồi nàng mới cảm nhận lại dân dấn trong lòng. Nàng bị bỏ rơi thật sự rồi!
Mà hình như không phải. Chính nàng đã bỏ rơi cái gia đình không ít người mơ ước bởi tấm áo khoác hạnh phúc diêm dúa giả tạo của nó. Nàng đã bước ra khỏi ngôi nhà ấy, ra khỏi trách nhiệm làm người vợ ngoan hiền, làm cái bóng thầm lặng bên người đàn ông thành đạt trong xã hội nhưng không hề biết đến nghệ thuật làm chồng. Rồi người ta sẽ gọi nàng là người đàn bà bỏ chồng chứ không phải người đàn bà bị chồng bỏ. Lòng tự trọng của nàng sẽ được nâng lên. Vậy thì nàng hãy ngẩng cao đầu mà bước đi. Đừng luyến tiếc bất cứ cái gì.
Nàng đã nghĩ thế, đã bắt mình phải cố nghĩ thế nhưng vẫn có tiếng nấc nhè nhẹ sau cánh cửa kia. Nàng hãy còn tính cách của một đứa trẻ. Chồng nàng bảo thế. Những đứa trẻ thì đều tủi thân khi không được quan tâm, thương yêu. Cảm giác bị bỏ rơi chiều mưa hôm nào trỗi dậy thành từng đợt sóng trong nàng. Và chính nó đã cho nàng đủ quyết tâm để không ngoái nhìn lại, không luyến tiếc vòng tay ôm hờ hững, hơi ấm từ nụ hôn từ lâu rồi đã nguội lạnh.
Ừ, em cứ đi nếu em muốn. Anh từ tốn khi nàng xếp vội những bộ quần áo và sau đó, lạnh lùng nói: Hãy làm một chuyến du lịch, như mọi khi em vẫn làm. Em đang căng thẳng, đang mệt mỏi. Đi đâu đó cho khuây khỏa, rồi trở về, sống những ngày tháng yên bình. Anh rít thuốc. "Một chuyến du lịch, như mọi khi em vẫn làm...", và "những ngày tháng yên bình", nàng lặp lại trong đầu mình.
Phải! Nàng đã đi, đi từ khi cuộc đời sinh ra nàng trên thế gian này. Đi từ phương Bắc đến phương Nam, như hành trình di trú của loài chim. Loài chim bay đi để tránh cái rét, tránh cái chết vây quanh trong bóng đêm. Nàng bay đi để tránh sự bất hạnh do nghèo đói đang đổ xuống cái tổ chim bé nhỏ ba người của nàng. Cái tổ ấy, một sáng con chim non thức dậy, đã bị buộc phải bay đi. Nó hãy còn là một con chim non đỏ hỏn, chưa mọc lông cánh, chưa sẵn sàng cho bất cứ hành trình nào. Chuyến tàu xình xịch chạy qua những cánh đồng, những ngọn núi. Mây sà trên núi, sương đêm lạnh giăng đầy. Bóng đêm ngoài cửa sổ tàu như con quái vật đang chờ nuốt chửng nó. Nó xa bầy đàn, xa lìa quê hương mình ngày ấy. Ký ức chỉ còn là một vùng nhàn nhạt. Nó biết mình không bao giờ quay trở lại cái tổ nhỏ xíu, có tiếng lũ trẻ trạc tuổi mình í ới rủ nhau đi nô đùa dưới trăng vào một đêm rằm nữa.
Nàng và cái tổ chim của mình đã đi. Đi và dừng lại. Dừng lại và đi. Hành trình nối tiếp hành trình. Nghèo khổ, nhọc nhằn nặng trên đôi cánh và trên suốt hành trình. Cuối cùng thì những tháng ngày ấy đã giết dần mòn con chim bố. Một sáng mùa đông lạnh buốt, con chim con tung mình khỏi chăn, hoảng loạn gọi tên bố. Mẹ nó ngồi bên bàn, hướng ra cửa sổ, giọng xa xăm nhẹ hẫng. "Bố con đi rồi. Không bao giờ trở lại với chúng ta nữa". Dứt câu, người mẹ đứng dậy, bình thản như trong ngôi nhà này mọi thứ vẫn theo trật tự cũ, không có gì thay đổi. Mẹ xếp quần áo và những thứ thuộc về cha vào trong chiếc rương gỗ cũ kỹ đặt dưới gầm giường. Lớp bụi mờ phủ lên hình ảnh về người cha, người chồng. Mẹ bình thản đến mức đáng ngạc nhiên. Sau này, nàng học được từ mẹ tính cách bất cần ấy. Cái gì không là của mình thì mãi mãi không là của mình. Đừng nên sân si. Mẹ vuốt tóc nàng khi nàng là thiếu nữ và nói. Đó là hành trang người tặng nàng vào đời.
Những tháng ngày vắng cha, nàng mày mò đi hết tuổi thơ mình. Mẹ chỉ còn là chiếc bóng già nua, tháng ngày bó hẹp bên trong những bức vách nham nhở. Người và bóng, đôi khi không thể có sự phân biệt rạch ròi. Nàng đóng chiếc chuồng chim câu bé nhỏ trên căn gác xép ọp ẹp và thả vào đấy hai con chim bố, chim mẹ. Vài tháng sau, chúng đã sinh ra những chim non. Nàng ríu rít bên cái tổ chim ấy. Mơ ước giản dị đặt trong từng ngón tay khi nàng vuốt nhẹ bộ lông non mềm của những chim con. Lũ chim ấy may mắn hơn nàng khi được sống trong sự bao bọc của bố mẹ. Nàng chạnh lòng vì một nỗi niềm rất trẻ con. Nhưng đến một ngày, cái gia đình chim mà nàng ghen tỵ trong vô thức đã bỏ đi. Loài chim câu vốn quen sống trong sự bảo bọc của con người, sao chúng lại bỏ đi? Mẹ bảo, thôi đừng buồn. Hãy dựng một tổ chim khác, ấm áp hơn để những con chim không bao giờ bay đi nữa. Nàng gật. Thế nhưng đến một ngày con chim non đã bay khỏi cái tổ vốn đã rệu rã, rách nát, được chắp lại bằng những mảnh ghép gượng gạo. Mẹ nàng tái giá với người đàn ông có khuôn mặt khắc khổ, tính tình cộc cằn và nàng đoán ông chẳng bao giờ biết nói câu yêu. Nàng không hiểu mẹ có thấy chút hạnh phúc nào khi sống bên người đàn ông ấy...
Năm ấy, nàng vào đại học. Bắt đầu hành trình tự bay, không có liên lạc nào với bầy đàn nữa. Những lá thư gửi về nhà ngắn dần theo ngày tháng rồi mất hẳn. Nàng đã sống như thế nào những tháng ngày ấy, nàng cũng không buồn nhớ nữa. Quá khứ như tấm màn xám xỉn, cũ nát, từ lâu rồi nàng cố rũ bỏ. Song nàng càng cố chối bỏ, nó lại cứ quẩn quanh bên nàng. Đêm nàng giật mình vì tấm màn ấy cứ quấn chặt, làm nàng ngạt thở. Nàng càng vùng vẫy nó càng xiết chặt. Chỉ đến khi nàng về ngôi nhà ấy với anh, nàng mới dứt được nó. Và nàng đã rũ sạch lớp bụi trên người, trong tâm hồn để đi vào cánh cửa ấy.
Nàng cưới anh, sống những tháng ngày yên bình giả tạo dưới mái nhà yên ấm cũng giả tạo nốt. Mọi sự lặp lại nhàm chán theo ngày tháng. Vòng tay nàng và vòng tay anh lâu rồi cũng thành hờ hững, chiếu lệ. Anh nghĩ, một phụ nữ yếu đuối, mong manh như nàng thì luôn cần chỗ dựa. Chỗ dựa cho nàng chính là anh. Anh đã lầm. Khi bị vứt ra sông, một đứa trẻ không biết bơi vì sinh tồn, cũng sẽ cố vùng vẫy. Huống chi nàng, vốn đã thành thục với quy luật sinh tồn khắc nghiệt.
Anh mang lại cho nàng một cuộc sống sung túc, một việc làm nhàn hạ để nàng giết thời gian. Nàng trở thành một bông hoa đẹp trang trí cho địa vị xã hội của anh thêm trang trọng. Anh tặng nàng bờ vai rộng mà anh nghĩ nàng sẽ luôn tựa vào để tìm nơi ấm áp cho lòng mình. Thế là đủ, sẽ chẳng bao giờ nàng rời xa anh. Vì thế, anh không giữ nàng khi nàng muốn đi. Anh tin chắc nàng sẽ trở về, như mọi lần. Song lần này, có lẽ chẳng phải chuyến du lịch nào cả. Ngôi nhà gỗ bên bờ hồ nàng đã từng vẽ trong tuổi mộng mơ, đã từng sống với người đàn ông gọi là chồng rồi cũng trở thành dĩ vãng thôi.
Nàng đã cho phép mình quyết định như thế. Không vì lý do gì. Những tháng ngày bình thường bất chợt trở thành giông bão. Con chim với bản năng vốn có của nó phải thay đổi hành trình trong cuộc sống. Ẩn sau khuôn mặt điềm nhiên, không chút gợn sóng kia là cơn bão lòng đang dậy lên. Bão tố tạo thành từ những vết xước nhỏ nơi trái tim. Đôi khi nàng tự trách, sao mình chẳng vô tâm, dửng dưng như những người chung quanh. Người ta có thể yêu thương nhau, làm cho nhau đau đớn. Rồi lại quay về yêu thương nhau. Cái vòng tròn khép kín không lối thoát vì không muốn thoát. Còn nàng, chỉ một vệt xước nhỏ cũng
đủã thành vết thương mở miệng bị xát muối.
Nàng không thể sống với những vết thương như thế. Nàng cũng không thể làm khổ anh thêm nữa. Anh và nàng. Hai con người đang ngụp lặn trong thế giới riêng của mình. Không thể bắt anh hiểu về thế giới của nàng khi nàng đã dựng lên quanh nó một rào chắn chống lại bất cứ kẻ xâm nhập nào. Nàng tự hỏi, sự gắn bó giữa anh và nàng phải chăng chỉ còn là nghĩa vụ và xác thịt trần tục. Hai tâm hồn cùng nhảy lang bang thì không bao giờ gặp nhau. Họ đang cố tỏ ra hiểu nhau, cố tạo nên viễn cảnh êm đẹp cho ngôi nhà và hạnh phúc của mình. Nhưng nàng ghét những gì gượng gạo.
***
Con chim sẽ bắt đầu hành trình bay đi tìm thứ mà nó đã để vuột mất.
Nàng đưa tay vẫy chiếc xe khách vừa đỗ xịch tới. Trên xe vắng hoe. Những khung cửa kính mở toang đón gió. Lạnh lẽo xộc vào tận cùng ngóc ngách tâm hồn nàng. Trống rỗng. Rỗng như lòng nàng. Nàng bước lên xe. Đàn chim mang khuôn mặt người đã bay theo hướng ngược lại để đi tìm sự trù phú nơi mảnh đất sẽ tới. Chỉ có mình nàng với hành trình không rõ nơi đến. Người tài xế hỏi nàng đi đâu. "Đi cho đến điểm dừng cuối cùng". Nàng thốt lên lời lẽ của kẻ mộng du. Tài xế không ngạc nhiên trước câu trả lời kỳ quặc ấy. Cơn buồn ngủ cứ chực kéo sụp mí mắt. Đó là bận tâm lớn nhất của ông lúc này. Ông đưa tay với cốc cà phê đen đá gần đó. Mùi cà phê làm thức tỉnh một vùng ký ức trong nàng. Anh và nàng đã từng có bao buổi ngồi nhấm nháp cà phê như thế, thứ cà phê rẻ tiền, mùi bắp rang nhiều hơn mùi cà phê, bán trong quán xập xệ ven đường.
Em nhìn anh qua chiếc khung ảnh/Bức chân dung cũng nhạt nhòa trong ký ức...
Nàng đã yêu người đàn ông ấy - một họa sĩ bằng tuổi cha nàng. Không thể lý giải hay phân loại mớ cảm xúc tình yêu. Nàng yêu. Bất an, lo sợ, hoang mang với lựa chọn của chính mình. Tuổi trẻ ngông cuồng. Cứ yêu cho hết thời tuổi trẻ điên rồ của em đi. Rồi sẽ đến lúc nào đó em tự trách ta đã điên quá. Tại sao đi yêu gã đàn ông già, dở hơi này? Gã chẳng thể mang lại hạnh phúc cho ta. Anh nhìn nàng, cười ngạo nghễ. Nàng đã yêu, đang yêu và sẽ chờ được yêu. Tuổi trẻ điên rồ. Ừ, thì điên rồ!
***
Nàng thiếp đi với giấc ngủ ngắn. Khi tỉnh dậy thì trời đã về chiều. Xe vẫn vun vút trên đường. Những nóc nhà lùi lại sau lưng. Một ý nghĩ khác lạ nhảy trong đầu. Tại sao những ngôi nhà lại đứng im một chỗ. Tại sao nó không lao vun vút như chiếc xe đang chứa nàng hay nhẩn nha rong ruổi với hành trình của con ngựa hoang rảnh rỗi. Hình như hạnh phúc là thứ gắn liền một chỗ, không xê dịch. Hạnh phúc gắn với mái nhà yên ấm, với một thứ gì đó ổn định. Có lẽ thế. Mẹ nàng đã chọn người đàn ông già nua, cộc cằn kia, hy vọng đó là hạnh phúc của mình. Hạnh phúc khi đã quá mệt mỏi với những hành trình. Giờ thì nàng cũng không trách giận gì mẹ nữa. Chính nàng, khi còn là con chim khỏe mạnh sung sức bay không biết mệt, cũng đã tự gắn mình vào hai chữ hạnh phúc tưởng tượng. Hạnh phúc cùng người đàn ông làm các cô gái khác nhìn thấy đều ghen tỵ. Tự hào khi cưới người đàn ông bản chất nghệ sĩ, không đảm bảo cho nàng bất cứ điều gì, dù là cái tổ chim câu nhỏ bé. Nhưng hơn tất cả, nàng biết, người đàn ông đó rồi sẽ giống cha nàng. Anh sinh ra để làm một con chim khỏe mạnh, bay không biết mệt. Nàng sợ hãi với ý nghĩ ngày nào đó mình cũng trở thành như mẹ, tìm hạnh phúc giả để xua đi tháng ngày trống rỗng. Làm sao sống khi không có gì để bấu víu?
Nàng vẫn nhớ, ngày nàng đến tìm anh. Trời trút những cơn mưa xuống phố. Anh ngồi trong quán cà phê quen thuộc, nhấm nháp thứ cà phê quen thuộc. Họ đi dạo trên con đường dài sũng nước. Anh để nàng tiếp tục với hành trình của riêng nàng, còn mình tiếp tục với hành trình cô độc đã chọn lựa. Hành trình lang bạt khi ra đồng bằng, lên núi cao. Nơi ấy, không có sóng điện thoại, không có internet, không có bóng hình nàng. Chẳng mấy chốc rồi anh cũng sẽ quên em thôi. Nàng nhỏ giọng. Anh gật. Ừ, anh sẽ cố! Anh cố gắng giữ vẻ mặt dửng dưng. Chiều mưa ấy, bóng người đàn ông quen thuộc hút dần ở những khúc cua. Anh lầm lũi đi trong bóng chiều gần tắt. Anh không muốn giữ nàng lại, làm nàng khổ với hành trình của mình. Anh thực sự cô độc.
Xe đổ đèo vào lúc hoàng hôn. Nắng chiếu những tia mờ nhạt, lạnh lẽo cuối ngày trên núi. Sâu trong thung lũng, đàn chim dáo dác bay lên hoảng loạn. Nhìn từ cửa xe, chúng hệt tàn tro những chiếc lá khô trong đám lửa bị gió tung lên trời. Xao xác. Bao giờ nàng sẽ thành tàn tro. Tàn tro ở yên ở một chỗ. Tàn tro như các dì, các chị của nàng. Cuộc sống của họ bó gọn trong hành trình từ nhà ra đồng, ra chợ, và quanh quẩn trong những ngõ tối. Họ không có hành trình bay nhưng lại chết vì những hành trình bay mà mình không chờ đợi, không tham gia. Họ chết khi những người đàn ông rong ruổi phương xa, muốn làm đại bàng sải cánh ngang trời và không trở về. Chuyến xe này sẽ đưa nàng đi đâu? Hay đưa nàng về nhìn lại những tàn tro ấy để biết mình hãy đừng giống họ. Phải tranh đấu cho hạnh phúc của mình. Hạnh phúc không chứa đựng trong ngôi nhà, trong những cánh cửa khóa chặt...
Nàng nhắm mắt chờ đến điểm dừng cuối cùng. Cũng có thể, ở điểm cuối cùng ấy, mẹ sẽ đón nàng. Cũng có thể khuôn mặt râu ria, bên ngổn ngang giá vẽ, cọ màu sẽ chìa bàn tay lem luốc vệt màu ra cho nàng nắm...
***
Người đàn ông lịch lãm kia, một sáng thức dậy chợt thấy trống trải lạ lùng. Chưa bao giờ anh cảm giác được sự trống trải đến ngạt thở ấy. Anh biết, con chim ấy sẽ bay đi mãi, không có ngày vỗ cánh quay về. Anh mở cửa lồng, đưa tay vuốt nhẹ lên bộ lông màu xanh óng ả. Anh đặt nó trong lòng bàn tay và tung nó lên trời. Con chim vút thẳng lên bầu trời rộng lớn, không ngần ngừ, không ngoái lại lần nào...
Hôm nay không phải là ngày phóng sinh...