Luận Về Tình Yêu (Karma Of Love) - Geshe Michael Roach

[bevanng]

BUỒN CHÁN

Câu hỏi 29

Thỉnh thoảng tôi trở nên buồn hoặc chán không vì bất cứ lý do nào hết; và cứ mỗi khi như vậy, chồng tôi rất khó chịu, cứ như thể tôi cố tình buồn chán vậy! Làm thế nào tôi có thể nhận được ít nhiều sự động viên trong những thời điểm đó? Nhân tiện, tôi cũng muốn hỏi, cơ chế nghiệp đằng sau sự buồn chán này là gì?

Trở lại câu hỏi 23, chúng ta đã nói về bốn loại thức ăn hay bốn loại chất bổ mà chúng ta cần có để sống - và một trong bốn loại đó là hy vọng. Chúng ta cần hy vọng không kém gì chúng ta cần ăn. Những người buồn chán là những người đã mất hy vọng và họ đang đói.
Linda là một trong những người giàu nhất thế giới. Tôi đã làm bạn với cô được hai năm. Chúng tôi cùng nhau thực hiện một vài dự án để giúp người nghèo. Tôi đã đến nhà cô ấy cả triệu lần - vậy mà vẫn còn nhiều khu tôi chưa xem. Chồng cô, Frank, cũng là một người bạn tốt của tôi; hai người có vẻ là một cặp đôi rất hạnh phúc, nhưng đột nhiên, một hôm, cô bỗng hỏi tôi câu hỏi này.
“Ý tôi là,” cô thầm thì, “có những hôm mà tôi thậm chí còn không ra khỏi giường. Tôi chán đến mức tôi không tìm ra bất kỳ ý nghĩa nào của việc đó. Trên hết là anh ấy bước vào và mắng tôi vì không chịu làm gì cả, việc này càng khiến tôi chán hơn.”
Nếu bạn ở vào vị trí của tôi, một dạng thầy tu mà giáo đường là cả thế giới, thì bạn sẽ quen với việc người ta tiết lộ cho bạn những điều mà bạn không hề ngờ đến; bạn sẽ được nghe những câu chuyện đau lòng nhiều đến mức chúng bắt đầu tự lặp lại. Vì vậy, may mắn là tôi đã có câu trả lời sẵn sàng ở ngay đây, trong chiếc hộp công cụ tinh thần của mình.
“Bạn đã biết về các hạt giống...” Tôi bắt đầu. Linda miễn cưỡng nặn ra một nụ cười và gật đầu một cách dứt khoát; bạn không thể ở trong vòng tròn bạn bè của chúng tôi vài ngày mà không nghe thấy những cuộc thảo luận sâu sắc và đôi khi căng thẳng về các hạt giống, có lẽ đến vài lần một ngày.
“Đó là lý do khiến cho buồn chán trở thành một trong những vấn đề khó giải quyết nhất,” tôi nói tiếp. “Thứ đầu tiên bạn cần để gieo một hạt giống là gì?”
“Á,” cô trả lời rất nhanh, “đầu tiên, bạn cần một ý niệm rõ ràng về điều mình muốn vì để gieo một hạt giống thì bạn cần phải cung cấp cùng thứ đó cho người khác trước.”
Tôi không định dẫn cô đến chỗ này nhưng tôi thuận theo luôn. “Phải,” tôi nói, “Hãy bắt đầu với bước đầu tiên của Bốn Bước Starbucks. Bạn phải diễn đạt điều bạn đang tìm kiếm trong một câu duy nhất.”
Linda đăm chiêu, và rồi cô nhận ra, “Tôi nghĩ ở đây có hai vấn đề khác nhau,” cô nói, “nên sẽ cần hai câu.”
Tôi gật đầu đồng ý, và chờ đợi hai câu của cô.
“Thứ nhất,” cô nói, “tôi cần gieo một vài hạt giống có tác dụng chống lại sự buồn chán. Và thứ hai, tôi cần một vài hạt giống để thấy chồng mình thể hiện sự quan tâm nhiều hơn một chút đối với cảm giác tồi tệ mà tôi gặp phải khi tôi đang buồn chán.”
“Phải,” tôi nói. “Vậy chúng ta hãy giải quyết từng cái một. Trái ngược với buồn chán là gì?”
“Là hy vọng,” Linda nói ngay lập tức, thậm chí không cần suy nghĩ.
“Tức là chúng ta cần cung cấp hy vọng... “
“... cho người khác,” cô tiếp lời.
“Phải, nhưng có một vấn đề ở đây,” tôi nói. “Lý do cho việc rất khó gieo các hạt giống để chấm dứt buồn chán nằm ở chỗ, người buồn chán hoàn toàn chỉ tập trung vào các nhu cầu của mình, vào cảm giác tồi tệ mà họ gặp phải. Trừ phi họ thực sự hiểu chuyện gì đang diễn ra - trừ phi họ được đào tạo tốt về các Nguyên tắc Năng đoạn Kim cương - nếu không thì họ sẽ chẳng bao giờ chủ động quan tâm đến các nhu cầu của người khác.
Vì vậy trước tiên, bạn phải đấu tranh chống lại điều này, chống lại việc không chịu quan tâm đến người khác, dù chỉ là bằng cách nghĩ về họ. Có một cách rất đơn giản để làm điều này. Đó là bạn chỉ cần ghi nhớ bước Starbucks thứ hai: lên kế hoạch bạn sẽ gieo hạt giống với ai và ở đâu.”
Linda trông có vẻ hơi băn khoăn. “À, nhắc lại cái đó cho tôi.”
Tôi gật đầu. “Bạn đã biết rằng để gieo một hạt giống thì bạn cần một người khác. Những người khác là đất để bạn gieo hạt giống của mình. Ý tưởng bạn có thể gieo một hạt giống mà không phải làm bất kỳ điều gì đối với người khác là một ý tưởng điên rồ, chẳng khác gì ý tưởng rằng bạn có thể gieo một hạt giống dưa hấu vào trong không khí ngay phía trước mặt bạn.”
“Tôi hiểu.”
“Thế nên khi có người nhờ tôi giúp đỡ, tôi thường bảo với họ rằng họ nên gieo một hạt giống cho điều mà họ muốn. Sau đó tôi bảo họ hãy dẫn một người nào đó đến quán Starbucks, vì như vậy sẽ dễ dàng bảo đảm được rằng họ có một nơi để gieo hạt giống của họ - rằng họ đang làm việc với một người khác.”
“Ừ.”
“Được rồi, vậy là bạn sẽ đưa một người nào đó đến quán Starbucks. Thế bạn định làm gì với họ?”
“Tôi không biết, chắc sẽ giúp họ theo một cách nào đấy - giúp họ vượt qua sự buồn chán chẳng hạn, tôi đoán vậy.”
Tôi nhìn ra chỗ khác trong khoảng một giây rồi quay trở lại. “Bạn có thể nghĩ như thế,” tôi nói, “nhưng tôi thấy tốt hơn là chúng ta nên nghĩ về những điều tích cực.”
Linda đăm chiêu. Cô cũng là một trong những người thông minh nhất mà tôi biết. “Giúp họ làm một điều gì đó tích cực - giúp họ tìm ra hy vọng.”
“Tốt. Nhưng tôi phải nói rằng, đừng chỉ dừng lại ở hy vọng. Hãy giúp họ tìm ra ước mơ của mình. Chúng ta hãy tìm kiếm một người đang cần một ước mơ.”
Cô lại đăm chiêu. “Tôi có một người cháu trai và... ông biết đấy, cái vấn đề mà chúng tôi thường gặp trong gia đình là tất cả chúng tôi đều có đủ tiền để thực hiện hầu như tất cả mọi thứ chúng tôi muốn, thậm chí ngay từ khi còn rất trẻ. Dù cho chúng tôi có quyết định làm việc đi nữa thì chúng tôi cũng không phải làm việc, thế nên chúng tôi thường xuyên không hào hứng với công việc - chúng tôi chẳng có mục tiêu lớn nào trong tâm trí cả.”
“Không có giấc mơ,” tôi đồng ý. “Vậy thì phải rồi, khi bạn buồn chán thì hãy thực hiện những bước sau đây. Đầu tiên, hãy chiến đấu để đến được trạng thái mà bạn có thể nghĩ về các nhu cầu của người khác - hãy cố gắng nghĩ đến một người mà bạn có thể giúp đỡ. Hãy chọn một người mà dường như không biết phải làm gì với cuộc đời mình. Hãy nói chuyện với họ, giúp họ tìm ra giấc mơ của họ là gì, ngay cả khi đó là một giấc mơ mà họ không biết là họ có - đặc biệt là khi họ không biết là họ có.
Bạn không nhất thiết phải giải quyết tất cả các vấn đề của họ. Bạn chỉ cần nói chuyện với họ, động viên họ, một tuần một lần, hoặc hai tuần một lần. Những hạt giống nhỏ sẽ tạo nên những cái cây lớn.” Tôi đã có thể nhìn ra việc đó rồi. Linda gieo những hạt giống mạnh đến mức sau đó cô thậm chí không còn nhớ rằng mình từng buồn chán nữa. Cô hắng giọng và điều đó mang tôi trở lại thực tại.
“Thế Frank thì sao?” Cô hỏi.
“Nói trong một câu đi.”
“Tôi muốn anh ấy chú ý đến cảm giác của tôi; tôi muốn anh ấy cảm thông một chút, thay vì chỉ trích tôi khi tôi đang cảm thấy rất tồi tệ.”
“Về cơ bản thì bạn muốn anh ấy làm một cái gì đó để khiến bạn cảm thấy tốt hơn.”
“Phải.”
“Được rồi, vậy thì hạt giống ở đây là tạo thói quen khiến người khác cảm thấy thoải mái hơn, từ ngày này qua ngày khác, từ giờ này sang giờ khác.” Tôi ngẫm nghĩ một giây.
“Nghe này,” tôi nói. “Hôm trước tôi ra ngoài để sửa xe. Cậu sửa xe rất tuyệt vời. Cậu ngồi xuống bên cạnh tôi và giải thích vấn đề cho tôi từng bước một, bảo đảm là tôi nắm được chiếc xe đang bị làm sao. Sau đó, cậu bảo tôi từng việc mà cậu định làm để sửa nó và cậu nói không hề phức tạp chút nào.
Cậu ấy thực sự quan tâm đến việc làm cho tôi cảm thấy thoải mái và an tâm. Một trong những cách hay nhất để khiến người khác cảm thấy an tâm là bất cứ lúc nào bạn định làm một việc gì đó thì bạn hãy bảo trước với họ.
Việc làm này sẽ gieo những hạt giống giúp làm an lòng - những hạt giống để một người nào đó quan tâm đến cảm giác của chúng ta, chứ không trách móc chúng ta vì đã không đủ khỏe để tham gia vào các kế hoạch của họ cho ngày đó.”
“Tôi hiểu rồi,” cô nói và tôi cảm thấy như những đám mây buồn chán đang bao phủ cô đã tản đi ít nhiều rồi.

[bevanng]

RƯỢU VÀ MA TÚY

Câu hỏi 30

Thỉnh thoảng hai vợ chồng tôi có uống một ly rượu vang vào buổi tối và nó thực sự giúp cả hai chúng tôi thư giãn, đặc biệt là trước khi chúng tôi thân mật với nhau. Nhưng tôi đã từng chứng kiến rất nhiều trường hợp rượu phá hủy các mối quan hệ và làm tan nát các gia đình nên đôi khi tôi cảm thấy sợ. Ông sẽ giải quyết vấn đề này như thế nào ?

Câu hỏi này có rất nhiều ý nghĩa đối với cá nhân tôi. Tôi lớn lên cùng rượu - nó đã phá hủy cả cuộc sống cũng như sức khỏe của bố mẹ tôi và nó đã phá hủy cả gia đình tôi. Có một lần, khi đang ngồi với các đệ tử trên một đồng cỏ và thuyết giảng cho họ thì đức Phật được hỏi về rượu. Ngài liền bứt một ngọn cỏ và chỉ vào phần đầu nhọn của nó. “Những ai uống một lượng rượu bằng đầu của ngọn cỏ sắc nhọn này hay phục vụ người khác uống một lượng như thế, không bao giờ nên nói rằng họ là đệ tử của ta.”
Đó là bởi dù chỉ một lượng nhỏ rượu thôi cũng có tác dụng gây nghiện rất mạnh - hơn cả những gì bạn từng tưởng tượng về một ly rượu vang ở nhà hàng. Và đó là một lý do chính đáng. Rượu thực sự khiến chúng ta cảm thấy tốt hơn: dường như nó làm tiêu tan những cơn đau nhức mà chúng ta phải nhận trong ngày, dường như nó làm mất đi sự căng cứng mà ngăn cản chúng ta kết nối với những người khác. Đó là lý do tại sao mọi người lại rất thích uống một ly rượu vang vào bữa tối.
Giờ tôi có thể nói về mặt trái của rượu ở đây. Nó không chỉ gây nghiện mà nó còn rất có hại đối với sức khỏe. Bạn có thể nói đùa về tác hại của nó đối với gan, nhưng khi nó đã gây tổn thương rồi và lúc nào bạn cũng phải chịu đựng cơn đau trong bụng, hàng tuần phải dành nửa tiền lương để đi khám bác sĩ, thì những lời nói đùa đó nghe không còn hay ho nữa đâu.
Rượu không chỉ khiến cơ thể bạn căng thẳng, nó còn khiến túi tiền của bạn căng thẳng nữa. Cũng giống như quần áo hàng hiệu, những người kiếm tiền từ rượu - trong trường hợp này là từ sự đau khổ của người khác - đã cố tình tạo ra một huyền thoại xung quanh rượu. Hàng đống gạo bị thối được đóng trong các chai đắt tiền và được những ngôi sao điện ảnh cao giá quảng cáo để có thể được phục vụ trong các nhà hàng đắt đỏ.
Sẽ rất tuyệt vời nếu chúng ta có thể thu được cùng tác dụng thư giãn đó mà không phải uống một ly rượu vang. Có lẽ chúng ta sẽ có một vài ý tưởng sau khi nghe một đoạn đối thoại giữa tôi và đức Đạt-lai Lạt-ma.
Lúc đó tôi vẫn đang học đại học và tôi vừa nhận được tin báo rằng mẹ mình đang chết dần chết mòn vì căn bệnh ung thư * mà nguyên nhân đến từ rượu và thuốc lá, một sự kết hợp chết người. Tôi xin tạm dừng việc học và thực hiện một chuyến đi đến Ấn Độ để tìm kiếm tri thức về sức khỏe con người. Kết quả là tôi học với các nhà sư Tây Tạng ở chân núi Himalaya. Một hôm, tôi nhận được một bức thư từ mẹ tôi. Bà vốn là một giáo viên rất tận tụy. Trong thư nói rằng căn bệnh ung thư đã tiến đến giai đoạn khiến bà lên cơn co giật động kinh ngay khi đang làm việc. Trường đã bảo bà không nên trở lại lớp nữa và cả hai chúng tôi đều biết rằng với bà thì như thế chẳng khác gì đã chết.
Một vị thầy của tôi giục tôi mang mẹ đến Ấn Độ; bà có thể được bác sĩ của Đạt-lai Lạt-ma chữa trị (đây chính là lần đầu tiên tôi biết đến ông), và nếu căn bệnh đã trở nên quá nặng, không thể cứu chữa thì các vị lạt-ma có thể hướng dẫn bà cách đi qua cõi chết để đến một nơi tốt đẹp hơn. Tôi viết thư cho mẹ tôi, và bà nhanh chóng đồng ý, mặc dù trước đây bà chưa từng ra nước ngoài.
Tôi làm một chuyến trở lại Delhi để đón bà tại sân bay. Các nhân viên an ninh không cho phép tôi vào khu vực hành lý để giúp bà nhưng tôi tìm được một nơi mà tôi có thể dõi theo mẹ mình qua một ô cửa sổ. Tôi thấy bà đang phải vất vả với chiếc va-li, đứng còn không vững, vừa đẩy vừa chen qua đám đông những hành khách đang la hét điển hình của Ấn Độ. Bà ra ngoài và ngã vào vòng tay tôi; chúng tôi đưa bà lên một chiếc ta-xi và để bà nằm ở ghế sau. Tôi dùng rất nhiều trong số tiền còn lại của mình trả cho người lái ta-xi để anh ta lái xe liên tục cả ngày lẫn đêm về thẳng Dharamsala, ngôi làng nhỏ ở Himalaya mà đức Đạt-lai Lạt-ma đang sống.
Bà dành vài tuần sau chuyến hành trình để nghỉ ngơi, hồi phục sức khỏe; chúng tôi đã đến gặp vị bác sĩ và ông nói với tôi rằng bà đã vượt quá mức ông có thể chữa trị - thay vào đó, chúng tôi nên đến nói chuyện với một vị sư già để người đó có thể dạy bà cách ra đi trong thanh thản. Thế là mẹ tôi đã bắt đầu tham gia một khóa học vô cùng dũng cảm, diễn ra hàng ngày, trong tư thế dựa lưng vào tường ở một căn phòng nhỏ. Vào các buổi chiều, chúng tôi sẽ chuyển giường của bà ra ngoài trời và chẳng mấy chốc, bà đã tập hợp được một đám trẻ con hàng ngày đến học vẽ vì tất nhiên, bà đã mang theo cả một túi lớn chứa đầy giấy và bút sáp. Bà biết rằng trại tị nạn sẽ có rất đông trẻ con và có thể bà sẽ có lại được lớp học của mình.
Khi thời điểm sắp cận kề, vị thầy gần gũi nhất của tôi khuyến khích chúng tôi đi gặp đức Đạt-lai Lạt-ma để xin lời khuyên.
Trong những ngày đầu đó thì ông không nổi tiếng như bây giờ - gần như bạn có thể đi thẳng đến nhà ông và ông sẽ ra ngoài cổng để nói chuyện với bạn. Thật kỳ diệu khi được ngồi với hai người mà tôi yêu quý nhất trên thế giới này nhưng tôi lại chưa từng nghĩ họ sẽ gặp nhau. Mẹ tôi khiến tôi giật mình ngạc nhiên khi bà lấy một cây thánh giá ra khỏi túi và tặng nó cho đức Đạt-lai Lạt-ma; tôi cảm thấy xấu hổ nhưng ông đã nhận cây thánh giá một cách nhã nhặn như thể nó là một đồ vật mà ông dùng hàng ngày. Bây giờ đến lượt tôi khiến mẹ ngạc nhiên.
Đức Đạt-lai Lạt-ma ngay lập tức quay sang tôi và câu hỏi đầu tiên của ông là: “Thế bạn đã bao giờ dùng ma túy chưa?”
Tôi liếc sang mẹ tôi. Tôi không dùng thường xuyên nhưng tất nhiên hồi ở trường đại học, tôi đã thử hút cần sa với bạn và từng một lần thực hiện cuộc thám hiểm tâm linh bằng một loại ma túy của thổ dân châu Mỹ có tên là mescaline. Vì vậy, về cơ bản, tôi đang ở trong tình thế hoặc là phải nói dối Đạt-lai Lạt-ma hoặc là làm bẽ mặt mẹ tôi trước mặt ông. Tôi quyết định, tốt hơn hết là nói sự thực.
“Dạ, rồi,” tôi thừa nhận và nhận một cái lườm sắc lẹm từ mẹ mình.
“Ồ!” Ông thốt lên với tình yêu thương cố hữu. “Nó như thế nào? Bạn đã nhìn thấy gì?”
Tôi chia sẻ một vài kinh nghiệm đã xảy đến với tôi, từ những cơn hung phấn nhẹ cho đến một vài khoảnh khắc thực sự thăng hoa trong một hẻm núi bí mật ở sa mạc Arizona, nơi tôi lớn lên.
“Hay lắm, hay lắm!” Ông hào hứng. “Giờ bạn nên ở đây đi theo con đường này và học thiền! Bạn có thể đạt đến chính những trạng thái đó mà không cần ma túy!” Mẹ tôi gật đầu đồng ý và đức Đạt-lai Lạt-ma giới thiệu cho tôi một vị lạt-ma cực kỳ tài giỏi - tôi đã dành 25 năm tiếp theo của cuộc đời mình để học ông.
Mấu chốt của câu chuyện này là chúng ta có thể có những cảm giác hưng phấn và những trải nghiệm đặc biệt mà rượu và ma túy đem lại mà không bị nghiện, không gây hại đến cơ thể, không tốn chi phí, và không phá hủy mối quan hệ của chúng ta với người bạn đời cũng như với gia đình. Tôi biết bạn đang mong tôi sẽ nói rằng bạn chỉ cần học thiền là đủ và nó sẽ có tác dụng không kém gì một ly rượu vang - nhưng đó không phải là cái đích chúng ta hướng đến. Chúng ta sẽ phải đi sâu hơn.
Chúng ta hãy bắt đầu với một ý tưởng mấu chốt: Cảm giác tốt đẹp mà chúng ta thu được từ một ly rượu vang không đến từ rượu vang. Không có gì trong rượu vang có thể làm bạn cảm thấy hạnh phúc. Điều này sẽ cần giải thích một chút.
Cảm giác tốt đẹp không đến từ rượu vang
Có thể sẽ rõ ràng hơn nếu chúng ta tiếp cận vấn đề thông qua một loại thuốc khác - aspirin. Tôi sẽ nói về nó dưới dạng hành tinh A và hành tinh B.
Giờ nghe đây, thực ra, tôi đến từ một nơi có tên là hành tinh A. Từ cách đây rất lâu, chúng tôi đã làm chủ khả năng di chuyển giữa các vì sao; chúng tôi có những chiếc kính viễn vọng cực kỳ tốt và chúng tôi rất tò mò về những cư dân khác trong dải ngân hà. Chúng tôi đặt cho Trái Đất cái tên là “hành tinh B” và chúng tôi đang theo dõi các bạn.
Những nhà nhân chủng học của chúng tôi cực kỳ hứng thú với hành vi mà những người mẹ trong chủng tộc của các bạn thể hiện ra. Họ không thể lý giải nó kỹ càng và họ đã cử tôi đến tận nơi để hỏi. Tôi hy vọng là các bạn không phiền.
Được rồi. Vậy là bằng những chiếc kính viễn vọng của mình (chúng có thể nhìn xuyên qua mái nhà nhưng bạn đừng lo - chúng tôi không bao giờ nhìn ai đang thay quần áo đâu), chúng tôi đã quan sát được một cảnh tượng đặc biệt. Một người mẹ đang ở trong phòng cùng hai người con của mình. Đột nhiên, hai đứa trẻ bắt đầu tru lên và đánh nhau, giống với các sinh vật mà các bạn gọi là “chó sói.”
Người mẹ nói chuyện với chúng và có vẻ như đang cố giải thích lý lẽ cho chúng nghe. Chúng im một lúc (đặc biệt là nếu được đặt trong một chiếc hộp lớn chứa đầy các hình ảnh đang chuyển động), nhưng rồi như mọi khi, hai đứa trẻ lại tru lên như chó sói một lần nữa. Đa phần lúc này, người mẹ sẽ bắt đầu bóp trán và rên rỉ.
Đây chính là lúc mọi thứ trở nên kỳ lạ.
Người mẹ sẽ lẻn vào trong một căn phòng nhỏ mà theo như chúng tôi biết thì thông thường được dùng để xả chất thải và tắm rửa. Cô mở một cái tủ nhỏ đằng sau tấm gương và lấy ra một cái lọ. Trong cái lọ chứa đầy những viên màu trắng.
Cô lấy một viên màu trắng ra và nuốt nó vào cùng với một ngụm nước. Sau đó, cô ngồi lên cái ghế thấp mà mọi người vẫn dùng để xả chất thải, nhưng không nhấc nắp lên và cứ ngồi không ở đó một lúc. Chúng tôi không biết tại sao.
Có lúc, sau một khoảng thời gian, những nếp nhăn trên trán cô bắt đầu dãn ra, và cô không còn rên rỉ hay bóp trán nữa. Cô đứng dậy, ổn định lại tinh thần và đi ra ngoài để gặp lũ sói con, trong một tâm trạng bình tĩnh hơn nhiều.
Nhưng những lúc khác, cô vẫn tiếp tục xoa trán, sau đó đứng dậy và lại mở cái tủ nhỏ sau tấm gương ra; lấy ra cùng chiếc lọ đựng những viên màu trắng đó, và uống thêm một hoặc hai viên nữa. Rổi cô lại tiếp tục ngồi trên nắp của chiếc ghế thấp kia và chờ đợi, có lúc cô có vẻ nhẹ nhõm đi ít nhiều nhưng cũng có lúc không. Các nhà khoa học của chúng tôi khao khát muốn biết chuyện gì đang xảy ra; chúng ta có thể nói chuyện về nó không?
“Những viên đó là gì?”
“Chúng là thuốc.”
“Ở hành tinh của các bạn thì từ ‘thuốc’ có nghĩa là gì?”
“Thuốc là thứ bạn dùng để loại bỏ bệnh tật hoặc đau đớn.”
“Thế những viên đó là loại thuốc gì?”
“Chúng là thuốc đau đầu; chúng tôi sử dụng chúng để hết đau đầu.”
“Có cần phải ngồi lên nắp của bệ xí thì chúng mới có tác dụng không?”
“Không, không, cô ấy chỉ ngồi đó cho đến khi chúng bắt đầu có tác dụng thôi - cho đến khi cơn đau đầu biến mất và cô có thể đối mặt lại với lũ trẻ mà không tức giận.”
“Thế... tại sao có lúc cô ngồi một lần, có lúc ngồi hai lần?”
“Đôi khi, viên aspirin đầu tiên mà bạn uống đã làm tiêu tan cơn đau đầu nhưng đôi khi không. Trong trường hợp không thì bạn phải uống thêm.”
“Thế tại sao có lúc cô vẫn bóp đầu khi quay trở lại với lũ sói con?”
“Á thì có lúc aspirin không có tác dụng gì cả.”
Người hành tinh A im lặng một lúc lâu.
“Tôi không hiểu. Có phải bạn đang nói rằng có lúc thuốc không có tác dụng gì cả đúng không?”
“Đúng vậy.”
“Thế... chắc một số viên bị lỗi phải không? Ý tôi là, khi ở trong nhà máy, chúng đã không được làm đúng cách, chúng bị thiếu thành phần nào đó, đúng không? Nhưng khi nhìn qua kính viễn vọng, chúng tôi chưa từng thấy bất kỳ ai mang cái lọ trả lại cho cửa hàng thuốc và yêu cầu họ giả lại tiền vì thuốc không có tác dụng cả.”
“Không, không,” bạn cười. “Chúng tôi có các cơ quan chính phủ kiểm tra những cái đó. Tất cả các viên thuốc đều được làm y như nhau; tất cả các viên thuốc đều có cùng một lượng thành phần hoạt tính.”
“Thành phần hoạt tính? Bạn nói thành phần hoạt tính nghĩa là sao?”
Bạn cười thầm, lấy ra một lọ aspirin và dí vào mặt tôi. “Nhìn đây, ngay bên cạnh này... có dòng, aspirin, 325 mg. Đó là thành phần hoạt tính.”
“Và thành phần hoạt tính này có trong mọi viên thuốc, với một lượng y như nhau?”
“Phải.”
Người hành tinh A lại im lặng. “Thế... cái gì khiến thành phần này có hoạt tính?”
Giờ thì bạn bắt đầu hơi mất kiên nhẫn với tôi. “Thành phần hoạt tính là thành phần có tác dụng - thành phần mà làm tiêu tan cơn đau đầu. Hoạt tính có nghĩa là ‘có tác dụng,’ hoặc ‘hành động.’ Bạn không cần cả viên thuốc chứa toàn thành phần hoạt tính, bạn chỉ cần một giọt nhỏ thôi, vì vậy họ làm ra viên thuốc từ một số thành phần trung tính không gây hại đối với bạn - chúng chỉ để lấp đầy viên thuốc - rồi sau đó họ đặt thành phần hoạt tính vào từng viên thuốc với một lượng y như nhau. Họ rất cẩn thận về việc này.”
Tức là... có lúc thành phần hoạt tính có hoạt tính và có lúc nó không? Ý tôi là, có lúc viên thuốc có tác dụng và có lúc nó không?”
Nụ cười chiếu cố vẫn xuất hiện trên mặt bạn lúc này có vẻ hơi kém tươi đi một chút. “À thì bạn biết đấy, còn rất nhiều thứ khác có thể xảy ra mà...”
“Nhưng về cơ bản, chúng ta có thể nói rằng có lúc aspirin có tác dụng và có lúc nó không, phải vậy không?”
“Đúng vậy,” bạn thừa nhận.
“Và bạn đang nói với tôi rằng khi aspirin không có tác dụng thì người phụ nữ tội nghiệp kia sẽ phải đi ra ngoài, dành phần còn lại của ngày với hai đứa trẻ đang tru tréo kia trong tình trạng đầu đau như búa bổ?”
“Phải.”
“Thế thì tức là bạn đang nói rằng, những người trên hành tinh của bạn không thực sự biết cách chấm dứt cơn đau đầu; ý tôi là cách chắc chắn chấm dứt được nó, trong tất cả mọi lúc.”
“Phải,” bạn nói, và rồi bạn chỉ trích mức độ tiến hóa của toàn bộ thế giới mà mình đang sống khi bạn bổ sung thêm: “Ý tôi là, chẳng có cái gì có tác dụng trong mọi lúc cả. Aspirin, xe ô-tô, máy bay, các chiến lược kinh doanh, hay một mối quan hệ, tất cả đều không.”
Điều này khiến người hành tinh A sững sờ. “Ý bạn là... các bạn vẫn chưa tìm ra cái gì khiến thành phần hoạt tính có hoạt tính đúng không?”
Giờ thì câu chuyên bắt đầu trở nên hỗn loạn. “Không phải, thành phần hoạt tính thì... tự có hoạt tính thôi.”
Không có thứ gì bên trong viên aspirin mà có tác dụng cả
Giờ đến lượt người ở hành tinh A cười. “À, tôi hiểu rồi. Các bạn nghĩ rằng thứ làm tiêu tan cơn đau đầu của người phụ nữ kia nằm bên trong viên aspirin. “
“Vâng, tất nhiên là thế rồi, chính là giọt thành phần hoạt tính đó.”
Người hành tinh A lắc đầu buồn bã. Đã quá nhiều người rồi, đã quá nhiều nỗi đau rồi. Những nỗi đau không cần thiết - một hành tinh, và một lịch sử của hành tinh, tràn đầy những nỗi đau không cần thiết, bắt đầu ngay từ khi khai sinh cho đến hiện tại.
Đây là lúc chúng ta liên hệ ngược trở lại với ly rượu vang. Hãy nắm rõ điều này. Nếu năng lực làm tiêu tan cơn đau đầu nằm bên trong viên aspirin thì viên aspirin phải có tác dụng trong mọi lúc: lúc nào bạn uống aspirin thì cơn đau đầu của bạn cũng phải biến mất. Và nếu năng lực giúp chúng ta thả lỏng bản thân nằm bên trong rượu vang, thì bất cứ lúc nào chúng ta uống một cốc rượu vang, nó cũng sẽ giúp chúng ta thả lỏng.
Nhưng nó không như vậy. Thực ra, đôi khi, rượu vang còn khiến chúng ta phải nhận chính cơn đau đầu kia.
Phải có điều gì khác đang diễn ra ở đây.
Tất cả chuyện này đều dẫn ngược trở lại với các hạt giống. Tất cả chuyện này đều dẫn ngược trở lại với cuộc thảo luận của chúng ta về cái bút ở câu hỏi 1. Chúng ta nhìn thấy cái bút vì trong tâm trí mình, chúng ta có một hạt giống để nhìn thấy một cái bút; khi nhìn vào cũng vật đó, một con chó lại nhìn thấy một đồ chơi vì chúng có một hạt giống trong tâm trí dành cho việc đó. Một số người thấy viên aspirin có tác dụng làm tiêu tan cơn đau đầu của họ vì họ có một hạt giống để điều đó xảy ra; những người khác không thấy thế vì họ không có. Rượu vang cũng vậy.
Giờ chỉ còn lại câu hỏi làm thế nào tìm ra cách gieo các hạt giống để rượu vang có tác dụng. Và rồi khi đó, có thể chúng ta sẽ không nhất thiết cần rượu vang nữa, không nhất thiết phải gánh chịu tất cả những tác hại đi kèm đối với sức khỏe và túi tiền của chúng ta nữa. Tôi cần phải gieo loại hạt giống nào để cảm thấy thư giãn hơn, bớt xa cách với người yêu hơn, đặc biệt là khi chúng tôi đang thân mật?
Hãy tìm kiếm người đang bị căng thẳng trong cuộc đời, những người đang phải chịu áp lực vì một lý do nào đó. Tại sao chúng ta không lấy luôn ví dụ về người mẹ và hai đứa con ở trên nhỉ? Gần như tất cả các ông bố bà mẹ đều phải chịu rất nhiều áp lực, bị chao đảo giữa công việc, con cái, và người bạn đời. Hãy chủ đích (và càng có chủ đích, hạt giống càng mạnh) tìm kiếm những cơ hội mà bạn có thể giúp những người có con giảm bớt áp lực.
Hãy đề nghị được mua thực phẩm cho họ khi bạn ra ngoài; mang theo một túi hoa quả khi bạn tạt qua nhà họ để giúp họ tiết kiệm được chút tiền - mang theo cả một cuốn truyện tranh nữa (một cuốn truyện tranh lành mạnh) để làm cái cớ giúp bạn được ngồi yên lặng bên cạnh một đứa con của họ và cho người mẹ nửa giờ nghỉ ngơi.
Chuyện gì sẽ xảy ra? Vì bạn đã gieo hạt giống làm giảm áp lực - vì bạn đã gieo hạt giống được thư giãn hơn, thả lỏng hơn - nên bạn sẽ bắt đầu tìm thấy sự an bình và cởi mở ở nhiều nơi khác ngoài rượu vang. Một tách cà phê ngon sẽ bắt đầu cho bạn cùng sự hưng phấn đó và khi bạn gieo được nhiều hạt giống hơn thì một tách trà thảo mộc cũng sẽ “có tác dụng” y hệt. Và sau đó, là một vài khoảnh khắc an tĩnh bên dưới một cái cây rất đẹp.

[bevanng]

CỘNG ĐỒNG

Câu hỏi 31

Hai vợ chồng tôi có một mối quan hệ rất gần gũi và tốt đẹp nhưng thỉnh thoảng tôi cảm thấy nhà mình như biến thành một pháo đài thu nhỏ, và chúng tôi bị cách ly khỏi cộng đồng của mình cũng như phần còn lại của thế giới. Làm thế nào chúng tôi có thể học cách vươn ra ngoài một chút? Chúng tôi cảm thấy hơi căng thẳng nên chưa thử.

Câu hỏi này xuất hiện trong những năm đầu tiên mà một trong những người bạn thân nhất của tôi bắt đầu một mối quan hệ với vợ anh ấy. Sau khi bố mẹ tôi ly dị, tôi và anh trai, người sống cùng mẹ, người sống cùng bố; bố tôi sống ở San Diego và tất cả chúng tôi đều đã bắt đầu lướt sóng từ khi còn nhỏ. Bạn tôi, Jim, và tôi từng rất thích thú với việc được cùng nhau lướt trên những con sóng sau khi tan làm.
Việc đó chấm dứt khi anh ấy kết hôn. Đột nhiên, mọi thứ thay đổi, và đúng là như vậy, ngôi nhà của họ quả thật đã trở thành giống như một pháo đài. Cô ấy không thực sự chấp nhận cho anh ấy rời xa cô dù chỉ vài giờ mỗi ngày, và việc ngồi trên bãi biển đợi chúng tôi đến sau khi trời tối nhanh chóng trở thành quá khứ. Dần dần, Jim và tôi xa cách nhau.
Dường như khi chúng ta gắn bó khăng khít với một người khác thì một bức tường sẽ được dựng lên giữa hai người chúng ta và phần còn lại của thế giới. Tôi nhận thấy rằng khi tôi đi một mình ở một đất nước xa lạ thì mọi người rất hay đến gần để giúp đỡ tôi lên một chuyến tàu hay học tiếng địa phương. Nhưng khi tôi đi cùng với người khác cùng chung quốc tịch với mình thì có một bức tường vô hình được dựng lên giữa chúng tôi và những người khác, mọi người có xu hướng giữ khoảng cách với chúng tôi. Việc tương tự cũng xảy ra khi chúng ta có đôi có cặp, và chúng ta có cảm giác như mình vừa mất đi một điều gì đó, một dạng kiểu như sự kết nối với những người khác trong cuộc đời chúng ta.
Một thực tế cơ bản của cuộc sống là, khi chúng ta sử dụng nhũng hạt giống để giải quyết vấn đề thì không có chuyện gì phải diễn ra theo cách chúng vẫn “luôn luôn” diễn ra. Tất cả chúng ta đều biết những người mà sau khi có một mối quan hệ thì càng cởi mở hơn với toàn bộ thế giới xung quanh họ. Chúng ta chỉ cần tìm ra những hạt giống giúp gỡ bỏ bức tường ngăn cách hai người chúng ta với những người khác, một khi chúng ta trở thành “một” đôi. Có lẽ điều đẹp nhất của hệ thống Năng đoạn Kim cương là nó tự động có ý nghĩa rằng chúng ta đang gỡ bỏ những bức tường. Sau đây là cách tôi và Jim tìm ra giải pháp khi ngồi ở sân sau nhà anh ấy - thay vì ở ngoài bãi biển, nơi mà chúng tôi từng chơi đùa cùng nhau.
“Vậy,” Jim nói, “theo ông thì tôi nên làm gì để giải quyết cái vấn đề pháo đài này? Tôi thực sự bắt đầu khó chịu vì nó rồi; không những tôi không thể ra ngoài để gặp những người bạn cũ - mà có vẻ như họ còn ngày càng ít qua nhà tôi hơn.”
Tôi cân nhắc một lát. “Được rồi,” tôi bắt đầu, “tôi hỏi bạn một câu.”
“Gì thế?”
“Ý tôi là, ngay từ đầu, chúng ta đã sử dụng hạt giống rất nhiều lần rồi; từ khi bạn đang tìm kiếm một người nào đó, trước khi bạn gặp Amy.”
“Đúng vậy... Đừng nghĩ là tôi không biết ơn điều đó. Ngồi trong nhà một mình còn tồi tệ hơn nhiều. Giờ tôi cảm thấy như mình không thể sống thiếu cô ấy. Chỉ là, ừm, cái mấu chốt của việc sử dụng hạt giống là chúng ta không chỉ sử dụng chúng để tạo ra một người bạn đời, mà sau khi chúng ta có người bạn đời rồi thì chúng ta có thể tiếp tục sử dụng các hạt giống để hoàn thiện họ, để biến mối quan hệ thành bất cứ thứ gì mà chúng ta muốn. Phải vậy không?”
“Đúng vậy,” tôi nói, “đúng là như thế. Một khi chúng ta biết cách sử dụng các hạt giống để khiến mọi việc xảy ra theo cách chúng ta muốn chúng xảy ra, thì chúng ta sẽ không bao giờ phải chấp nhận cái thấp hơn cái mình muốn nữa, không bao giờ.”
“Thế hạt giống để gỡ bỏ các bức tường là gì?”
“Á, đó là lý do tại sao tôi cần phải trở lại một vài tháng đầu tiên, khi lần đầu tiên bạn nghe theo tôi đến thăm bà Miller để gieo các hạt giống giúp Amy xuất hiện. Tôi muốn hỏi bạn một câu về chuyện đó - về ngày đầu tiên ở quán cà phê khi chúng ta đang nói về các hạt giống.”
“Được.”
“Ý tôi là tôi muốn bạn nghĩ ngược lại. Khi lần đầu tiên tôi gợi ra ý tưởng gieo các hạt giống bầu bạn bằng cách trao sự bầu bạn cho một người già thì có bất cứ vấn đề gì về ý tưởng đó mà khiến bạn khó chịu không?”
Jim chẳng cần nghĩ lâu. “Á có chứ,” anh nói. “Có một vấn dề.. . và thật lòng mà nói, thỉnh thoảng tôi vẫn nghĩ về nó.”
“Và đó là...”
“Thật ra tôi thấy cả hệ thống này có một khuyết điểm khá nghiêm trọng. Ý tôi là, từ khi còn nhỏ, bố mẹ và thầy cô đều nói về việc làm những việc tốt cho người khác - nhưng họ luôn luôn nói thêm rằng tôi nên làm vậy một cách vô điều kiện, rằng cách trao đi trong sáng nhất là khi bạn không kỳ vọng được nhận lại điều gì. Nhưng toàn bộ cái Năng đoạn Kim cương này có vẻ như đều nhắm vào việc được nhận lại thứ gì đó. Ở một khía cạnh nào đó thì nó thực sự có vẻ rất ích kỷ.”
“Chính xác,” tôi gật đầu. “Nó thực sự có vẻ ích kỷ. Nó tạo cảm giác như việc giúp người khác đã bị hạ thấp thành một dạng giao dịch làm ăn: tôi sẽ đến thăm bạn để bạn không còn cô đơn nữa nhưng chỉ là vì tôi muốn tìm một người vợ mà thôi.”
Jim gật đầu liên tục; anh ấy có vẻ nhẹ nhõm khi tôi tự nói ra điều đó và anh ấy không đơn độc. Mọi người trên khắp thế giới đều đến gặp tôi với cùng câu hỏi trên, ở một khía cạnh nào đó, việc này thật đáng mừng. Mọi người trên khắp thế giới đều băn khoăn về việc sự trao đi của mình nên trong sáng chứ không phải chỉ là một hành động nữa của tính ích kỷ.
“Được rồi,” tôi nói. “Tôi sẽ hỏi bạn vài câu hỏi liên quan đến dòng tư duy này.” Anh lại gật đầu.
“Bạn đi đến nhà dưỡng lão: bạn thăm bà Miller, giúp bà không còn cảm thấy cô đơn nữa.
Việc này gieo các hạt giống vào trong tâm trí bạn. Nếu bạn gieo chúng đúng cách - hiểu làm thế nào để gieo chúng đúng cách - thì trong một lần bạn đến hiệu sách.
“... Amy xuất hiện ngay bên cạnh tôi và bắt đầu xem qua chính các quyển sách mà tôi đã xem qua, ở cùng giá sách đó - cứ như thể tôi đã tự mình tạo ra một người bạn đời cũng có ham mê mãnh liệt về lịch sử nước Mỹ như tôi... điều đó thật tuyệt diệu phải không?”
“Phải,” tôi cười, vui mừng khi thấy anh ấy trân trọng sự kỳ diệu khi hạt giống vỡ ra và bắt đầu phát triển. “Và ba tháng sau...”
“... chúng tôi làm đám cưới, và ông là phù rể của tôi!”
“Phải,” tôi lại cười. “Nhưng khi đó có một chuyện với Steve...” Steve là bạn chung của cả hai chúng tôi - ba chúng tôi lướt sóng, đúng hơn là từng lướt sóng, cùng nhau khá thường xuyên; và chúng tôi cũng thích tụ lại để chơi đàn ghi-ta với nhau.
“Đúng thế, Steve đến gặp tôi ở đám cưới và muốn biết bí mật của tôi; đại loại như làm thế nào tôi có được người phụ nữ tuyệt vời này - tôi mua quần áo ở đâu, tôi rèn luyện thân thể như thế nào, có phải tôi đã tìm ra được một loại nước hoa mới hiệu quả hơn các loại nước hoa khác trong việc làm quen một cô gái ở quán rượu hay không.”
“Sau đó?”
“Sau đó, à, ông biết đây, tôi nói với anh ta về hạt giống, và…” Mặt Jim nhăn nhó, cứ như thể anh sắp kể chuyện có gã nào đó đã tán tỉnh vợ anh khi họ đang xếp hàng mua bông ở rạp chiếu phim vậy. “... Và rồi anh ta thật sự bắt đầu đến thăm bà Miller, chứ không tự đi tìm cụ già của riêng mình để bầu bạn!”
“Và...”
“... Và anh ta gieo được các hạt giống, đó chính là cách anh ta gặp được Francis,” anh kết luận.
“Phải,” tôi nói, “nhưng có điều này bạn chưa biết” - nói đến đây tôi gặp phải một cảm giác ngần ngại rất lạ, cứ như kiểu tôi sắp nói với người bạn thân nhất của mình rằng vợ anh ấy đang lừa dối anh ấy - “đó là anh ta đã bảo James Johnson chăm sóc khu vườn của bà ấy và Eric Sitman mua thực phẩm cho bà ấy.”
Jim có vẻ hơi sốc, nhưng anh vượt qua được. “Tốt thôi!” Anh hắng giọng. Tôi có thể nhận ra rằng tuần này, bà Miller sẽ được anh ấy chú ý nhiều hơn hẳn so với tuần trước.
“Nhưng bạn có thấy chuyện gì đang diễn ra không?” Tôi hỏi. “Bạn có can đảm để thử một thứ hoàn toàn mới, để tìm ra người phụ nữ bạn muốn. Bạn thành công lớn và sau đó, những người khác kiểu như, Ái chà! Tên này đang làm gì thế nhỉ? Cái tôi đang muốn nói là...” Tôi ngập ngừng một chút.
“Ừ, tôi biết rồi,” Jim nói. “Nó như kiểu, tất cả chúng ta đều đang băn khoăn không biết tại sao một kẻ thất bại không thể hẹn hò với một cô gái nào ra hồn trong suốt ba năm lại đột nhiên có được một người vợ thông minh, xinh đẹp, và tinh tế như thế này.”
Đến lúc chuyển chủ đề rồi. “À, đúng thế, nhưng Jim này... bạn có nhận ra rằng vì bạn có một tâm trí cởi mở, vì bạn sẵn sàng thử các hạt giống mà chúng ta đã có được sáu người bạn đều đang tận hưởng những mối quan hệ tuyệt vời không? Bạn là người tiên phong, là hình mẫu, và tất cả những người khác đang noi gương bạn!”
Jim bắt đầu ngước đầu lên, ra vẻ tự hào - rõ ràng trước đây anh chưa từng nghĩ như thế.
Tôi nắm ngay lấy cơ hội. “Nghe này, bất kỳ ai sử dụng các hạt giống để biến một điều tốt đẹp thành sự thật trong cuộc đời họ thì đều là những tấm gương, những hình mẫu để tất cả những người khác xung quanh họ noi theo. Bạn sử dụng các hạt giống, sau đó một thứ tuyệt đẹp đến với bạn, những người khác chứng kiến chuyện gì đang xảy ra, và cũng bắt đầu thử sử dụng các hạt giống.
Do bạn biết về nó, bạn chính là trung tâm của vụ nổ hạnh phúc to lớn này. Những người bạn bắt chước bạn, những người bạn của họ lại bắt chước họ, và chẳng mấy chốc.
“Chẳng mấy chốc,” Jim cằn nhằn, “việc đến thăm bà Miller sẽ chẳng khác gì việc đến một cửa hàng đông khách. Họ sẽ phát số và mỗi người chỉ có nửa giờ để gieo các hạt giống của mình. Một người chăm sóc khu vườn của bà ấy, người khác mua thực phẩm cho bà ấy, người khác lo sắp xếp các cuộc hẹn của bà với bác sĩ, người khác giành tất cả các buổi đi xem phim với bà ấy.” Anh ấy trông chán nản thực sự; không ai có thể đoán được rằng trung tâm sự ghen tỵ của anh ấy lại là một cụ già 85 tuổi.
Tôi nắm vào vai anh ấy. “Phải, bạn nghĩ thế cũng được,” tôi nói, “nhưng như vậy chỉ gieo các hạt giống ghen tỵ mà thôi. Và rồi Amy sẽ nổi cơn ghen mỗi khi bạn nói “Chào buổi sáng” với bất cứ ai không phải là đàn ông. Jim này, bạn phải nhận ra một điều. Bạn nói rằng bạn mệt mỏi với cảm giác mình bị nhốt trong một pháo đài, nhưng bạn đã có một cách gieo hạt để thu được điều ngược lại rồi.
Bạn chỉ cần dành ra vài phút, một lần một ngày - tôi đề nghị là bạn nên thực hiện khi bạn đang tổng kết lại ngày và chuẩn bị đi ngủ - bạn hãy nghĩ về cuộc cách mạng do bạn khởi xướng; chúng tôi gọi nó là Thiền Cà phê. Ý tôi là, chuyện này có thể trở nên rất to lớn đấy. Bạn không biết được việc trở thành một tấm gương xuất sắc - một tấm gương thành công - có thể lan tỏa một ý tưởng mới nhanh đến mức nào đâu.
Bạn không cần phải đi khắp nơi rêu rao về các hạt giống, cố gắng thuyết phục mọi người chú ý hơn đến những người già cô đơn. Amy chính là một bằng chứng sống cho thế giới quan mới của bạn, đó là, thế giới đến từ những hạt giống trong tâm trí mình - những hạt giống mà bạn có thể đặt vào đó theo ý mình.
Chỉ cần sử dụng các hạt giống để đạt được giấc mơ, hay thử một phương pháp mà cuối cùng đã có tác dụng trong tất cả mọi trường hợp, là bạn đang thay đổi cuộc sống của hàng trăm người xung quanh bạn rồi. Họ cũng sẽ thử, nó sẽ có tác dụng, và nó sẽ mang đến cho họ hạnh phúc.
Hãy suy nghĩ theo cách đó, hãy thử suy nghĩ theo cách đó, và như thế, chỉ một hành động giúp đỡ một cụ già đã đem lại lợi ích cho hàng trăm người xung quanh bạn.
Thế thì không phải là ích kỷ. Nó trái ngược với ích kỷ. Nó là thứ không ích kỷ nhất mà bạn từng làm. Và thế không đúng sao, đó không phải là những gì bạn vẫn nghĩ sao? Rằng hành động mà bạn thực hiện để phục vụ thế giới hóa ra cũng chính là hành động bạn thực hiện để tìm ra hạnh phúc của riêng mình?”
Jim gật đầu, choáng ngợp. Cứu thế giới cảm giác thật tuyệt. Những hạt giống để gỡ bỏ bức tường đã ở ngay đó, từ lâu rồi.
Nó không phải là ích kỷ, nếu nó đem lại lợi ích cho mọi người

[bevanng]

SỰ AN TOÀN

Câu hỏi 32

Tôi đang có một mối quan hệ tuyệt vời; nhưng thay vì khiến tôi hạnh phúc, đôi khi, nó khiến tôi cảm thấy cực kỳ bất an - như kiểu mọi thứ diễn ra quá tốt đẹp và có khả năng tan vỡ bất kỳ lúc nào. Tôi cần gieo nghiệp gì nếu tôi muốn đạt được một cảm giác an toàn nào đó mang tính lâu dài ?

Hai người bạn của tôi, Andy và Nina, đến từ Vancouver, đã yêu nhau được 6 năm; Nina hỏi tôi câu hỏi này khi họ đến đón tôi tại một bến cảng. Tôi sẽ cần giải thích một chút ở đây.
Một số người bạn khác của tôi, sau khi tham gia được khoảng sáu tháng trong một khóa tu kéo dài ba năm, đã đề nghị tôi đến để dạy cho họ làm sao để đi sâu hơn (chúng tôi làm thế bằng cách ngồi và viết cho nhau trong căn nhà mà họ đang ở). Họ đang tu ở một hòn đảo nằm trên Thái Bình Dương, bên ngoài bờ biển Vancouver; họ nói tôi có thể đến đây bằng máy bay và tôi đã đồng ý.
Nhưng họ không nói với tôi đó là loại máy bay nào. Họ viết rằng Andy và Nina sẽ lái xe đưa tôi đến sân bay quốc tế Vancouver, nhưng thay vì rẽ phải để vào khu đỗ xe của sân bay thì họ lại rẽ trái, và dừng lại bên cạnh một bến cảng cũ kỹ tồi tàn nằm trên một con sông.
“Được rồi,” Nina nói một cách đầy hào hứng, “họ sẽ đến ngay thôi. Chúng ta có thể ngồi đợi ở trong xe.”
“Ừ,” tôi nói, cảm thấy hoang mang và nhìn ra xung quanh. “Ý bạn là gì? ‘Họ’ là ai?”
Andy chỉ lên bầu trời và tôi có thể nhìn thấy một chiếc máy bay bé tý tẹo đang lượn vòng ở bên kia của con sông. Đột nhiên, nó sà xuống và hạ cánh ngay trên mặt nước - giờ thì tôi có thể thấy rằng nó là một chiếc thủy phi cơ, bên dưới là các trái nổi thay cho các bánh xe. Ngay sau đó, chúng tôi đã phải hét lên để át tiếng cánh quạt khi máy bay trượt về phía bến cảng.
“Tôi có thể hỏi ông một câu hỏi khi ông quay trở lại không?” Nina hét lên.
“Tất nhiên rồi!” Tôi trả lời, cố gắng để giọng mình không thể hiện chút lo lắng nào. Tôi loạng choạng đi ra và nhét mình vào trong khoang.
Phi công là một ông người Đức già, lập dị, và điên rồ. Ông ta thích thể hiện khả năng bay mà không cần dùng tay. Ông ta yêu cầu tôi cùng hát với ông ta bài “Một thế giới tuyệt vời” của Louis Armstrong khi chúng tôi đi dọc bờ biển để tiến vào một vịnh nhỏ ở phía bên kia. Ngay trước khi trời tối, tôi đã bay về; Nina đang đợi tôi, và chúng tôi ngồi trong xe của họ để nói chuyện. Tay tôi vẫn đang run rẩy do ảnh hưởng từ chuyến bay - tôi đút chúng vào trong túi áo khoác của mình.
“Vâng,” cô nói, “nó kiểu như... rất tuyệt vời. Chúng tôi đang có một mối quan hệ tuyệt vời nhưng chính vì nó tuyệt vời nên lại làm nảy sinh vấn đề khác. Tôi cực kỳ lo lắng về việc chuyện gì sẽ xảy ra nếu chẳng may chúng tôi chia tay, đến mức tôi không thể tận hưởng trọn vẹn khoảng thời gian chúng tôi ở bên nhau.”
Tôi nhìn ra ngoài cửa sổ, về phía Tây, và bất chấp tình trạng của mình lúc đó, tôi vẫn cảm thấy một sự choáng ngợp mãnh liệt trước vẻ đẹp của ánh nắng vàng đang trải đều trên mặt biển cùng những đỉnh núi xanh biếc, lấp lánh của những hòn đảo ngoài khơi, được bao phủ trong những cánh rừng xanh thẳm. Tuy vậy, tôi vẫn còn khá khó chịu với việc những người bạn của tôi đã bắt tôi phải đi chiếc máy bay đó. Đối với tôi lúc này, nó là một trải nghiệp cận kề cái chết nhất mà tôi từng gặp.
Như mọi khi, tôi bắt đầu với bước đầu tiên trong Bốn Bước Starbucks. “Vậy hãy nói điều bạn muốn trong một câu đi.”
“Tôi muốn sự an toàn - tôi muốn biết rằng Andy sẽ vẫn ở bên tôi, năm sau cũng như tất cả các năm khác. Tôi không muốn phá hỏng niềm hạnh phúc mà chúng tôi đang có bằng việc bị ám ảnh với vấn đề mình sẽ bất hạnh thế nào nếu anh ấy chẳng may rời bỏ mình.” Hơi quá một chút so với giới hạn một câu nhưng không sao.
Bạn thấy đấy, đó chính là vấn đề. Ngay cả khi nhờ một phép màu nào đó, chúng ta có được một mối quan hệ vô cùng tốt đẹp nhưng chúng ta vẫn không biết liệu người bạn đời của mình có còn ở bên mình sau một năm nữa không. Chúng ta không bao giờ biết được. Và tận sâu bên trong, đó chính là nguyên nhân tạo ra sự sợ hãi suốt cả cuộc đời, vì chúng ta không bao giờ biết được điều gì sẽ xảy ra với bất kỳ thứ gì. Hãy cố gắng hiểu rằng, có 7 tỷ người khác trên thế giới cũng đang sống trong tình trạng không chắc chắn hệt như bạn.
Ở một khía cạnh nào đó, tất cả chúng ta đều là người tiền sử.
Được rồi, tính đến nay, việc trồng trọt đã diễn ra trong hơn 10.000 năm. Nhưng hãy thử nghĩ xem, khi vụ mùa đầu tiên được gieo trồng, nó đã tạo ra một bước đột phá đến thế nào. Phát minh ra máy bay hay bóng đèn điện là những phát minh khá tuyệt vời, nhưng phát minh ra nông nghiệp còn lớn hơn thế rất nhiều. Nó diễn ra như sau.
Phát minh lớn từng được phát minh ra
Vào một buổi sáng, anh chàng Woklok Tiền Sử hôn vợ mình, Bookduk, khi hai người chia tay ở miệng hang của họ để anh đi làm. Tất nhiên, đối với Woklok, “đi làm” có nghĩa là lùng sục khắp khu rừng để tìm kiếm thức ăn - anh ấy là người mà các nhà sử học 100 thế kỷ sau gọi là “người săn bắt hái lượm.”
Nếu bạn nghĩ công việc của mình quá căng thẳng, hãy thử tưởng tượng về công việc của Woklok. Ngoài những áp lực từ người vợ (điều này đến nay vẫn không hề thay đổi), về cơ bản, anh phải nhận rất nhiều áp lực từ chính mình vì anh không muốn bị chết đói. Ngày nào anh cũng phải lang thang khắp khu rừng để tìm những cây lúa dại mà thỉnh thoảng mọc lên giữa tất cả những cây khác. Nếu anh tìm đủ thóc dại ở chỗ này chỗ kia, anh và gia đình sẽ sống được thêm một ngày. Nếu không thì tất cả họ sẽ chết.
Một ngày nọ - hóa ra đây chính là một trong những ngày quan trọng nhất trong lịch sử nhân loại - Woklok khá may mắn. Anh về nhà với một nắm thóc đầy tay, nhưng rồi thảm họa giáng xuống. Vừa đi qua một khúc quanh không xa hang của mình lắm, anh chạm trán với một con khủng long. Con khủng long này cũng là một người săn bắt hái lượm và lúc này, nó đang săn Woklok.
Woklok thả thóc xuống và chiến đấu với con khủng long để cứu lấy mạng sống quý giá của mình. Cuối cùng, con khủng long quyết định rằng không đáng phải nhận nhiều rắc rối đến vậy chỉ để có được miếng ăn nhỏ bé hung dữ này nên nó đã bỏ đi. Vấn đề là sau đó, anh chàng người tiền sử không thể tìm lại được nhiều số thóc mà anh đã thả xuống, do anh và con khủng long đã đá lên quá nhiều đất và che phủ hết toàn bộ chỗ thóc.
Anh gặp rắc rối lớn với vợ mình, người mà tất nhiên không muốn nghe về con khủng long. Tất cả những gì cô ấy biết là anh đã tạt qua một quán rượu trên đường về nhà và tiêu hết số thóc để mua bia cho bạn.
Năm tháng sau, Woklok đi làm qua con đường cũ. Anh bắt gặp ngay trước mắt mình một đám lúa lớn nhất mà anh từng thấy xuất hiện ở cùng một nơi. Anh cúi xuống để lấy một hạt lúa và sau đó, anh nhớ ra rằng đây chính là nơi mình chiến đấu với con khủng long. Anh ngồi xổm xuống cạnh đám lúa và suy nghĩ một lát - rồi anh hiểu ra. Khi trở về nhà sau buổi săn bắt hái lượm ngày hôm đó, anh bắt gặp vợ mình ngay ngoài hang.
“Xem cái này này!” Anh thốt lên đẩy phấn khích. “Anh vừa mới tìm thấy một đám lúa lớn ở ngay nơi anh thả thóc xuống khi đánh nhau với con khủng long bạo chúa đấy!”
Bookduk trợn tròn mắt. “Bỏ cái câu chuyện khủng long đó đi. Hồi đó em đã không tin thì bây giờ cũng không tin đâu.”
Woklok bỏ qua chuyện đó. “Được rồi, nhưng nhìn này!” Anh thốt lên, giơ ra phần anh kiếm được cho ngày hôm đó: một nắm thóc nữa.
Bookduk gật đầu. “Được rồi, nhưng thế thì có gì to tát chứ?”
“Xem đây!” Woklok hét lên đầy tự hào. Anh ném thóc ra sân và đá đất phủ lên trên đó.
Vợ anh liền đánh anh suýt chết. “Anh điên à?” Cô đưa anh lên giường và chẳng cho gì khác ngoài một quả chuối lạnh ngắt.
Ngày nay, những người thử những cái mới cần phải kiên trì. Họ phải dũng cảm và họ phải hơi cứng đầu một chút. Woklok đợi năm tháng, sau đó, anh đưa vợ ra ngoài xem những cây lúa đẹp đẽ đã mọc lên lan tràn khắp sân.
“Thấy chưa!” Anh la lên. “Nó có tác dụng rồi! Giờ chúng ta có thể có thóc, bao nhiêu cũng được, vào bất kỳ lúc nào chúng ta muốn! Chúng ta chỉ cần trồng thôi!”
“Em đã bảo anh rồi mà!” Vợ anh nói - và từ đó bắt đầu lịch sử về những người đàn ông lao động, cày cấy để trồng lúa, phụ nữ nấu cơm, và cả hai cãi nhau về việc sau đó ai sẽ rửa bát.
Bạn hiểu được ý nghĩa của câu chuyện chứ? Vào một thời điểm nào đó, nghề nông thực sự đã được phát minh ra, và nó đã thay đổi hoàn toàn cuộc sống trên hành tinh của chúng ta. Hãy thử suy nghĩ về sự sợ hãi khi phải lang thang khắp khu rừng, hy vọng có thể tình cờ bắt gặp những cây lúa dại nào đó, và biết rằng nếu không tìm được thì cả bạn lẫn gia đình đều sẽ chết đói. Rồi Woklok Vĩ Đại xuất hiện, người nông dân đầu tiên, và đột nhiên chúng ta biết được khá chắc chắn rằng năm sau mình sẽ có bao nhiêu thức ăn. Chúng ta chỉ cần trồng thôi.
Hơn cả việc không chết đói, sự lo lắng đã biến mất. Việc không biết chuyện gì sẽ xảy ra vào năm sau đã biến mất.
Với trí tuệ của Năng đoạn Kim cương, chúng ta có thể ngừng lo lắng về tất cả các khía cạnh khác trong cuộc đời của chúng ta. Thu nhập của chúng ta là đến từ các hạt giống; sức khỏe của chúng ta là đến từ các hạt giống; và mối quan hệ của chúng ta là đến từ các hạt giống - tất cả đều sẽ xuất hiện đúng lúc, như lúa sau năm tháng và đứa bé sau chín tháng. Ngay lúc này, mỗi sáng, chúng ta đều đi ra ngoài, vào trong thành phố của mình giống như Woklok rời khỏi hang để đi tìm thóc dại. Chúng ta có thể tìm thấy nhưng cũng có thể không: sếp có thể cho chúng ta tăng lương nhưng công ty cũng có thể xuống dốc. Andy có thể ở lại nhưng Andy cũng có thể tìm thấy người khác và bỏ đi.
Giống như những đứa trẻ, chúng ta học cách sống với sự không chắc chắn này, và khi chúng ta già đi, những người giải quyết nó tốt nhất được coi là những người thích nghi giỏi nhất trong số chúng ta. Nhưng có thể đó là một sai lầm. Có thể chúng ta đã được lập trình để chấp nhận những thất bại ngẫu nhiên, có thể chúng ta đã bị tẩy não để tin rằng không thể dự đoán chuyện gì sẽ xảy ra trong cuộc sống của chúng ta.
Tức có nghĩa là chúng ta sẽ không bao giờ có được bất kỳ sự an toàn nào, về bất cứ thứ gì. Chẳng trách sao Nina lại không thể tận hưởng những khoảng thời gian tốt đẹp ở bên Andy, vì sâu bên trong, cô biết rằng nó có thể tan vỡ bất kỳ lúc nào.
“Vậy thì chúng ta cần gieo một sự an toàn nào đó,” tôi bảo cô.
“Làm thế nào?”
“Bạn biết phương pháp rồi mà. Quyết định điều mình muốn - giới hạn nó trong một câu duy nhất - rồi đi đến bước Starbucks thứ hai: dựng ăng-ten lên và bắt đầu tìm kiếm một người mà bạn quen cũng cần điều tương tự. Bạn muốn tiền, hãy giúp những người khác có nó; bạn muốn sức khỏe, hãy giúp những người khác khỏe mạnh. Bạn muốn sự an toàn...”
“Tôi cần tìm một người cũng cần sự an toàn: một người khác cũng cảm thấy bất an.”
“Phải. Rồi đến bước Starbucks thứ ba - giúp họ tìm sự an toàn. Nghe này, nó bắt đầu với việc chỉ cần lắng nghe thôi, chỉ cần có ai đó để bạn lắng nghe thôi. Đến khi bạn của bạn cảm thấy có chút an tâm về bạn, có chút an toàn trong tình bạn của bạn, thì bạn có thể nói với họ về việc gieo các hạt giống để có sự an toàn, với một người khác mà họ biết.”
Chúng tôi ngừng lại; Nina nhìn về phía mặt trời - một phần nhỏ vẫn còn nhìn thấy được, ngay phía trên đường chân trời - và cô khởi động chiếc xe để về nhà. Khi chúng tôi đi trên đường, tôi bổ sung thêm một chút nữa.
“Cũng có tác dụng nếu bình thường, bạn là người rất đáng tin cậy; nếu mọi người có thể tin tưởng ở bạn. Hãy bảo đảm mình luôn có mặt đúng giờ ở điểm hẹn đó trong ba tuần tới. Nếu bạn nói với một người nào đó rằng hai bạn nên ăn trưa với nhau thì hãy làm theo điều đó. Nếu bạn gửi cho những người khác những tấm thiệp sinh nhật hoặc quà tặng nhân dịp ngày lễ nào đó thì hãy bảo đảm họ nhận được chúng đúng lúc. Hãy trả lời những bức thư mà bạn hứa trả lời, vào lúc bạn hứa trả lời. Hãy giúp cuộc sống của những người khác trở nên dễ dự đoán hơn một chút.”
“Tôi hiểu rồi,” Nina nói, và trong tôi xuất hiện một cảm giác kỳ lạ - thỉnh thoảng nó lại xuất hiện, gần như ở bất cứ đâu - đó là, cô đã bịa ra toàn bộ cuộc nói chuyện để tôi có thể đối mặt với các cảm giác sợ hãi của chính mình đối với chiếc thủy phi cơ kỳ lạ và phải tìm hiểu xem chúng đến từ đâu đến.
Trong suốt quãng đường về nhà, mỗi người chúng tôi đều chìm trong sự yên lặng của riêng mình.

[bevanng]

MỘT TỔ ẤM

Câu hỏi 33

Tôi nghĩ đã đến lúc hai vợ chồng tôi thử mua một ngôi nhà nhưng anh ấy ngại, không muốn đưa ra một cam kết lớn đến như vậy. Tôi phải tạo nghiệp gì để anh ấy hứng thú hơn với việc cùng nhau xây dựng một tổ ấm ?

Tôi nhận được rất nhiều phiên bản khác nhau của câu hỏi này từ mọi người ở khắp nơi trên thế giới, đặc biệt là khi có quá nhiều người trong số họ hứng thú với một con đường tinh thần. Đây không chỉ là câu hỏi về việc mua một ngôi nhà hay là không, nó còn là câu hỏi về vai trò của những thứ mà chúng ta sở hữu trong cuộc sống, cũng như ý nghĩa của lòng ham muốn.
Kaye hỏi tôi câu hỏi này khi chúng tôi đang tận hưởng một khoảnh khắc im lặng hiếm hoi trong một lần tôi đến Việt Nam giảng dạy; khi đó, cô và chồng cô, Alex, đang ở trong đoàn và tất cả chúng tôi đang ngồi trong một quán cà phê nhỏ nằm bên cạnh một cái hồ rất đẹp ở giữa một khu rừng có rất nhiều cây cối. Chúng tôi ngắm những người dân địa phương đang dồn những đứa con của họ đi về phía những chiếc thuyền buồm nhỏ mà các gia đình đã thuê cho ngày hôm đó.
Tôi quay sang Alex để hỏi ý kiến của anh về câu hỏi này.
“Không phải là tôi không chịu cam kết,” anh bắt đầu. “Chỉ là tôi có những câu hỏi lớn về việc sở hữu một thứ to tát như vậy. Ý tôi là, Geshe Michael, ông chính là người dạy cho chúng tôi những giáo lý của đức Phật về nơi để ngủ, cũng như tất cả những thứ khác...”
Tôi gật đầu. Trong những ngày đầu tiên của Phật giáo ở Ấn Độ, các vị sư phụ khá cương quyết về việc mọi người - đặc biệt là các nhà sư - phải coi nhẹ những thứ mà họ sở hữu. Lý do bạn thấy những nhà sư Tây Tạng mặc chiếc áo choàng đỏ nâu đó là bởi nó có thể trở thành chiếc túi ngủ vào ban đêm; kinh có quy định rằng một nhà sư phải “coi bất kỳ gốc cây nào mà người đó đi qua là nhà của mình khi đến thời điểm đi ngủ.”
Alex nói tiếp: “Và còn bài học về ổ cứng nữa chứ, bỏ đi bất kỳ thứ gì mà bạn đã không sử dụng trong vòng 6 tháng.”
Đây là một bài học về sự giản dị mà tôi cố gắng khiến mọi người hứng thú với nó. Nếu tôi hỏi bạn có bao nhiêu đôi giày, tâm trí bạn sẽ quay về nhà, đi đến tủ quần áo của bạn, đặc biệt là đến phía sau của tủ quần áo. Bạn nhìn thấy từng đôi giày - màu sắc, kiểu dáng, và cả mức độ đi - trong đôi mắt của tâm trí bạn dù cho đã từ rất lâu rồi bạn không đi chúng. Và bạn có thể nhìn thấy điều này là bởi bạn có một kho chứa tất cả các đôi giày và những thứ khác mà bạn sở hữu ở ngay đây, bên trong tâm trí bạn, cứ như thể tất cả chúng đều được lưu ở một ổ cứng bên trong máy tính.
Ổ cứng của bạn không phải là vô hạn
Và ổ cứng của tâm trí bạn, cũng giống như ổ cứng của máy tính, nó có giới hạn. Chỉ có một khoảng trống lưu trữ nhất định thôi. Đó là lý do tại sao tôi thích chia sẻ với bạn bè mình ý tưởng rằng hãy bỏ đi bất kỳ thứ gì họ sở hữu mà đã không sử dụng trong 6 tháng. Nếu không như vậy thì sẽ chẳng còn khoảng trống nào trong tâm trí để đạt được sự giác ngộ về tinh thần mà nhiều người trong chúng ta đang tìm kiếm nữa.
Ít nhất đó là Mức Một.
“Tất cả những điều đó đều đến từ Vinaya,” tôi trả lời Alex “Những quy tắc mà đức Phật đặt ra cho các tăng và các ni.” Tôi ngừng lại. “Rất nhiều người thử cái phương pháp 6 tháng này đều quay lại gặp tôi với cùng một câu hỏi.”
“Đó là?”
“Ý tôi là họ đều có những thứ mà họ không sử dụng trong 6 tháng nhưng họ nghĩ rằng sau này có thể chúng sẽ có ích nên họ lại giữ lại trong nhà.”
“Ví dụ?”
“Ví dụ như, tôi cũng không biết nữa, một chiếc khăn len mà bạn chỉ quàng vào ba ngày lạnh nhất trong năm chẳng hạn. Nhưng khi ngày đó đến, bạn thật sự vui mừng vì đã không vứt nó đi.
Nghe đây, chúng ta hãy quay trở lại với Vinaya. Các nhà sư chỉ được phép có hai cái áo choàng, không hơn. Nhưng có thứ gọi là Một Biến Cố. Các nhà sư có hơn 250 giới và với từng giới trong số đó đều có Một Biến Cố. Tức là ban đầu, không có quy tắc nào cấm làm một việc gì đó nhưng rồi có chuyện xảy ra và họ phải đặt ra quy tắc.
Nói cách khác, bạn làm gì nếu bạn chỉ được cho phép có hai bộ áo choàng nhưng một bộ bắt đầu bị rách hết ra và có người cho bạn đủ vải để làm một cái mới? Bạn có nghĩa vụ phải tận dụng công dụng của một bộ áo choàng hết mức có thể, tức là mặc nó cho đến khi nó thực sự rách hết ra. Ý tôi là - nếu biết rằng những chiếc áo choàng có thể sẽ rách hết ra trong một hai tháng nữa - thì bạn có được phép giữ vải cho đến khi bạn cần làm những cái áo choàng mới không?”
“Thế đức Phật quyết định như thế nào?”
“Đức Phật quyết định là có thể sẽ rất nguy hiểm nếu cho phép các tăng và ni bắt đầu lưu giữ đồ mà họ có thể cần đến sau này. Vì vậy bình thường, chắc chắn bạn phải cần một bộ áo choàng mới và bạn phải may tấm vải thành áo choàng trong vòng 10 ngày, nếu không bạn phải tặng tấm vải cho người khác cần nó. Nếu không làm như vậy, bạn sẽ bắt đầu có thói quen lưu giữ đồ đạc, trữ những thứ mà bạn nghĩ bạn muốn hoặc bạn nghĩ bạn có thể cần, rồi đồ đạc sẽ choán hết tâm trí bạn và ngôi nhà của bạn.”
“Phải,” Alex nói, nhướn lông mày nhìn Kay. “Chỉ riêng việc sở hữu ngôi nhà thôi đã hút cạn tâm trí bạn hơn tất thảy rồi.”
Trong các buổi học ở tu viện, chúng tôi dành đến bốn giờ một ngày ở ngoài trời, trong một công viên có tên là Sân Tranh Luận. Ở đây chúng tôi học cách đặt câu hỏi cho nhau bằng những tiếng la hét trong khi thực hiện những động tác như trong võ thuật; có một câu chuyện có thực là, một hôm, khi tôi đang ở Sân Tranh Luận thì một bác nông dân đi ngang qua đó đã gọi cảnh sát để báo cáo việc các nhà sư đang tổ chức bạo loạn. Tuy nhiên, dù thế nào thì chúng tôi cũng thích những câu hỏi mang tính thách thức.
Á, tôi nói nhỏ, “còn có Mức Hai nữa.” Tôi liếc nhìn Kay một cách tinh quái để cô an tâm.
Mức Hai là con đường của Bồ Tát: một người nguyện phụng sự cho hạnh phúc của cả thế giới. Việc này thông thường sẽ xảy ra ở ngoài thế giới chứ không phải khi ngồi thiền trong động - mặc dù việc thiền trong động là rất quan trọng vì nó trợ giúp và hỗ trợ công việc ở ngoài thế giới.
Có một tập hợp những lời nguyện dành cho những người đi theo con đường của Bồ Tát - những lời nguyện được xây dựng dựa trên những lời nguyện của những người đã được phong. Một trong những lời nguyện đó nói rằng một vị Bồ Tát không được phép từ chối tặng phẩm vật chất nếu có thể tận dụng nó để phục vụ người khác. Một vị tăng hay ni không được giữ một mảnh vải nhỏ quá 10 ngày mà không sử dụng để làm áo choàng cho mình; nhưng một vị tăng hay ni, hay bất kỳ ai khác, mà cam kết đi theo con đường Bồ Tát bắt buộc phải nhận cả một nhà kho chứa đầy vải, và nếu cần thiết thì trữ vải trong nhiều năm, cho đến khi họ có thể sử dụng nó để may quần áo cho người nghèo.”
“Tức là chúng tôi nên mua một ngôi nhà à?” Alex la lên.
“Đúng và không đúng,” tôi trả lời. “Alex hoàn toàn đúng khi nói rằng một ngôi nhà có thể hút cạn rất nhiều năng lượng tâm linh và tinh thần của bạn nếu nó không được dùng cho một mục đích cao hơn. Nhưng nếu khi mua nhà, cả hai bạn đều cam kết sử dụng ngôi nhà để giúp người khác thì mọi chuyện sẽ đảo ngược. Khi mà vị Bồ Tát sở hữu một nhà kho chứa đầy vải với dự định sử dụng nó cho người khác, thì cứ mỗi ngày trôi qua, lại có một lượng khổng lồ những hạt giống tốt được gieo vào trong tâm trí của vị Bồ Tát đó, dù cho vị đó vẫn chưa làm gì với số vải.”
“Cam kết giúp đỡ những người khác ư?” Kaye trông có vẻ hơi mông lung - tôi đoán cô đang nghĩ rằng tôi muốn họ mở một bếp ăn hoặc một nơi trú chân cho người vô gia cư trong căn nhà mới của họ.
“Mức Ba,” tôi nói ngắn gọn. “Nó có liên quan đến tầm nhìn.”
“Tầm nhìn?”
“Nó được gọi là Đạo Kim cương - con đường cao nhất trong tất cả. Bạn bắt đầu với Vinaya để học cách sống một cuộc sống đơn giản, và điều này cung cấp cho bạn nền tảng để đi theo con đường của Bồ Tát, rèn luyện để phục vụ tất cả chúng sinh. Những người đã làm tốt việc rèn luyện này rồi sẽ tiến vào Đạo Kim cương.”
“Thế nó có liên quan gì đến ngôi nhà?” Alex hỏi.
“Trong Đạo Kim cương, ngôi nhà trở thành một trụ sở.”
“Trụ sở của cái gì?” Kaye hỏi.
“Các siêu anh hùng,” tôi trả lời. “Superman/Wonder Woman/ Iron Man/Spiderman... và cả nữ thần nữa. Đó sẽ là bạn,” tôi cười và gật đầu với Kaye.
“Nữ thần?” Họ đồng thanh đáp lại.
“Một người phụ nữ thực hành Đạo Kim cương có thể lấy chính mảnh vải đó, may nó thành một cái áo choàng thật đẹp, và đi xung quanh nhà cả ngày, giả vờ mình là một thiên thần.”
“Việc này sẽ giúp những người khác... như thế nào?” Alex hỏi.
“Một dạng kiểu như lấy mục tiêu làm con đường; lần đầu tiên cô ấy bước vào ngôi nhà mới.”
(Kaye mỉm cười. )
“... cô bước đi xung quanh thật chậm rãi, với một tầm nhìn rằng cô và chồng đã đang sử dụng ngôi nhà như một tổ ấm hạnh phúc và ấm áp mà họ có thể dựa vào để phục vụ người khác rồi.”
“Tôi cho rằng thế có nghĩa là,” Kaye nói nhẹ nhàng, trông cô đã lộng lẫy hẳn lên rồi, “một bữa tối, chẳng hạn một tuần một lần, dành cho những người vô gia cư ở khu vực xung quanh. Đó là điều mà một thiên thần sẽ làm với ngôi nhà của mình.”
Alex gật đầu và có vẻ như giao dịch đã xong.

[bevanng]

Làm cùng nhau

Câu hỏi 34

Tôi rất thích yoga, và tôi cảm thấy rằng nó thực sự sẽ giúp cả hai vợ chồng tôi sống một cuộc sống năng động hơn, trường thọ hơn - nhưng chồng tôi không thích và ông ấy sẽ không chịu thử đi học với tôi. Tôi cần gieo hạt giống gì để khiến ông ấy thích yoga?

Elizabeth hỏi tôi câu hỏi này trong phòng khách nhà bà khi tôi đến thăm bà cùng người chồng của bà, Jeremy. Cả hai đều đã hơn 60 tuổi. Thực ra đến thăm Elizabeth và Jeremy chủ yếu chỉ là đến thăm Elizabeth, vì sau khi vẫy tay chào khi bạn mới bước vào, Jeremy sẽ quay lại căn phòng có để ti-vi. Thật buồn vì đây chính là nơi mà trong những năm gần đây, ông dành phần lớn cuộc đời mình ở trong đó. Thuyết phục Jeremy tập yoga dù chỉ trong 10 phút thôi cũng là một thử thách thực sự.
Khi suy nghĩ xem mình sẽ tiếp cận thử thách này như thế nào, tôi nhớ lại tất cả những sai lẩm lớn mà mình đã mắc phải trong quá khứ, trong đó có việc phán xét bên nào có lỗi khi những người tôi quen gặp vấn đề trong chuyện tình cảm. Tôi nhớ đến Nick và Tammy - Nick thực sự rất nóng tính, tất cả chúng tôi đều biết điều đó, và đôi lúc anh ấy hoàn toàn mất kiểm soát. Tammy bỏ anh ấy, và trong khoảng suốt một năm, anh ấy luôn ở vào tình trạng tức giận, liên tục đưa ra những nhận xét cay nghiệt về việc cô đã lừa dối anh như thế nào. Chúng tôi không thấy có bất kỳ người đàn ông nào khác đột nhiên xuất hiện, vì vậy chúng tôi cho là anh ấy chỉ đang chửi bới lung tung thôi. Nhưng khoảng hai năm sau, Tammy thú nhận với tôi rằng cô đã lừa dối người bạn đời của mình - và tôi học được một bài học về việc phán xét mối quan hệ của người khác.
Bài học của câu chuyện: Ồng Jeremy đang ngồi trước màn hình ti-vi kia chưa chắc đã là người có lỗi trong mối quan hệ đang bị mắc kẹt này. Có thể đó sẽ không bao giờ là người mà chúng ta tưởng là như thế.
Tôi bắt đầu dẫn Elizabeth ra quán Starbucks. “Hãy nói trong một câu thôi,” tôi bảo bà. “Trong một câu thôi, nói cho tôi biết bạn muốn gì.”
“Tôi muốn ông ấy cởi mở hơn với việc thử các thứ mới, đặc biệt là những thứ mà chúng tôi có thể làm cùng nhau. Làm sao tôi có thể khiến ông ấy nghe tôi? Tôi có nên nghiêm khắc với ông ấy không? Kiểu như bắt ông ấy đứng lên cân trong phòng tắm và mắng ông ấy vì đã ăn uống thiếu điều độ chẳng hạn? Hay tôi nên hối lộ ông ấy, thưởng cho ông ấy đi ăn kem nếu ông ấy đi học yoga với tôi?”
Tỏi tự cười với chính mình. Đây đúng là một Giao dịch Kim cương điển hình. Tôi sẽ cần giải thích một chút ở đây - về những “kẻ ăn ở đáy” trong ngành kim cương.
Trung tâm ngành kim cương của cả nước Mỹ là phố 47 ở thành phố New York, chủ yếu là đoạn nằm giữa đại lộ 5 và đại lộ 6. Dọc hai đại lộ này còn có những biểu tượng thời trang như Saks Fifth Avenue, Tiffany’s, và Bergdorf Goodman. Phần lớn các viên kim cương khi vào trong đất nước này thì đều đi qua những tầng trên của căn nhà số 580 đại lộ 5, nằm ở góc Tây Bắc của đại lộ 5. Ở bên dưới, các cửa hàng ở tầng một chính là những “kẻ ăn ở đáy.”
Những “kẻ ăn ở đáy” kiếm chác dựa trên thực tế rằng con phố này nổi tiếng vì những giao dịch kim cương lớn diễn ra ở các tầng trên. Chúng đứng nổi bật ngoài vỉa hè và dụ dỗ các du khách ngây thơ tham vào một giao dịch giúp họ tiết kiệm được rất nhiều tiền tại trung tâm giao dịch kim cương lớn nhất thế giới.
Giao dịch kim cương diễn ra khi một cặp đôi trẻ bước vào một cửa hàng để tìm mua một chiếc nhẫn cưới. Người bán hàng cho họ xem một viên đá màu vàng nổi bật. Chú rể đang phải chịu đựng Hội chứng Đàn ông đi mua sắm, đôi mắt hiện rõ vẻ uể oải sau khi vừa đi hết cả phố và xem xét 200 chiếc nhẫn cưới. Chẳng thèm nhìn, anh ngay lập tức tuyên bố rằng viên đá này là một giao dịch tốt.
Cô dâu lúc nào cũng là vị khách hàng khó tính hơn. Cô ngay lập tức chú ý đến màu vàng.
“Ổ,” người bán hàng mỉm cười. “Bạn muốn một viên kim cương trắng phải không?”
“Phải,” cô trả lời thành thực.
Người bán hàng đưa cho cô một viên đá màu trắng nhưng bên trong lại lỗ chỗ những chấm đen lớn. Cô nhìn thấy những chấm đó nhưng cô chưa kịp mở miệng thì người bán hàng đã hét lên, “Thế bạn thích cái nào, cái trắng hơn hay cái trong hơn?”
Đừng rơi vào bẫy giao dịch kim cương
Lần này, cô mở được miệng nhưng người bán hàng đã “phủ đầu” cô hoàn toàn bằng một lựa chọn khác: “Bạn sẽ trả bằng tiền mặt hay bằng thẻ tín dụng?” Sau đó, ông ta nói tiếp ngay bằng câu, “Bạn muốn để trong hộp đỏ hay hộp xanh?’
Khi phải đối mặt với một đống các quyết định, phần lớn mọi người sẽ chỉ dựa vào cảm tính và cố gắng đưa ra các quyết định mà không tự hỏi xem mình có thực sự cần phải ra một quyết định không. Hãy ghi nhớ điều này: Trong hệ thống Năng đoạn Kim cương, gần như mọi quyết định chúng ta đưa ra đều có liên quan đến hai lựa chọn tồi tệ.
Thế nên, Elizabeth này,” tôi hỏi bà, “khi bạn mắng Jeremy thì có phải lúc nào cũng có tác dụng không? Bạn có luôn luôn nhận được điều mình muốn không?”
“À, không, nhưng thỉnh thoảng thì nó cũng có tác dụng.”
“Còn nếu bạn hối lộ ông ấy một que kem để ông ấy làm những điều bạn muốn thì có phải lúc nào cũng có tác dụng không?”
“Không, nhưng lại thế - thỉnh thoảng thì nó cũng có tác dụng,”
Tôi để lại cuộc tranh luận này cho đoạn sau.
“Thế thì nghe đây; cả hai lựa chọn đó tôi đều thấy không tốt lắm. Tại sao chúng ta không đơn giản là đi thẳng vào cội rễ của vấn đề?”
“Chứng nghiện xem ti-vi của Jeremy ư?”
“Ở một khía cạnh nào đó thôi,” tôi nói. “Bạn nghĩ nó đến từ đâu? Tại sao bạn phải dành cả cuộc đời mình ở bên một người mà thà xem thời sự còn hơn là hỏi thăm bạn, ngày hôm nay của bạn thế nào?”
“Tôi không biết,” bà thành thật trả lời. “Khi tôi mới gặp ông ấy, chúng tôi đã ở bên nhau rất vui vẻ: chúng tôi đi du lịch rất nhiều, ông ấy cười suốt ngày.”
“Thế bạn nghĩ trong tâm trí mình có thể có loại hạt giống nào mà khiến bạn thấy một người ở gần mình không có một chút hứng thú nào với những người khác ở trong phòng? Ý tôi là, bạn đang làm những việc gì mà có thể khiến bạn phải nhìn thấy ông ấy như thế này?”
Elizabeth suy nghĩ một lát. “Có một điều chắc chắn là cả đời mình tôi chưa bao giờ ngồi xem ti-vi cả ngày.”
Tôi mỉm cười, “Một quả dưa hấu lớn hơn một hạt dưa hấu rất nhiều. Có bất kỷ một việc bé cỏn con nào trong cuộc đời bạn mà bạn đang làm có thể liên quan đến việc lờ đi những người khác xung quanh bạn không?”
Elizabeth lại ngẫm nghĩ, lần này lâu hơn một chút.
“Nói thật với ông,” bà nói, “cả ngày tôi thường xuyên lờ mọi người đi trong những việc nhỏ nhặt.
Chẳng hạn như, có người ở công ty kể cho tôi nghe một câu chuyện dài về chồng của cô ấy và được một lúc thì tôi bắt đầu lơ đễnh. Ý tôi là, tôi rất cẩn thận về việc lịch sự - tôi không quay đi ngay khi họ bắt đầu kể lần thứ 100 câu chuyện chồng họ không bao giờ chịu rửa bát. Tôi ngồi xuống, nhìn họ, và cố tập trung vào những gì họ đang nói.”
“Nhưng?”
“Nhưng ý tôi là, chỉ sau vài phút, tôi không còn muốn nghe về các vấn đề của người khác nữa - bản thân tôi vốn đã có thừa các vấn đề của riêng mình rồi. Vì vậy, tôi có ở lại và tôi có lắng nghe nhưng thỉnh thoảng tôi lại lơ đễnh... hoặc có thể, tôi sẽ bắt đầu nghĩ về những thực phẩm mà tôi cần mua trên đường về nhà sau khi tan sở.”
Ở bên trong, điều này khiến tôi cười khoái chí. Chúng ta đã nói về nó một chút ở câu hỏi 14. Thật khó để thực sự tập trung vào những gì người khác đang nói, đơn giản là bởi họ lúc nào cũng nói về điều họ muốn, còn chúng ta chỉ đơn giản là hứng thú hơn với điều chúng ta muốn. Và Elizabeth vừa vô tình đề cập đến hai trở ngại lớn nhất của việc thiền. Trở ngại đầu tiên là phân tâm - nghĩ về những thứ khác (thực phẩm) trong khi chúng ta đang cố gắng tập trung vào một thứ (các vấn đề của bạn chúng ta). Trở ngại thứ hai là lơ đễnh: trở nên ù lì hay buồn ngủ, và đánh mất hoàn toàn sự tập trung của chúng ta. Có một cách rất hay để chống lại cả hai trở ngại này, đó là một bài tập của người Tây Tạng có tên là dakshen jewa; chúng ta hãy xem liệu chúng ta có thể thuyết phục Elizabeth thử làm theo hay không.
“Nghe này, Elizabeth,” tôi nói. “Mấu chốt của việc gieo hạt là cung cấp cho người khác chính cái thứ mà chúng ta muốn trước. Để làm điều đó, chúng ta cần tìm ra điều họ muốn là gì. Để làm điều đó, chúng ta cần lắng nghe họ, và lắng nghe một cách chăm chú.
Khi bạn mới thử phương pháp hạt giống này - khi bạn lần đầu tiên đưa một người khác ra một quán cà phê để lắng nghe các nhu cầu của họ - thì rất tự nhiên, bạn sẽ khám phá ra rằng mình có một sự chống cự rõ rệt đối với việc lắng nghe các vấn đề của người khác. Có một thủ thuật rất thông minh mà người Tây Tạng sử dụng để vượt qua sự chống cự này.”
“Thủ thuật đó là gì?” Bà hỏi.
“Biến nó thành một trò chơi. Người phụ nữ ở công ty thích nói về chồng mình tên là gì?”
“Mary.”
“Được, Mary thì Mary. Giờ thì nghe này, tất cả chúng ta đều quan tâm đến bản thân mình hơn bất kỳ ai khác. Đó gần như là một thói quen không thể phá vỡ. Vì vậy, bạn đừng có thử làm gì. Hãy tiếp tục tập trung vào điều Elizabeth muốn, nhưng hãy đổi tên với Mary trước.”
“Đổi tên?”
“Phải, đổi tên. Giờ Elizabeth là Mary và Mary là Elizabeth. Sau đó, bạn chỉ cần tiếp tục tập trung vào điều Elizabeth muốn thôi. Khi làm như vậy thì việc ngồi lắng nghe chăm chú người bạn của mình ở công ty sẽ trở nên vô cùng dễ dàng.”
“Hừm,” Elizabeth nói, nhướng mày lên. “Nghe kỳ quặc nhỉ?”
“Kỳ quặc nhưng có tác dụng đấy,” tôi nói. “Hãy thử đi.”
“Thế... nếu tôi cứ tiếp tục tập trung chú ý đến... đến Elizabeth, người đang ngồi cạnh tôi ở trong căng-tin công ty và nói với tôi về tất cả những vấn đề mà cô gặp phải với chồng mình thì việc này sẽ gieo các hạt giống để đến một ngày, Jeremy sẽ đột nhiên hỏi liệu ông ấy có thể đi tập yoga với tôi không, phải vậy không?”
“Chính xác. Tức là, cuối cùng, ông ấy sẽ lắng nghe bạn. Vì bạn đã gieo các hạt giống để điều đó xảy ra, bằng cách lắng nghe những người khác.”
Elizabeth gật đầu, như thể tất cả những chuyện này hoàn toàn hợp lý. Mà thực tế là nó như thế thật. Bỗng một đám mây nhỏ bay qua mặt của cô ấy.
“Nhưng nếu tôi có thể thay đổi cách Jeremy đáp lại tôi, bằng cách thay đổi một thứ gì đó trong hành vi của chính mình...” Cô ngập ngừng.
Cô nuốt nước bọt và nói nốt câu: “... thì cách hành xử của ông ấy từ trước đến nay, toàn bộ cái việc ngồi trước màn hình ti- vi, đều đến từ tôi.”
“Phải. Nói cách khác, tất cả mọi thứ và tất cả mọi người xung quanh chúng ta - trong tất cả mọi lúc - đều đến từ chúng ta: tất cả đều là lỗi của chúng ta. Nó còn có nghĩa là mọi thứ tốt đẹp cũng đều do chúng ta mà ra, và mỗi người chúng ta đều có sức mạnh để thay đổi toàn bộ thế giới.”

[bevanng]

NHỮNG VẤN ĐỀ VỀ GIẤC NGỦ

Câu hỏi 35

Hai vợ chồng tôi ngủ chung một giường nhưng chúng tôi thường khó có thể ngủ được đủ giấc vào ban đêm: anh ấy phải dậy đi vệ sinh, hoặc (theo lời anh ấy) tôi kéo chăn của anh ấy - hoặc một trong hai chúng tôi ngáy. Nghiệp có thể thay đổi chuyện này không?

Nghiệp cớ thể thay đổi mọi chuyện, còn những thứ khác không thể thay đổi bất cứ điều gì.
Vào thời điểm này, có một điều bạn thực sự cần nắm rõ và nó không dễ. Nghiệp có thể thay đổi mọi chuyện, còn những thứ khác không thể thay đổi bất cứ chuyện gì. Tức là, sẽ không có thứ gì mà có khả năng làm được chuyện gì đó lại làm được chuyện đó, trừ phi chúng ta có các hạt giống để nó hoạt động. Và nếu chúng ta không có các hạt giống để nó hoạt động thì không có thứ gì có thể làm được bất cứ chuyện gì. Luôn luôn là như vậy, với tất cả mọi thứ. Điều đó có nghĩa là chúng ta chắc chắn có thể giúp hai bạn này đều có được giấc ngủ ngon vào ban đêm - trên cùng một chiếc giường. Rất đơn giản, chỉ cần gieo các hạt giống cần thiết thôi. Nó bắt đầu bằng việc đi sâu vào bản chất của vấn đề và diễn đạt nó trong một câu duy nhất.
Đây là thử thách mà tôi đặt ra cho Phyllis, khi hai vợ chồng cô gặp tôi trong một quán cà phê nhỏ tại Brive, nằm ở trung tâm nước Pháp. Họ vừa mới trở về từ một kỳ nghỉ ở vùng nông thôn nước Pháp. Chuyến đi kết thúc sớm do hai người bắt đầu trở nên khó chịu với nhau khi cả hai đều không có được một giấc ngủ ngon trong gần ba tuần lễ.
Nếu bạn đã từng ở trong tình huống này, bạn biết rằng vào lúc đó, bạn không thể nhận ra chuyện này tồi tệ đến thế nào vì bạn không ngủ đủ giấc để có thể thấy được tâm trí mình đã trở nên trì độn ra sao. Trong một mối quan hệ, việc thiếu ngủ không chỉ gây ra những điều bất tiện; mà nó còn có khả năng hủy hoại toàn bộ mối quan hệ đó, một hậu quả mà cả hai bên dường như đều không nhận ra.
Phyllis ngừng lại suy nghĩ khi đang ăn một chiếc bánh mỳ Pháp vị sô-cô-la còn Jessie nhìn chằm chằm vào chiếc bánh sừng bò của mình một cách lịch sự; nhưng tai anh ấy rỏ ràng đang vểnh lên - chắc chắn anh ấy muốn vấn đề này được giải quyết, nếu ngay trong tối nay thì càng tốt.
“Tôi nghĩ là,” cô bắt đầu, “tôi muốn ban đêm mình có một giấc ngủ trọn vẹn, không bị tỉnh giấc giữa chừng. Thực sự thì toàn bộ chuyện này chỉ là tôi không muốn bị gián đoạn mà thôi.”
Ở câu hỏi 23, chúng ta đã nói về việc tại sao tất cả chúng ta đều cần một khoảng thời gian không bị gián đoạn. Chúng ta đã nhất trí rằng, trong việc duy trì một trạng thái tâm trí hạnh phúc và cân bằng thì những khoảnh khắc tập trung không bị gián đoạn có tầm quan trọng không kém gì những thức ăn tốt cho sức khỏe. Nhưng ở đây, chúng ta hãy nói cụ thể hơn vào việc làm thế nào chúng ta có thể tiến hành một cuộc nói chuyện.
“Khá nghiêm trọng đấy,” tôi nói, “khi giấc ngủ của bạn liên tục bị gián đoạn - ý tôi là, nếu chuyện này tiếp diễn trong một thời gian đủ dài thì nó có thể khiến gần như bất kỳ ai cũng có thể trở nên bất hạnh và phi lý.” Đột nhiên, Jessie ngẩng đầu lên, nhưng anh ấy đủ thông minh để kịp giữ miệng của mình lại.
“Phải,” Phyllis trả lời.
“Vậy thì chúng ta hãy tìm ra nguyên nhân của vấn đề này một cái gì đó nhỏ nhặt hơn…” tôi gợi ý cho cô ấy.
“Một cái gì đó nhỏ nhặt hơn nhiều,” Phyllis đồng ý, “so với việc bị lôi ra khỏi giấc ngủ hết đêm này đến đêm khác.”
“Phải.”
Bạn sẽ biết mọi người đã bắt đầu hiểu về ý tưởng hạt giống nếu họ ngừng lại suy ngẫm, nhìn đăm đăm ra bên ngoài để tìm nguyên nhân thực sự của một cái gì đó, rồi khuôn mặt họ trở nên bối rối khi đột nhiên họ nhận ra bản thân họ chính là nguyên nhân đó. Phyllis liếc sang Jessie.
“Tôi khiến người khác bị gián đoạn rất nhiều lần,” cô nói.
“Thực ra, cả hai chúng tôi đều thế.” Và tôi thấy một tia sáng khác lóe lên trong đầu cô ấy.
“Liệu hai người có thể cùng nhau tạo ra một hạt giống không?” Cô hỏi.
“Có và không. Ý tôi là, không ai có thể tạo ra một hạt giống cho người khác. Nếu có thể thì tuần trước tôi đã không phải đến nha sĩ để khoan răng rồi.”
“Sao lại thế?” Jessie hỏi, và tôi có thể nhận ra anh ấy đang bị hút vào cuộc nói chuyện.
“Ý tôi là, cho đến hiện tại thì có rất nhiều người tốt trên thế giới này, phải vậy không?”
“Vâng, chắc chắn rồi.”
“Ý tôi là, chắc trên thế giới phải có những người thực sự tốt, biết về các hạt giống từ rất lâu rồi đúng không? Họ biết về Nguyên tắc Vàng - làm cho người khác những điều mà bạn muốn họ làm cho bạn; gieo nhân nào gặt quả nấy; những thứ đại loại như vậy.
“Và nếu những người thực sự tốt này, dù là sống trước chúng ta hay đang sống xung quanh chúng ta đi nữa, có thể lấy hạt giống phải-đến-nha-sĩ-để-khoan-răng ra khỏi đầu chúng ta hoặc cho vào đầu chúng ta hạt giống răng-đủ-khỏe-nên-không-cần-khoan thì tuần trước tôi đã không phải đến nha sĩ rồi, phải vậy không?”
“Phải.”
“Nhưng tôi vẫn phải đi,” tôi kết luận. “Điều đó cho thấy rằng họ không thể làm thế. Không ai có thể làm thế. Chúng ta không thể chia sẻ hạt giống.”
“Thế còn việc cả hai chúng tôi đều bị thức giấc giữa chừng thì sao?” Phyllis hỏi. “Thế không phải là chúng tôi đang chia sẻ cùng một hạt giống sao?”
“Cả hai bạn đều có cùng một hạt giống nhưng thế không có nghĩa là hai bạn đang chia sẻ nó. Ý tôi là, giả sử thế này. Có một người bạn của hai bạn đến nhà hai bạn để ăn tối và muốn kể cho hai bạn nghe về kỳ nghỉ mới đây của cô ấy, nhưng hai bạn lại liên tục ngắt lời cô ấy; cuối cùng cô ấy cũng không muốn nói nữa và buộc phải lắng nghe hai bạn nói về bất kỳ chủ đề nào mà hai bạn muốn nói.
Ý tôi là, giả sử hai bạn không chú ý đến việc cô ấy đang cô nói điều gì đó - và cả hai bạn đều không chú ý như nhau.
Khi đó, mỗi bạn đều gieo những hạt giống tương tự nhau vào tâm trí mình và sau này, khi những hạt giống đó chín trong tiềm thức của hai bạn thì hai bạn sẽ gặp phải những sự gián đoạn khá nghiêm trọng. Và rồi...”
“Và rồi anh ấy sẽ dậy đi vệ sinh, hoặc tôi sẽ kéo chăn của anh ấy. Mỗi chúng tôi đều trải qua sự gián đoạn của riêng mình, có nguyên nhân từ những hạt giống riêng biệt mà chúng tôi đã gieo vào cùng một thời điểm.”
“Đúng thế,” tôi ngừng lại. “Vì vậy, các bạn có thể bắt đầu bằng một việc đơn giản, đó là chú ý đến nét mặt của người khác thật cẩn thận khi các bạn nói chuyện với họ. Cố nắm bắt được bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy họ đang muốn nói điều gì đó, và đừng nói ý kiến của mình cho đến khi chắc chắn họ đã nói tất cả những điều họ muốn nói. Nếu bạn thật sự cẩn trọng trong việc này thì hạt giống mới, hạt giống không-làm-gián-đoạn, sẽ được gieo vào trong tiềm thức của bạn và tiêu diệt những hạt giống cũ, những hạt giống khiến giấc ngủ của bạn bị gián đoạn.”
Không hẹn mà gặp, cả hai cùng im lặng. Tôi có thể nhận ra cả Phyllis và Jessie đều đã mệt mỏi với việc bị mệt mỏi đến mức họ sẵn sàng nỗ lực không ngắt lời người khác khi họ đang nói. Họ trông giống như đã sẵn sàng cho bài Thiền Tạ ơn - một bài tập cổ xưa của người Tây Tạng, có tác dụng thần kỳ trong việc chữa chứng mất ngủ.
Vậy nên, “Còn một cách khác để có được một giấc ngủ thực sự ngon vào ban đêm,” tôi nói.
“Cách gì vậy?” Họ đồng thanh trả lời.
Tôi chỉ tay vào hai chiếc đĩa không của hai người họ, trên đó chỉ còn lại những mảnh vụn của hai chiếc bánh mỹ Pháp ngon tuyệt mà họ đã ăn.
“Ý tôi là, hãy nghĩ đến những công sức đã được đổ vào hai chiếc bánh mỳ kia. Hai bạn biết đấy, cách đây vài tháng, tôi nghe có người nói rằng một hiệu bánh ở Paris tên là ‘Le Moulin de la Vierge’ có công thức làm ra những chiếc bánh sừng bò ngon nhất, và họ vừa mới cho in công thức đó trong một quyển sách nói về cách làm bánh mỳ Pháp. Hình như những chiếc bánh sừng bò khó làm đến nỗi Julia Child cũng không dám dạy cách làm chúng trong một quyển sách.
Thế là tôi lên một chiếc ta-xi, đưa địa chỉ cho người tài xế, và chúng tôi đi gần một giờ đồng hồ để đến nơi đó. Tôi hỏi người tài xế có thể đợi tôi được không, và anh ấy đồng ý. Bên trong hiệu bánh họ bán cho tôi quyển sách đó. Tôi nhét nó vào chiếc túi đeo chéo của tôi và mua hai chiếc bánh sừng bò mang về.
Trở lại xe, tôi đưa một chiếc cho người tài xế và anh trao cho tôi một cái nhìn rất khó chịu. Anh từ chối nhận chiếc bánh và bắt đầu lái xe về. ‘Ông biết đây, còn những hiệu bánh khác ở Paris mà,’ anh khịt mũi. ‘Ông bắt tôi đưa ông cả một chặng đường dài đến đây chỉ để mua hai chiếc bánh sừng bò thôi ư?’
Jessie cười khúc khích. “Gần như chỗ nào ở Paris chả có một hiệu bánh,” anh nói.
“Phải, tôi về nhà và thực sự muốn thử công thức làm bánh sừng bò kia. Nhưng trước tiên, tôi phải gõ từng dòng tiếng Pháp vào Google Dịch để chuyển hết sang tiếng Anh đã. Sau đó, tôi ngồi xuống làm cho mình một chiếc bánh sừng bò để ăn sáng. Tuy nhiên, kết cục thì nó lại dành cho bữa tối.” Tôi quay sang Jessie. ‘Ý tôi là, bạn có biết cần bao lâu để làm chiếc bánh sừng bò mà bạn vừa mới xơi chỉ trong năm phút không? Mất gần một giờ đồng hồ để đi đến cửa hàng thực phẩm và mua đầy đủ các nguyên liệu. Sau đó, bạn về nhà, cán bột, rồi ngồi chờ khoảng hai tiếng để nó nở. Tiếp theo, bạn cho bột vào tủ lạnh và đợi thêm nửa tiếng nữa.
Cán bột một lần nữa, cắt thành các hình tam giác và cuộn lại hình sừng bò, quét một lớp phủ lên mặt bánh, ngồi đợi một tiếng để nó nở ra thêm.
Cho bánh vào lò và tiếp tục ngồi ở đó, quan sát xem chúng có đổi màu sai không và nếu chúng đổi màu sai thì bạn cần điều chỉnh nhiệt độ. Lấy bánh ra khỏi lò và ngồi chờ bánh nguội. Cái tôi muốn nói là tôi đã đánh vật với những chiếc bánh sừng bò này trong khoảng 6 tiếng đồng hổ!
“Chà!” Jessie thốt lên. Trông anh có vẻ như đang cảm thấy hơi tội lỗi vì đã ăn bánh quá nhanh.
“Tức là có một người nào đó ở xung quanh đây,” tôi khua tay ra khoảng không, “đã dậy từ trước bình minh để nướng cho bạn chiếc bánh sừng bò này. Một người khác đã phải đến cửa hàng thực phẩm và mua tất cả các nguyên liệu khi chúng vẫn còn tươi. Một người khác lấy tất cả những thứ đó ra khỏi xe tải chở hàng một người khác lái chiếc xe tải chở hàng từ nhà kho đến đây; một người khác ở nhà kho chất hàng lên xe.
Một người khác lái chiếc xe tải chở bột mỳ từ nhà xay đến nhà kho, và trước đó là từ nông trại đến nhà xay; một người khác phải dầm mưa dãi nắng để thu hoạch lúa mỳ; một người khác trồng lúa mỳ, một người khác xới đất, một người khác tưới nước cho cánh đồng và bón phân.
Mà đó mới chỉ là bột mỳ thôi nhé; tất cả các nguyên liệu khác đều trải qua quá trình như vậy. Điều tôi muốn nói ở đây là, bạn vừa ngấu nghiến công sức mà những người khác đã phải bỏ ra trong khoảng một năm mà không hề nghĩ đến họ một chút nào cả.”
Jessie xấu hổ.
“Thế bài tập thiền nên làm lúc nào?” Phyllis hỏi.
Tôi gật đầu. “Trước khi đi ngủ, hãy ngồi lên một chiếc ghế thoải mái hoặc ngồi trên giường. Nghĩ đến duy nhất một thứ mà bạn đã ăn hoặc sử dụng ngày hôm nay: có thể là một chiếc bánh sừng bò, một chiếc xe ô-tô, hoặc ngôi nhà của bạn. Sau đó, nghĩ ngược trở lại về tất cả những người đã phải làm việc để mang đến cho bạn thứ đó, từng người một. Trong tâm trí mình hãy cảm ơn người bán hàng đã đứng ngoài nắng ở cửa hàng ôtô để cho bạn xem chiếc xe. Hãy cám ơn người đã lái chiếc tải chở xe ô-tô, một chiếc xe tải to lớn và nguy hiểm, để mang chiếc xe ô-tô đó đến cửa hàng. Hãy cám ơn những người cả ngày phải đứng ở dây chuyền lắp ráp tại nhà máy để lắp ráp từng bộ phận của chiếc xe; hãy cám ơn những người phải đứng trong nhà máy để làm ra từng bộ phận đó; hãy cám ơn người công nhân đã đứng cạnh thanh thép nóng chảy dùng để chế tạo bộ phận đó; hãy cám ơn người thợ mỏ đã mạo hiểm cuộc sống của mình để mang quặng lên.”
“Nhưng tất cả họ đều được trả tiền mà...” Jessie thốt lên. Tôi ngắt lời anh ta ngay lập tức.
“Tất cả họ đều sử dụng từng giờ đồng hồ trong thời gian sống của mình để làm ra cho bạn những thứ mà bạn cần,” tôi thì thầm. “Và không một ai, không một số tiền nào, có thể trả lại cho họ những giờ đồng hồ đó. Họ đang hy sinh cuộc sống của họ cho chúng ta, để chúng ta có thể sống - để chúng ta có thể ngồi đây và thưởng thức một miếng bánh mỳ.
Vì vậy, đó chính là thiền, thiền thực sự. Trong trường hợp này, bạn không cần ngồi quay mặt vào tường và khoanh chân. Chỉ cần ngồi thư giãn trên chiếc giường của mình và dẫn tâm trí đi ngược trở lại, thật chậm rãi, gần như theo một cách thật quý phái, nghĩ về những con người đã cống hiến cuộc sống của họ để bạn có thể sống ngày hôm nay. Hãy cám ơn từng người một.
Khi bạn thành thạo hơn, số lượng người sẽ ngày càng tăng lên. Không phải chỉ một tá nữa mà lên đến hàng trăm người tham gia vào việc tạo ra chỉ một chiếc bánh sừng bò này: những người xây dựng nên những con đường để chiếc xe tải chở hàng đi; những người bảo trì động cơ của xe tải; những người ban đầu mua chiếc xe tải.
Và hành động biết ơn này, bên cạnh việc là một trong những cảm xúc cao quý nhất của con người, nó còn mang đến cho chúng ta một sự an bình lớn lao. Mỗi lần bạn ngừng lại để cảm ơn ai đó, tâm trí bạn trở nên nhẹ nhàng hơn, an bình hơn.
Sau đó, hãy ngả đầu xuống gối. Bạn thậm chí vẫn có thể tiếp tục Thiền Tạ ơn trong tư thế này nhưng sẽ không được lâu đâu. Bạn sẽ đi vào một giấc ngủ sâu và an bình kéo dài đến tận sáng, để rồi khi thức dậy, bạn sẽ vô cùng tỉnh táo và trầm tĩnh.
“Vậy là có hai hạt giống,” Phyllis quan sát. “Một để ngủ liền một mạch và một để ngủ trong an bình.” Cô liếc nhìn Jessie. Anh đã đang mỉm cười rồi. Chúng tôi gọi thêm bánh mỳ và chúng tôi sẽ có thêm nhiều người để cảm ơn.
Thể hiện sự biết ơn khiến chúng ta vô cùng, vô cùng hạnh phúc

[bevanng]

Câu hỏi 36

Hai vợ chồng tôi ngủ chung một giường, nhưng chu kỳ ngủ của chúng tôi khác nhau, vì vậy chúng tôi thường gặp vấn đề. Tôi thích thức khuya và dậy muộn còn chồng tôi lại thích ngủ sớm và thức dậy cùng với mặt trời. Anh ấy không muốn đánh thức tôi nhưng rất khó vì trước khi tôi muốn dậy, tôi đã nghe thấy tiếng gõ máy vi tính hoặc tiếng bước chân của anh ấy khua khắp nhà. Trong nghiệp có cách nào để giờ ngủ của chúng tôi hòa hợp với nhau hơn không?

Nếu đây là một quyển sách cung cấp lời khuyên về mối quan hệ giống như các quyển sách bình thường khác thì tôi sẽ nói với bạn rằng, bạn nên đeo nút bịt tai và anh ấy có thể dậy lúc nào tùy thích; hoặc khi đã dậy rồi, anh ấy nên nằm trên giường cho đến khi bạn muốn thức dậy - thậm chí anh ấy có thể sử dụng thời gian đó để thiền một chút, chẳng hạn như thực hiện bài Thiền Tạ ơn mà chúng ta vừa bàn đến ở phần trước.
Nhưng nếu vậy thì đó cũng chỉ là một Giao dịch Kim cương nữa mà thôi: cả hai lựa chọn đều tệ hại như nhau. Tôi muốn bạn quen dần với việc tiếp cận vấn đề từ một góc nhìn hoàn toàn mới. Đừng mặc nhiên công nhận rằng vấn đề nằm ở chỗ đó, và hai bạn phải đưa ra một quyết định khó khăn về việc ai sẽ được làm theo cách của mình, còn ai sẽ đóng vai người tốt và để người kia có được điều họ muốn.
Đó không phải là phương pháp Luận về tình yêu.
Gần như tuần nào tôi cũng nhận được câu hỏi này từ những người ở khắp nơi trên thế giới. Tôi đoán là có rất nhiều người thực sự thích việc được nằm cạnh một cơ thể ấm áp và tràn đầy yêu thương khi đi ngủ, ngay cả khi họ có giờ ngủ khác nhau đi nữa. Chúng ta cố gắng tìm cách vượt qua trở ngại về giờ ngủ vì nếu được một cái ôm thật chặt suốt cả đêm thì có ngủ ít đi một hai tiếng cũng đáng giá.
“Thế tại sao chúng ta không tìm cách có được cả hai nhỉ?” Tôi nói với Chris, người mà tôi có thể cảm nhận là cô đang có một vấn đề thực sự. Mắt cô thâm quầng thế kia.
“Ý ông là gì?”
“Ý tôi là bạn vừa được Tom nằm cạnh suốt cả đêm vừa ngủ được đủ giấc.”
“Nhưng cái tôi muốn nói là vấn đề thời gian ngủ khác nhau kia kìa... anh ấy thích dậy sớm còn tôi thích làm việc muộn.”
“Thế thì chúng ta phải mang hai bạn đến gần nhau hơn,” tôi nói. “Chúng ta muốn chồng bạn dậy muộn hơn một chút còn bạn ngủ sớm hơn một chút.”
“Nhưng tôi không muốn thế,” họ trả lời đồng thanh và cùng bật cười. Tôi mừng là họ có thể cười, vì điều đó có nghĩa là vấn đề chưa nghiêm trọng đến độ khiến họ ghét bỏ lẫn nhau nhau. Họ chỉ muốn giải quyết nó thôi.
“Nhưng nếu có một cách nào đó khiến thời gian ngủ của hai bạn thực sự khớp với nhau,” tôi khăng khăng, “thì như vậy sẽ giải quyết được vấn đề, đúng không?”
Chris và Tom nhìn nhau rồi gật đầu.
“Được rồi. Vậy nếu chúng ta phải diễn đạt điều này bằng một câu duy nhất…”
“Chúng tôi muốn thời gian ngủ của chúng tôi khớp với nhau,” Tom nói nốt câu của tôi. “Chỉ đơn giản vậy thôi.”
“Được rồi, vậy đây là vấn đề về thời gian, phải vậy không?” Tôi trả lời.
“Phải,” Chris nói.
“Thế thì cả hai bạn đều phải gieo hạt giống để có được thời gian tốt hơn. Bình thường, nơi duy nhất mà chúng ta có thể gieo hạt là gieo với người khác, nên cả hai bạn đều sẽ phải cẩn thận về những thời gian mà mình có với người khác.”
“Được,” Tom nói, “nhưng hãy cho tôi một vài ví dụ.”
“Tôi gọi bài tập này là ‘dựng ăng-ten của bạn lên.’ Cả hai bạn đều sẽ phải luôn trong trạng thái dò tìm các cơ hội mà hai bạn có thể giúp đỡ người khác về mặt thời gian. Chẳng hạn, hôm nay có một người ở công ty cần về nhà đúng giờ vì con của người đó đang có mặt trong một trận đấu bóng chày quan trọng, và bạn đề nghị được làm thay khi sếp bảo người đó rằng người đó sẽ phải ở lại làm việc muộn.
Hãy dựng ăng ten của bạn lên
Hãy nói cho mọi người biết thời gian bạn sẽ có mặt tại điểm hẹn; hãy luôn đúng giờ, và ngay khi bạn ngồi xuống, hãy cố gắng tìm hiểu xem thời điểm nào rời đi là tốt nhất cho họ, để họ có thể làm công việc tiếp theo mà họ cần làm ngày hôm nay. Hãy thanh toán hóa đơn đúng hạn, hoặc thanh toán sớm. Hãy cho thêm một chút thời gian vào tất cả mọi việc mà bạn làm, vào mọi chuyến đi mà bạn thực hiện bằng xe ô-tô, để bạn có thể để cho người khác đi trước mình nếu họ cần phải làm vậy, hoặc dừng lại và giúp đỡ ai đó đang gặp rắc rối với việc đi đến nơi họ cần đến.
Hãy cực kỳ cẩn trọng về thời gian ngay cả khi bạn chỉ đang nói chuyện với ai đó. Nếu có điều gì họ cần biết ngay bây giờ thì hãy nói ngay. Nếu có điều gì mà để sau mới nói sẽ có thể đỡ đau đớn hơn cho họ, thì hãy chờ đợi.”
Tôi ngừng lại và suy nghĩ một lát. “Chung quy lại, tất cả những điều này đều liên quan đến một bài tập thiền rất thú vị của người Tây Tạng cổ có tên là Je Michu, Dun Misu: Sống trong khoảnh khắc hiện tại.”
“Nó là cái gì thế?” Chris hỏi.
“Được rồi, nó bắt đầu như bất kỳ bài tập thiền nào khác: để ổn định tâm trí, trước tiên, bạn cần theo dõi hơi thở trong một khoảng thời gian nhất định. Nó giống như việc bạn cài số lùi để lùi xe ra đường vậy. Sau khi lùi xe, bạn cần dừng lại ít nhất trong một giây thì mới cài số tiến được - nếu không.
“Nếu không thì sẽ bị kẹt số,” Tom cười lớn. “Có lần em tôi cũng làm thế với xe của mẹ chúng tôi. Nó gạt cần số mạnh quá khiến chiếc xe bị kẹt ở số lùi trong khi chúng tôi đang đi trên đường cao tốc. Một cảnh tượng không lấy gì làm tốt đẹp.”
“Phải,” tôi nói. “Bạn cần đưa xe về số trung lập (số N) trước nếu bạn muốn đổi hướng, và bạn cần đưa tâm trí về trạng thái trung lập trước nếu bạn muốn dẫn nó đi sâu vào bên trong, vào trạng thái thiền. Vì vậy trước tiên, hãy theo dõi hơi thở: đây mới chỉ là phần khởi động, chứ bản thân nó không phải là đích đến.”
“Tại sao không?” Chris hỏi.
“Ở đây, chúng ta đang nói đến sự mãn nguyện. Mấu chốt của thiền là dù cho bạn mang vật nào hay người nào vào trong tâm trí thì vật đó hay người đó cũng sẽ được phản chiếu vào trong chiếc gương tâm trí khi nó ở trong trạng thái cực kỳ tĩnh. Nó được đốt cháy ở trong đó, giống như hình ảnh của vật thề bị đốt cháy ở bên trong chiếc máy ảnh khi ông kính mở ra và bạn giữ cố định chiếc máy ảnh.
Việc giữ tâm trí ở trên hơi thở giúp làm nó chậm lại, đưa nó về trạng thái trung lập - nhưng cái đích của chúng ta không phải là có một hình ảnh hơi thở của bạn bị đốt cháy trong tâm trí bạn trong suốt phần còn lại của cuộc đời. Bạn làm chậm tâm trí lại, rồi bạn di chuyển nó đến một thứ khác, một thứ mạnh mẽ hơn.”
“Ví dụ?” Tom muốn biết.
“Một khi bạn đã dõi theo hơi thở để ổn định tâm trí, thì bạn sẽ chuyển sang một bài tập thiền khác còn nhiều ích lợi hơn. Để làm được như thế, trước tiên, bạn cắt một mảnh tâm trí nhỏ ra khỏi mảnh tâm trí lớn của bạn - bản thân tôi thấy sẽ rất có ích nếu tôi tưởng tượng rằng cái phần tâm trí nhỏ này lùi lại một chút, chỉ một chút thôi, ra phía sau hộp sọ, từ đó nó có thể theo dõi phần tâm trí chính.”
“Theo dõi cái gì?”
“Trong trường hợp này, bạn chỉ cần học cách lùi lại và theo dõi những ý nghĩ mà tâm trí bạn đang nghĩ. Nó giống như việc theo dõi hai người khác đang nói chuyện với nhau, trong đó một người đang lắng nghe người kia. Ban đầu, bạn chỉ tập theo dõi tâm trí bạn lắng nghe các ý nghĩ của nó. Lúc này, bạn không làm bất kỳ điều gì với các ý nghĩ. Không phán xét hay cố gắng thay đổi chúng theo bất kỳ cách nào. Chỉ quan sát tâm trí mình khi nó đang lắng nghe ý nghĩ của chính nó.
Một khi bạn đã thành thạo việc đó rồi, hãy bắt đầu tiến hành một cuộc khảo sát - nó giống như việc hỏi mọi người ở trên phố xem họ định bầu cho ai: đảng Cộng hòa hay đảng Dân chủ. Tuy nhiên có một điểm khác biệt là, trong trường hợp này, chúng ta đang kiểm tra những ý nghĩ xuất hiện, để xem liệu tâm trí chúng ta đang lắng nghe ý nghĩ về một thứ đã xảy ra rồi hay một thứ sẽ đến sau.
Điều mà bạn sẽ phát hiện ra - ít nhất, điều mà tôi đã phát hiện ra - là một lượng khổng lồ các ý nghĩ của chúng ta tại bất kỳ thời điểm nào đều lang thang đến một thứ ở quá khứ, hoặc một thứ ở tương lai. Nếu tối qua bạn vừa mới xem một bộ phim, thì rất nhiều ý nghĩ mà bạn thấy tâm trí mình đang lắng nghe sẽ có liên quan ít nhiều đến bộ phim đó: tức là đến quá khứ. Nếu chiều nay, tại công ty, bạn có một buổi gặp mặt căng thẳng với sếp của mình thì rất nhiều ý nghĩ mà chúng ta thấy tâm trí mình đang lắng nghe sẽ là những ý nghĩ về tương lai.
Cứ như thể lúc nào chúng ta cũng sống trong những kỳ vọng về tương lai hoặc những nỗi lo lắng về quá khứ vậy - chúng ta rất hiếm khi ở đây, ngay lúc này. “
“Thế điều đó thì có liên quan gì,” Chris hỏi, “đến việc thuyết phục Tom ngủ muộn hơn một chút?”
“Cứ nghe tôi nói đã. Chúng ta theo dõi tâm trí mình trong vài phút để xem những ý nghĩ nào sẽ chiến thắng: những ý nghĩ về những việc đã xảy ra trong quá khứ sẽ nhiều hơn hay những ý nghĩ về những việc có thể xảy ra trong tương lai sẽ nhiều hơn. Chúng ta cố gắng tìm ra xem chúng ta có vấn đề bị mắc kẹt trong quá khứ nhiều hơn, hay lo lắng về tương lai nhiều hơn.
Khi đó, chúng ta sẽ biết nên giải quyết cái nào trước. Nếu hôm nay - và nó thay đổi hàng ngày - chúng ta lo lắng nhiều hơn về chiều nay, hoặc tuần sau, hoặc năm sau, thì chúng ta cần tập cắt bỏ những ý nghĩ về tương lai của chúng ta. Một cách hay để làm điều này là sử dụng một thủ thuật tưởng tượng nhỏ.
Chúng ta tập trung vào trán của mình, và rồi tưởng tượng rằng chúng ta đã xây một bức tường bằng những viên gạch nhỏ ngay phía trước nó. Những viên gạch trong suốt, giống như những bức tường kính mà đôi khi bạn nhìn thấy trong các tòa nhà văn phòng. Nếu bạn làm gạch từ một nguyên liệu nào đó như đất sét hay xi-măng, thì đằng sau những viên gạch, tâm trí bạn sẽ bị tối đen, và bạn cũng sẽ cảm thấy hơi tối tăm một chút. Hãy để bức tường gạch sáng, hãy để ánh sáng từ phía trước nó tràn qua vào bên trong.
Bức tường này chặn đứng kịp thời tất cả mọi ý nghĩ về bất kỳ điều gì mà sẽ xảy ra nằm ngoài thời điểm hiện tại này. Bất kỳ lúc nào buổi gặp với sếp của bạn vào chiều nay cố tìm cách đi vào trong đầu bạn, hãy tập trung vào phía bên kia của bức tường và giữ nó ở đó, không cho nó đi qua. Giờ thì khi mảnh tâm trí nhỏ của bạn theo dõi mảnh tâm trí chính, nó chỉ thấy mảnh tâm trí chính lắng nghe các ý nghĩ về hiện tại, hoặc về quá khứ.
“Giờ hãy cản lại các ý nghĩ về quá khứ - phần lớn chúng ta đều bị mắc kẹt vào một điều gì đó mà một ai đó đã làm, có thể từ cách đây rất lâu, để khiến chúng ta bị tổn thương. Chúng ta làm điều này bằng cách lập ra một bức tường trong suốt tương tự ngay phía sau hộp sọ của chúng ta.
Sau khi làm vậy thì bạn sẽ chỉ còn các ý nghĩ về thời điểm hiện tại. Bạn ở đây, trong căn phòng này, chỉ nhận thức về những gì đang xảy ra ngay lúc này. Và khi đó, một điều kỳ lạ sẽ xảy ra... “
“Điều gì vậy?” Tom hỏi.
“Đó là, bạn bỗng nhiên nhận ra rằng khoảnh khắc hiện tại - nơi mà chúng ta luôn luôn ở đó dù thế nào đi nữa, ít nhất là về mặt thể xác - lại chính là nơi mà gần như chúng ta không bao giờ ở lại. Chúng ta liên tục lo lắng về một thứ gì đó mà ai đó đã làm với chúng ta trước đây, hoặc lo lắng về việc liệu thứ chúng ta muốn ở tương lai có đến hay không.
Tuy vậy, một khi chúng ta cản được phía trước và phía sau, đột nhiên chúng ta có quyền được ở đây, ngay lúc này. Và đó là một nơi ở rất thư giãn. Đột nhiên chúng ta được giải phóng khỏi kỳ vọng và lo lắng - đột nhiên chúng ta có thể chỉ cần đầu hàng trước bất kỳ vẻ đẹp hay bất kỳ tình yêu nào ở ngay trước mắt chúng ta, ngay lúc này.
Bài tập thiền này cũng mới chỉ là một màn khởi động, và chúng ta cần đưa nó tới một thứ khác, cần liên kết nó với một sự mãn nguyện thực sự nào đó. Trong trường hợp này, chúng ta liên kết nó với thời gian, vì một người mà 100% sống trong hiện tại sẽ có khả năng vô hạn trong việc nhận thức được người đang ngồi trước mặt mình cần gì - và khi nào họ cần nó. Khi nào họ cần chúng ta nói chuyện, khi nào họ cần chúng ta yên lặng, khi nào họ muốn chúng ta gặp họ để nói chuyện, khi nào họ sẵn sàng về nhà sau khi chúng ta đã nói chuyện xong.
Tức là, kỳ lạ thay, một người mà đang thực sự ở đây, trong khoảnh khắc hiện tại này, lại hiện hữu nhiều hơn trong những gì sắp tới và những gì đã qua - nhạy cảm hơn với thời gian của người khác, có khả năng cao hơn trong việc hòa hợp với khoảng thời gian đó và khiến người khác cảm thấy thoải mái. Và đó chính là những hạt giống để thời gian của các bạn, giờ ngủ của các bạn, tự động khớp với nhau.”
Chris hỏi. “Thế khi đó sẽ trông như thế nào - khi những hạt giống này chín thì nó sẽ trông như thế nào?”
Tôi mỉm cười. “Đây chính là phần thú vị. Bạn có thể quên đi việc cố gắng đoán xem những hạt giống đó sẽ chín như thế nào, cũng như thời gian của hai bạn sẽ đột nhiên trở nên hòa hợp một cách hoàn hảo như thế nào. Ý tôi là, tôi biết, chúng ta đã nói về việc mỗi bạn thay đổi lịch của mình - Chris sớm hơn, Tom muộn hơn - nhưng không nhất thiết phải diễn ra như thế.
Một trong những điều thú vị nhất về các hạt giống này là, khi chúng chín, chúng sẽ phải chín trong ngữ cảnh của hàng triệu các hạt giống khác mà bạn đã có từ trước và đang xếp hàng đợi đến lượt. Tất cả những hạt giống này, khi chúng chín, sẽ hòa hợp hoàn hảo với nhau. Đó chính là phép màu của tự nhiên, là bản chất của các hạt giống. Hàng triệu sợi từ hàng triệu khoảnh khắc trong quá khứ của bạn sẽ dệt nên tấm thảm một Tom và Chris khác, một Tom và Chris mới, khi các hạt giống mới, các hạt giống thời gian, chín.
Vì vậy, hãy cứ thư giãn và đừng cố gắng dự đoán các hạt giống mới sẽ giải quyết vấn đề của các bạn như thế nào; bạn chỉ cần biết rằng chúng sẽ giải quyết được, và không gì có thể ngăn cản chúng, chúng luôn luôn chín và tạo thành một chương hoàn mỹ, đầy bất ngờ trong mối quan hệ của bạn. Hãy tận hưởng việc không biết phép màu sẽ đến như thế nào: hãy chỉ quan sát thôi và tận hưởng nó khi nó đến - nó chắc chắn sẽ đến.”
Hãy học cách lắng nghe những điều tâm trí bạn đang nghĩ

[bevanng]

KIỂM SOÁT

Câu hỏi 37

Vợ tôi là một người bị ám ảnh về sự kiểm soát. Nó đạt đến độ cô ấy thậm chí còn giật lấy tờ thực đơn ra, khỏi tay tôi khi chúng tôi ra ngoài ăn, khăng khăng đòi mình phải là người gọi đồ, và quyết định cả món ăn cho tôi. Tôi phải tạo nghiệp gì để cô thoải mái hơn?

Đây là một câu hỏi kinh điển theo kiểu Nhìn xa xăm. Mọi người hỏi nó khá nhiều, nhưng trường hợp mà tôi nhớ nhất là Sam và Dawn. Sự việc nghiêm trọng đến mức Sam và tôi chẳng gặp khó khăn gì trong việc hẹn nhau ở một quán cà phê để thảo luận về chuyện này: Dawn muốn “ngồi dự thính” buổi trò chuyện của chúng tôi và “đưa ra một vài góp ý,” nhưng cả hai chúng tôi đều biết là nó sẽ kết thúc bằng việc Sam thu mình vào trong một sự im lặng khó chịu và Dawn giải thích tại sao không thực sự có một vấn đề nào cả. Như mọi khi, trước tiên, tôi dẫn cậu ấy đến bước Starbucks 1.
“Hãy diễn đạt trong một câu duy nhất thôi, Sam.”
“Vâng, cô ấy muốn kiểm soát... tất cả mọi thứ. Từng thứ một, dù là nhỏ nhặt nhất. Không phải tôi muốn kiểm soát lại cô ấy. Tôi chỉ muốn chúng tôi giống như có một nền dân chủ nho nhỏ giữa hai người, trong đó mỗi chúng tôi đều có một cơ hội, đều có tiếng nói về các vấn đề. Ý tôi là, về vấn đề thực đơn, tôi thậm chí còn không nhớ nổi cái cảm giác mình được gọi món mình thích là như thế nào nữa - từ lâu rồi tôi đã muốn từ bỏ, và bây giờ tôi chỉ tự động để cô ấy gọi đồ cho mình, nhưng lúc nào tôi cũng cảm thấy tức giận. Sau đó tôi dành cả ngày chỉ để kiểm soát nỗi tức giận đó, cố để không phát điên lên với cô ấy.”
“Vậy là bạn muốn ở bên một người mà không cố tìm cách kiểm soát tất cả mọi thứ.”
“Phải.”
“Được rồi. Vậy chúng ta phải tìm kiếm những hạt giống mà bạn đang gieo, để điều đó xảy đến với bạn. Ở một khía cạnh nào đó, chúng ta phải như các thám tử, vì các hạt giống giúp bạn nhìn thấy cô ấy làm điều đó sẽ nhỏ hơn nhiều so với điều cô ấy thực sự đang làm.
Vậy hãy nói cho tôi nghe: có bất kỳ ai, ở bất kỳ đâu, trong cuộc đời bạn mà bạn có xu hướng cố tìm cách kiểm soát không?”
Sam nhìn xa xăm, im lặng một lúc lâu, một dấu hiệu cho thấy cậu đã phát hiện ra một điều gì đó.
“Có, có,” cậu gật đầu. “Ý tôi là ở công ty thì có. Tôi bắt mọi người phải báo cáo cho tôi nhiều hơn mức cần thiết khi họ đang thực hiện một dự án cho tôi. Thực lòng mà nói, tôi còn cảm thấy có chút bị đe dọa khi họ có thể làm tốt công việc mà không cần sự tham gia của tôi.
Thế giờ như thế nào đây?” Cậu ấy hỏi. “Tôi có phải đến gặp Dawn và thú nhận với cô ấy là tôi cũng đang làm chính cái việc kiểm soát như thế không?”
“Bạn làm thế cũng được,” tôi gật đầu. “Nhưng không thực sự cần thiết. Cái hay của hệ thống Năng đoạn Kim cương này là chúng ta có thể dọn dẹp mớ rắc rối của mình mà không cần phải đối đầu trực diện với người mà chúng ta có rắc rối với họ.
Hãy sử dụng những vòng phản hồi bên thứ ba
Thay vào đó, bạn có thể sử dụng cái mà chúng tôi gọi là Vòng phản hồi bên thứ ba. Dawn khiến tôi khó chịu vì kiểm soát một cách quá đáng, vì vậy tôi tiến hành một cuộc điều tra nhỏ về chính cuộc đời mình để xem liệu tôi cũng có đang kiểm soát quá đáng một ai đó khác hay không - tức là sử dụng một bên thứ ba. Tôi sẽ cố gắng hết sức để thay đổi hành vi của mình với người này, và điều đó sẽ tạo thành một vòng phản hồi ngược trở lại Dawn, thay đổi cách cô đối xử với tôi.
Điều tuyệt vời nhất ở đây là bạn không hề phải đối đầu trực diện với cô ấy: bạn không cần nói chuyện với Dawn, vì cách cô ấy đối xử với bạn không phải đến từ cô ấy, và nói chuyện với cô ấy sẽ chẳng giúp ích gì cả. Ý tôi là, bạn cũng có thể thử tâm sự về cái vấn đề kiểm soát quá mức này với cái tủ lạnh để xem nó có đem lại lợi ích gì không.
Không chỉ vậy, bạn còn được giải thoát khỏi tất cả các quyết định mà nếu không làm thế thì bạn sẽ phải đưa ra. Trong nhiều năm, có thể bạn đang cân nhắc việc mình có nên giật thực đơn ra khỏi tay cô ấy và hét toáng lên rằng bạn hoàn toàn đủ khả năng gọi cho mình một chiếc bánh bơ-gơ chay hay không. Bạn cũng có thể nghĩ rằng không biết nếu mình im lặng hết lần này đến lần khác thì cô ấy có đột nhiên nhạy cảm với cảm giác của bạn hay không.
Trong hệ thống Năng đoạn Kim cương, chúng tôi bỏ qua cả hai lựa chọn này: cả hai đều tồi, vì không cái nào trong hai cái đó phát huy tác dụng trong tất cả mọi lúc. Chúng ta chỉ gieo hạt giống cho những gì chúng ta muốn bằng cách cẩn thận không trở thành kẻ kiểm soát thái quá với người khác trong cuộc đời chúng ta. Gieo và chăm sóc đúng cách, hạt giống đó phải và sẽ lớn lên thành một Dawn mà đối xử với chúng ta như một người bạn đời bình đẳng.
Và cái hay nằm ở chỗ, chúng ta không phải chửi thề hay khóc lóc trong tâm, cũng không gặp phải các cảm xúc xuất phát từ việc phải đắn đo chọn lựa giữa hai phản ứng mà mình có thể thực hiện để đáp lại việc kiểm soát quá mức của cô ấy. Khoảng thời gian và không gian bên trong tâm trí dành cho những việc trên giờ được giải thoát để dành cho các ý nghĩ hiệu quả hơn.”
“Ví dụ như nghĩ xem trưa nay tôi muốn ăn gì chẳng hạn?” Sam mỉm cười và vươn tay ra với tờ thực đơn.

[bevanng]

Câu hỏi 38

Tôi thực sự rất thích mỗi tuần được có một buổi tối tụ tập đi chơi với những người bạn của tôi nhưng chỉ con gái với nhau thôi. Tuy vậy, có vẻ như việc này khiến chồng tôi khó chịu vì anh ấy bị bỏ lại ở nhà một mình. Trong nghiệp có giải pháp nào không?

Kelly đã hỏi tôi câu hỏi này khi chúng tôi đang tham gia một chương trình cầu nguyện với một vài người bạn Hồi giáo ở Phoenix. Có một điều chúng tôi ngại nói với nhau, đó là cô ấy chỉ có mặt ở đây sau khi đã thương lượng khá nhiều với chồng, Arthur, người lúc đó đang đứng cạnh bàn để đồ điểm tâm.
Trở lại câu hỏi 17, chúng ta đã nói về thực tế rằng, có khoảng 84.000 cảm xúc tiêu cực khác nhau. Và chúng ta cũng nói rằng đức Phật đã thu hẹp chúng lại chỉ còn 10 điều tiêu cực nhất để chúng ta có thể tập trung vào những cảm xúc mạnh mẽ nhất, nghiêm trọng nhất trong số này. Vấn đề của Kelly nằm ở số 8.
“Thế là sao?” Cô hỏi. “Số 8 là gì?”
“Đó là một thói quen vô cùng kỳ lạ mà tất cả chúng ta đều có - theo những người Tây Tạng cổ đại thì nó tồi tệ đến mức phần lớn chúng ta đều gặp phải trình trạng số 8 này trong gần như suốt cả ngày.
Ví dụ, bạn biết tin một người bạn của mình vừa được thăng chức. Lúc này, họ sẽ có nhiều tiền hơn để chi tiêu cho những thứ mà họ, cũng như gia đình họ, thấy thực sự cần thiết; họ sẽ có thể mua xe ô-tô và thỉnh thoảng ăn tối ở nhà hàng.
Thay vì cảm thấy mừng cho họ, không hiểu sao, bạn lại cảm thấy khó chịu.” Tôi ngừng lại và đắm mình vào một ý nghĩ mà tôi thì thầm to thành tiếng: “Không biết tại sao lại thế nhỉ?”
“Tại sao chúng ta lại cảm thấy không vui khi có một điều tốt đẹp xảy đến với một người khác?” Kelly hỏi.
“Phải,” tôi nói. “Ý tôi là... tại sao lại thế nhỉ? Tại sao chúng ta không cảm thấy mừng vì có một người khác đã thành công trong việc tìm ra một chút hạnh phúc trong một thế giới quá khắc nghiệt và đáng thất vọng này?”
Kelly nhún vai. “Tôi nghĩ là do chúng ta cảm thấy ghen tỵ,” cô trả lời, nhưng sau đó giọng cô nhạt dần đi, và cô suy nghĩ kỹ hơn. “Ở một khía cạnh nào đó,” cô tiếp tục, “nó gợi lại một vấn đề mang tính cơ bản hơn. Điều tôi muốn nói là, nếu chúng ta không vui khi có người đạt được thứ mà chúng ta không đạt được, thì chứng tỏ chúng ta đang xa cách với họ ở một mặt nào đó.
“Tại sao lại thế?” Tôi hỏi.
“Ý tôi là,” cô vừa nói vừa đăm chiêu, “tôi chỉ cảm thấy không vui khi ông có được thứ gì đó nếu tôi coi ông hoàn toàn xa lạ đối với tôi. Chứ nếu tôi cảm thấy đồng cảm với ông - nếu bằng một cách nào đó, tôi coi ông và tôi là một - thì tôi nghĩ số 8 không thể xảy ra được.
Tức là, tôi càng thân với ông, hay tôi càng trở thành ông, thì tôi càng cảm thấy hạnh phúc mỗi khi có điều tốt đẹp xảy đến với ông. Nếu thay vào đó, tôi cảm thấy không hạnh phúc khi ông có được một cái gì đó tốt đẹp thì chứng tỏ tôi đã coi ông hoàn toàn xa lạ đối với tôi.”
Tôi gật đầu; tôi chưa từng nghĩ đến điều đó. Và nó gợi lại trong tâm trí tôi một ý tưởng cũ, xuất hiện từ cách đây 12 thế kỷ trước - ý tưởng về một kẻ thù chung.
“Ở Ấn Độ có một vị đại sư tên là Tịch Thiên,” tôi nói. “Ông nói rằng chúng ta càng cảm thấy gần gũi với người khác thì chúng ta càng coi sự bất hạnh là một kẻ thù chung. Tức là, bất cứ lúc nào có một người ở trên thế giới lấy được từ cuộc đời một mảnh nhỏ của hạnh phúc thì đó đều là một đòn đánh vào sự bất hạnh đang tấn công tất cả chúng ta.
Cách nghĩ đó thật đẹp đẽ - tất cả chúng ta, vào bất cứ lúc nào, đều đang ở trong một cuộc chiến chống lại một sự bất hạnh khổng lồ đang làm hại tất cả chúng ta.”
“Và việc gọi một thứ là kẻ thù,” Kelly ngẫm nghĩ, “hàm ý rằng nó có thể bị đánh bại vào một ngày nào đó. Vì lợi ích của tất cả mọi người.”
“Chính xác,” tôi gật đầu.
“Thế chuyện này thì giúp ích gì cho việc buổi tối được đi chơi tụ tập với những cô bạn của mình mà khi về nhà không phải nhìn thấy bản mặt cau có khó chịu của chồng?” Cô hỏi.
“Bạn biết phương pháp rồi mà,” tôi trả lời. “Dù thứ bạn muốn là gì đi nữa, hãy gieo một hạt giống cho nó bằng cách trước tiên, hãy cung cấp chính thứ đó cho người khác. Dù thứ bạn không muốn là gì đi nữa, hãy chấm dứt hạt giống đó bằng cách chấm dứt những việc tương tự mà bạn gây ra cho người khác ở một cấp độ nhỏ hơn rất nhiều - vì bất cứ điều gì mà bạn thấy xảy đến với mình đều đến từ một hạt giống nhỏ hơn nhiều mà chính bản thân bạn đã gieo trong quá khứ.”
Kelly ngẫm nghĩ một lát. “Thế thì hẳn là tôi đã có lúc không vui - ở một mức độ nhỏ - khi những người khác xung quanh tôi có được điều họ muốn; và chính việc này đã khiến Arthur không vui khi tôi có được điều tôi muốn, một buổi tối đi chơi tụ tập với những cô bạn của mình.”
“Phải.”
“Vậy thì giờ tôi sẽ phải nhìn vào cuộc sống hàng ngày của mình, và tìm ra những nơi, những lúc mà chính bản thân tôi cũng đang thực hiện hành động không vui đó.”
“Bạn làm thế cũng được,” tôi đồng ý, “nhưng tôi nghĩ là sẽ vui và hiệu quả hơn nhiều nếu tiếp cận nó từ khía cạnh tích cực. Ở Tây Tạng có một phương pháp tên là Thiền Chúc mừng - tôi nghĩ đây chính là phương thuốc.”
Kelly chun mũi. “Thiền á? Ngồi lên một tấm nệm trên một sàn nhà lạnh lẽo và đầu gối thì cứ tê tê ư? Cái thứ đó vốn dùng để ổn định tâm trí nhưng cuối cùng cũng sẽ lại trở thành một tội lỗi nữa làm xáo động tâm trí mà thôi: Trời ạ! Mình thật là một kẻ tồi tệ! Sáng nay mình lại không thiền rồi!”
Tôi cười thầm; cô ấy nói rất đúng! “Loại thiền đó là một dạng bài tập hàng ngày nghiêm ngặt. Nó có lợi ích của riêng nó, cũng giống như việc tập thề dục thường xuyên vậy. Vấn đề là, bạn sẽ càng dễ tập luyện nếu đó là một việc mà bạn thực sự yêu thích. Có thể bạn ép được mình thực hiện 50 cái chống đẩy, 50 cái gập bụng trong một ngày, một việc cực kỳ nhàm chán và lần nào cũng như lần nào. Nhưng bạn cũng có thể đạt được hiệu quả tập luyện tương tự bằng cách đi ra ngoài đạp xe với người bạn thân, trên một con đường làng nên thơ - và việc này vui hơn nhiều. Đây cũng chính là nội dung của Thiền Chúc mừng.
Có rất nhiều bài thiền ngọt ngào mà bạn có thể thực hiện ngay trước khi đi ngủ; đây là một trong số các bài thiền đó. Vâng, đúng là đôi khi chúng ta cảm thấy không vui khi có người đạt được một thứ tốt đẹp mà chúng ta không đạt được; nhưng đó chỉ là vấn đề thói quen mà thôi, một thói quen tư duy cũ kỹ. Và chúng ta có thể đảo ngược nó lại.
Vì vậy, hãy quên hết tấm đệm thiền và sàn nhà lạnh lẽo đi. Khi đi làm về, hãy ăn tối thật ngon lành, tắm rửa, và có thể xem ti-vi một chút. Khi bạn đã sẵn sàng đi ngủ, hãy ngồi ở thành giường hay thậm chí nằm ngả lưng, nhìn chăm chăm vào trần nhà và để mặc tâm trí lang thang.
Tuy nhiên, hãy để tâm trí lang thang về phía những điều tốt đẹp mà bạn biết là đã xảy đến với những người khác trong vài ngày vừa qua. Hãy vui mừng vì Annie đã có một buổi hẹn hò tốt đẹp; vì Nick đang học rất tốt trong trường đào tạo để bắt đầu một sự nghiệp mới; vì ngày nghỉ lễ sắp đến và tất cả mọi người trên khắp cả nước đều sẽ được nghỉ một ngày.
Hãy chúc mừng thành công của những người khác
Nếu vài ngày một tuần, bạn dành một chút thời gian thực hiện Thiền Chúc mừng, thì bạn sẽ nhận thấy rằng việc vui mừng vì người khác trở thành một thói quen mới. Bạn sẽ thấy mình đang đứng ở cửa hàng thực phẩm và mỉm cười khi nhìn thấy một đứa bé vui vẻ bên mẹ nó; bạn sẽ tận hưởng việc lắng nghe cuộc trò chuyện thân mật giữa người thu ngân và một người công nhân đang mua một thùng bia tại cửa hàng tiện lợi. Bạn trở thành một con người hạnh phúc hơn.
Bạn sẽ ngủ ngon vì tâm trí bạn ở trong một nơi hạnh phúc khi bạn chìm vào giấc ngủ. Và bạn cũng sẽ tỉnh giấc trong an bình. Tâm trí cực kỳ dễ bị tổn thương và cởi mở khi chúng ta đi ngủ; nhưng bây giờ thì khi chúng ta ngả đầu lên gối, chúng ta hân hoan một cách có ý thức trong những điều tốt đẹp xảy đến những người khác - thay vì lo lắng về tất cả những việc không tốt ngày hôm nay.
Việc làm này sẽ gieo một hạt giống mạnh mẽ để nhìn thấy người khác vui mừng vì những điều tốt đẹp xảy đến với chúng ta. Arthur...,” chúng tôi nhìn thấy cậu ấy rời khỏi bàn để đồ điểm tâm và đi về phía chúng tôi, “... sẽ bắt đầu vui mừng khi thấy bạn hạnh phúc ra sao những lúc được ra ngoài tụ tập với các cô bạn. Và sau khi bạn về nhà thì còn vui hơn nhiều!”
Kelly mỉm cười thật tươi với Arthur - có vẻ như bài tập thiền trước khi đi ngủ sẽ không chỉ dừng ở việc chúc mừng như chúng tôi đã lên kế hoạch.

[bevanng]

Câu hỏi 39

Tôi biết là chuyện này nghe sẽ rất kỳ cục nhưng có vẻ như vợ tôi luôn ghen tỵ mỗi khi tôi đắm mình vào trong một thứ gì đó - đọc sách hoặc khi làm việc trên máy tính chẳng hạn - và cô ấy sẽ tìm cách làm phiền tôi, khiến tôi cảm thấy rất khó chịu. Trong nghiệp có cách gì để tôi khiến cô ấy vui vẻ mỗi khi tôi đắm mình vào thứ mà mình thích hay không?

Câu hỏi này khá giống câu hỏi của Kelly mà chúng ta vừa mới nói đến, nhưng nó sẽ cho chúng ta một cơ hội để đi vào sâu hơn cách xử lý những loại hạt giống như thế này. Có thể bạn cũng đoán ra rồi, câu hỏi này khá phổ biến - nó cũng có thể áp dụng trong trường hợp đi mua sắm khi một người thì muốn di chuyển đến khu ẩm thực để ăn trưa còn người kia lại muốn đi xem sách hoặc rèm thêm nửa tiếng nữa. Thực ra, khi Tim hỏi tôi câu hỏi này, tôi đang ngồi trên một chiếc ghế băng ở trong một cửa hàng bách hóa cùng với cậu ấy và chúng tôi đang tham dự một chuyến đi giảng dạy của DCI ở Tokyo; người bạn đời của cậu, Claire, đang đắm mình vào việc chọn ra một đôi găng tay từ một chồng to tướng đặt trên một chiếc bàn gần đó.
“Bạn đã thiền bao giờ chưa?” Tôi hỏi, khi chúng tôi ngả người ra sau, dựa vào những tấm biển Hello Kitty được treo khắp phía sau của cửa hàng.
“Lâu rồi,” cậu trả lời, “Thiền Siêu việt - thỉnh thoảng tôi vẫn thiền một lúc theo kiểu này, và nó giúp tôi ổn định lại các ý nghĩ. Rồi thì một chút Thiền Zen, nó dạy tôi cách ngồi yên. Gần đây tôi có thử Vipassana, nó cho phép tôi chậm lại mỗi khi tôi bắt đầu nổi cáu, như ở công ty chẳng hạn.”
“Được rồi,” tôi nói. “Tất cả những cái đó đều là một sự khởi đầu tốt - tôi nhận thấy rằng những người mà đã có ít nhiều kinh nghiệm trong những loại thiền như thế này chắc chắn sẽ làm tốt hơn khi họ chuyển sang những bài thiền truyền thống, tập trung vào sự thỏa mãn nhiều hơn.
Điều tôi muốn đề nghị ở đây là bạn hãy gieo một vài hạt giống để nhìn thấy Claire thực sự hạnh phúc khi cô ấy biết rằng bạn đang đắm mình vào một thứ gì đó và yêu thích nó - dù cho thứ mà bạn đang đắm mình vào không phải là cô ấy hay bất cứ thứ gì mà cô ấy thích vào thời điểm đó. Bạn có thể gieo những hạt giống này bằng một bài thiền rất truyền thống của Tây Tạng tên là Tong Len, có nghĩa là Cho và Nhận.”
“Được,” Tim nói, nhưng cậu ấy nói bằng một cái giọng rề rà khiến tôi nhận ra rằng cậu ấy là một trong số những người không có hứng thú với thiền. Tôi thấy điều đó thật là buồn - ý tôi là, ban đầu, những người phương Tây như chúng tôi không hề biết gì về thiền cả, sau đó một vài lời hướng dẫn thiền đến được đất nước của chúng tôi; nhưng bằng một cách nào đó, có vẻ như, thiền đã trở thành một công việc vặt khác trong những ngày bận rộn đến không thở nổi của chúng tôi. Tôi cảm thấy Tim cần một vài lời giải thích ở đây.
“Nhưng trước tiên, bạn hãy hiểu một điều,” tôi nói. “Ý tưởng về thiền này - đừng để nó đi vào trong tâm trí bạn bằng hình ảnh đốt trầm, ngồi trên sàn và cố gắng lờ đi cơn đau ở đầu gối. Chúng ta cần thiết lập một bầu không khí mà ở đó, bạn có thể buông thả tâm trí mình - để nó bay đi - theo một cách khiến bạn cảm thấy thích thú.
Khi tôi nói ‘thiền,’ tôi muốn bạn nghĩ về cảm giác của mình khi bạn ngả lưng xuống giường, tựa lên gối, và đọc phần hay nhất của cuốn sách hay nhất mà bạn từng đọc. Hay khi bạn ngồi ở mép ghế trong rạp chiếu phim và xem cảnh hay nhất của bộ phim mà bạn thích nhất. Mà này, nhân tiện tôi cũng muốn hỏi, cảnh hay nhất của bộ phim mà bạn thích nhất là gì?”
“À, chuyện đó thì dễ,” Tim nói. “Có một bộ phim không được nổi tiếng lắm tên là Hẹn hò với thiên thần. Có một cảnh người anh hùng bị ngất đi trong một khu rừng và được thiên thần này cứu. Khi anh ấy tỉnh lại trong bệnh viện...”
Tim đột nhiên dừng lại và một nụ cười ngốc nghếch hiện ra rên mặt cậu ấy. Cậu nhìn chằm chằm lên trần, nhớ lại khoảnh khắc đẹp nhất mà cậu từng xem trong phim.
“Chính nó đấy!” Tôi thét lên. Claire liếc nhìn sang để xem chúng tôi có vấn đề gì không, rồi lại tiếp tục chúi đầu vào chồng găng tay.
“Nó là gì?” Tim hỏi.
“Là thiền,” tôi phấn khích. “Bạn thích thú với một thứ, tâm trí bạn đắm chìm vào thứ đó sâu sắc đến mức bạn quên mất những gì bạn đang nói dù chỉ cách đây có một giây.”
Nhìn lên trần nhà có thể chính là thiền
“Chúng ta đang nói về cái gì vậy?” Tim hỏi, người lại tựa trở lại thế giới tràn đầy sắc hồng của Hello Kitty.
“Làm thế nào bạn có thể khiến Claire vui vẻ khi bạn đắm chìm vào một thứ gì đó, thay vì tìm cách làm phiền bạn.”
“Phải rồi, một bài thiền...”
“Phải, Tong Len: Cho và Nhận. Phần cho sẽ giúp bạn gieo những hạt giống cần thiết để bạn thay đổi Claire.
Một lần nữa, chúng ta sẽ tạo ra một nơi dễ chịu trong ngôi nhà của bạn. Bạn đi làm về, thay sang bộ quần áo thoái mái hơn, và ăn tối. Những căng thẳng chất chứa trong ngày dần dần được rũ bỏ và bạn đang ngồi trên chiếc ghế thoải mái, yêu thích của mình.
Ngả người ra sau, co chân lên theo bất kỳ cách nào bạn muốn, gối đầu lên tay, và nhìn lên trần nhà - sao cũng được. Chỉ cần thư giãn, và để tâm trí bạn mơ màng một chút.
Hãy để tâm trí lang thang qua những người bạn của bạn, hay những người đồng nghiệp ở công ty, cho đến khi trong tâm trí xuất hiện một người thực sự đang cần thứ gì đó.” Tôi ngừng lại để Tim có thể làm việc này, chỉ việc này thôi.
“Được rồi, tôi nghĩ ra rồi,” cậu nói.
“Tôi có thể hỏi đó là ai không?”
“Được, không sao cả. Đó là người mà tôi biết là đang đi tìm việc, và đang đi tìm cả một mối quan hệ nữa. Họ thực sự không biết nên làm gì với bản thân mình. Họ trở nên buồn chán và khó tính. Do vậy, họ bắt đầu lo lắng về những điều mà không cần phải lo lắng.”
“Được, tốt đây. Thế bạn nghĩ họ muốn gì trong cuộc đời họ?”
“Họ muốn có một cảm giác nào đó về mục tiêu, một thứ giúp họ bận rộn một cách hạnh phúc, một thứ có thể giúp đỡ được những người khác.”
“Được. Vậy chúng ta hãy thực hiện thiền trong một chút và hướng về phía họ: cho họ thứ họ muốn.”
Tim bắt đầu ngồi thẳng người lên, và tôi nắm lấy tay cậu trước khi cậu khoanh chân lên ghế. “Đến giờ đi ngủ rồi,” tôi nói, “bạn chỉ cần để tâm trí mình thư giãn, và kết nối một cách nhẹ nhàng với người kia. Không cần thiết phải làm giống như một người đang ngồi thiền trong một hang động trên núi Himalaya đâu.”
Tim mỉm cười, và cậu đã hiểu — cậu để khuỷu tay lên ghế và hơi gập người về phía nó, mắt ngước nhìn xa xăm lên trần nhà.
“Hãy hình dung ra người bạn của bạn,” tôi nói. “Người mà đang cần một sứ mệnh trong cuộc đời. Họ đang ở trong phòng ngủ và chuẩn bị đi ngủ. Họ đang ngồi ở mép giường, ngước nhìn lên trần nhà, và suy nghĩ về cuộc đời mình.
Bạn cũng đang ở trong căn phòng đó, ngồi trên một chiếc ghế đối diện họ, nhưng bạn vô hình - họ không thể nhìn thấy bạn.
Giờ hãy tưởng tượng có một viên kim cương nhỏ ở trong ngực bạn, nằm bên trong trái tim bạn. Viên kim cương tỏa ra một ánh sáng trắng nhẹ. Mỗi lần bạn thở ra, một tia sáng nhỏ từ quả cầu ánh sáng đó đi lên cổ họng bạn rồi đi ra ngoài mũi bạn cùng với hơi thở. Hãy tập trung vào việc thở ra những hơi thật sâu; việc làm này thực sự sẽ giúp làm ổn định tâm trí và đưa nó vào một không gian thiền định.”
Tim gật đầu và nhắm mắt lại. Hơi thở của cậu chậm lại trông thấy.
“Hãy tập trung vào luồng ánh sáng nhẹ tỏa ra từ viên kim cương nằm trong ngực bạn,” tôi nói.
Cậu im lặng một thoáng, rồi gật đầu.
“Giờ hãy tưởng tượng rằng, hòa trộn trong ánh sáng này là một nguồn cảm hứng dành cho người bạn của bạn - một ý tưởng đẹp đẽ về cái đích mà họ muốn cuộc đời mình hướng đến, cũng như làm thế nào để đến được đó.”
Tim im lặng lầu hơn một chút, rồi lại gật đầu.
“Giờ hãy thở, những hơi thật sâu, thật thư giãn. Ánh sáng của viên kim cương, hòa trộn với nguồn cảm hứng của cuộc đời, đi lên cổ họng bạn cùng với hơi thở khi bạn thở ra. Hãy quan sát khi nó ra khỏi lỗ mũi của bạn.”
Tim đạt được đến đó, bất chấp những tiếng ồn của những người trong cửa hàng bách hóa.
“Được rồi, giờ hãy làm lâu hơn,” tôi nói. “Bất cứ khi nào chúng ta hít thở, chúng ta luôn hình dung ra một luồng không khí đi vào và đi ra khỏi lỗ mũi, đi xuống phổi. Nhưng chúng ta ít khi hình dung lúc hơi thở rời khỏi cơ thể hòa quyện vào bầu không khí mà tất cả chúng ta cùng hít thở.
Giờ tôi muốn bạn tập trung vào cái đó. Hãy quan sát tia sáng phát ra từ viên kim cương đi ra khỏi mũi bạn và hướng thẳng ra phía trước mặt bạn. Hãy cố thở ra ngày càng sâu, việc làm này sẽ trở thành tự động nếu mỗi lần bạn thở ra, bạn lại cố tưởng tượng tia sáng tỏa ra ngày càng rộng, dần dần lan ra khắp căn phòng phía trước mặt bạn. Hãy nhớ duy trì ý nghĩ rằng tia sáng này đang mang trong nó những ý tưởng mà sẽ giúp bạn của bạn thoát ra khỏi sự trì trệ của mình.”
Tim còn im lặng hơn trước; tôi cảm thấy mừng vì tất cả những bài thiền mà cậu từng thử trong cuộc đời mình.
“Giờ đến phần hay đây. Hãy tưởng tượng rằng hơi thở ánh sáng của bạn đi ra khỏi mũi bạn, dần dần lan ra khắp căn phòng, rồi đi vào mũi bạn của bạn. Đúng giây phút nó chạm vào mũi bạn của bạn, họ tình cờ cũng hít vào, và liều thuốc hơi thở này đi vào trong phổi của họ.
Từ đó, tia sáng nhạt tỏa ra ngoài để khai mở trái tim họ. Và rồi đột nhiên, họ biết chính xác mình muốn gì trong cuộc đời, và nó sẽ được thực hiện như thế nào. Đây chính là phần cho trong bài Thiền Cho và Nhận.
Giờ nhắm mắt lại, và cố gắng kết nối với cảm giác của họ. Lần đầu tiên trong suốt một thời gian dài, họ cảm thấy một niềm hân hoan đặc biệt đến từ việc biết được rằng bạn cần làm gì với cuộc đời bạn, bạn có thể làm gì để giúp đỡ những người khác.
Và đây chính là phần sẽ giúp bạn nhìn thấy Claire vui vẻ khi bạn đắm mình vào thứ mà bạn yêu thích. Nói cách khác, hãy dành một vài phút để thực sự tận hưởng việc bạn đã khiến bạn của mình hạnh phúc như thế nào. Hãy thật yên lặng trong một vài phút nữa và hân hoan trong hạnh phúc của họ. Chỉ vậy thôi.”
Tôi cố ngồi yên lặng hết mức có thể. Tôi có thể cảm thấy Tim đang yên lặng một cách sâu sắc. Tôi gần như có thể nhìn thấy các hạt giống đang được gieo vào tâm trí cậu. Claire nhìn qua, tò mò, bằng một cách nào đó, mắt cô đã toát ra chút khích lệ rồi.

[bevanng]

THÔNG GIA

Câu hỏi 40

Vợ tôi thường kéo tôi đến các sự kiện của gia đình. Ở đó, tôi bị buộc phải ngồi nói chuyện phiếm với bố mẹ và các anh em trai của cô ấy hàng giờ đồng hồ. Trong nghiệp có cách gì để cô ấy hiểu được rằng tôi mệt mỏi với chuyện này đến mức nào và từ đó để tôi thỉnh thoảng được ở nhà hay không?

Tôi nhận được câu hỏi này trong một nhà hàng Mexico nhỏ nằm trên cao tốc 17, ở một địa điểm khá hẻo lánh giữa Phoenix và Flagstaff. Samuel và người bạn đời của mình, Viv, đến từ Phần Lan và hiện đang đi thăm quan Grand Canyon; vài năm trước đây, cậu đã đến dự một buổi nói chuyện của tôi ở châu Âu. Người chủ nhà hàng, một người bạn cũ đến từ Guatemala tên là Joe, thì thầm vào tai tôi, “Những người bạn này không phải người ở đây đúng không?” Tôi mỉm cười.
“Có hai cách chúng ta có thể dùng để tiếp cận vấn đề này,” tôi nói với Samuel. “Ý tôi là có những hạt giống dành cho sự coi trọng - khiến một người coi trọng cảm xúc của bạn bất cứ khi nào hai bạn cùng nhau thực hiện một điều gì đó.
Nhưng tôi nghĩ sẽ vui hơn nếu chúng ta thử một cách tiếp cận khác. Bạn biết về các hạt giống, phải vậy không?”
Samuel gật đầu; như mọi khi, Viv trông có vẻ như không hiểu tại sao câu hỏi này lại được hỏi ngay từ đầu, nhưng tôi biết rằng khi cuộc nói chuyện tiếp diễn, cô ấy sẽ hiểu làm thế nào mình cũng có thể sử dụng các hạt giống. Điều tuyệt vời là - nếu cả hai người cùng hiểu cách gieo trồng và chăm sóc các hạt giống - thì nhờ một phép màu nào đó của thế giới, cả hai người đều sẽ đạt được điều mình muốn dù cho điều họ muốn có vẻ như hoàn toàn đối lập với nhau.
“Vậy chúng ta hãy lấy đẹp làm ví dụ,” tôi nói. “Các hạt giống dành cho vẻ đẹp: để thấy vẻ đẹp ở khắp xung quanh chúng ta, để mọi người thấy chúng ta đẹp, là gì?”
“Ừm...” Samuel nói. “Theo tôi hiểu thì nói chung có hai loại hạt giống khác nhau. Khi bạn muốn một điều gì đó xảy ra trong cuộc đời mình, thì trong phần lớn các trường hợp, loại hạt giống mà bạn cần gieo rất rõ ràng. Bạn muốn kiếm tiền thì bạn giúp những người khác kiếm tiền.
Nhưng có một số hạt giống không được rõ ràng như thế. Trong trường hợp vẻ đẹp thì hạt giống thuộc dạng khá bất ngờ: để nhìn thấy vẻ đẹp, và để được coi là đẹp, chúng ta cần theo dõi cơn giận của chúng ta. Chúng ta càng kiểm chế trong những tình huống mà nếu không qua rèn luyện thì sẽ rất dễ tức giận, chúng ta càng thấy nhiều vẻ đẹp xung quanh chúng ta.”
“Phải,” tôi gật đầu. “Và hãy nhớ rằng, vẻ đẹp sẽ quay trở lại chúng ta thông qua các hạt giống - chúng ta không đơn thuần nói rằng người tránh được việc giận dữ sẽ có ít nếp nhăn trên mặt hơn, mà toàn bộ mạng lưới thực tại đan cài xung quanh họ sẽ hoàn toàn thay đổi, và những điều mà trước đây chưa đẹp thì nay trở nên đẹp thực sự.”
Viv gật đầu, và từ khuôn mặt của cô, tôi có thể nhận ra rằng cô đã hiểu được sự khác biệt. Không chắc lắm về Samuel nhưng cậu ấy sẽ theo kịp.
“Giờ hãy cho tôi biết,” tôi tiếp tục. “Các bạn có đoán được là cần hạt giống nào để được nghe một điều tốt đẹp và có ý nghĩa không?”
“Tôi không biết ông đang nói gì.” Samuel nổi quạu. Rõ ràng cậu ấy đang lo là tôi đang cố thuyết phục cậu ấy nhận ra niềm vui trong những câu chuyện phiếm với gia đình thông gia. “Điều mọi người nói chỉ thuộc hai loại, hoặc là chuyện quan trọng hoặc chỉ là chuyện phiếm. Cái nào là cái nào thì khá rõ ràng.”
Tôi không nói gì mà chỉ lấy ra khỏi túi một cái bút và khua trước mặt cậu.
“Đây chỉ là điểm thú vị về các hạt giống - cũng chính là điểm mà tôi rất thích,” Viv đột nhiên xen vào. “Điều tôi muốn nói là, dù chúng ta nhìn mọi thứ hiện hữu theo cách nào đi nữa thì chúng đều đến từ phía chúng ta.
Mọi thứ hiện hữu đều đến từ phía chúng ta
Hai chúng tôi có thể đang cùng nghe một người nói và người ngồi ngay bên cạnh tôi có thể thấy những điều người kia nói chỉ là những câu chuyện phiếm vô nghĩa. Nhưng cùng lúc đó, đối với tôi, mọi từ ngữ người kia thốt ra lại đầy sâu sắc và ý nghĩa. Và điểm thú vị - tính không, tôi nhớ là ông gọi như vậy - chính là, ‘bản thân’ các từ ngữ chỉ là những âm thanh, chúng chẳng ý nghĩa mà cũng chẳng vô nghĩa.” Cô đột nhiên dừng lại, và mặt cô ngời sáng.
“Tức là,” cô nói một cách chậm rãi, “chẳng có gì là... chính nó cả. Chúng ta thậm chí có thể nói rằng cái bút chẳng phải là cái bút.” Cô nhìn tôi để hỏi ý kiến. Tôi gật đầu, nhưng theo cách đầy thận trọng - bạn có thể bị hiểu sai rất nhiều và từ đó sẽ dẫn đến nhiều hành động thiếu suy nghĩ nếu bạn không nắm được đúng phần cuối cùng này.
“Điểm mấu chốt giúp chúng ta luôn đi đúng hướng,” tôi bổ sung “là cái bút sẽ không phải là cái bút cho đến khi các hạt giống của chúng ta biến nó thành cái bút, và những hạt giống đó luôn đến từ việc chia sẻ với những người khác, từ việc tốt với những người khác.”
Quay trở lại Sam - từ khuôn mặt của cậu, tôi có thể nhận ra là cậu ấy theo kịp chúng tôi.
“Tôi sẽ thử giải thích,” cậu mỉm cười. “Tôi sẽ thấy một cuộc nói chuyện và các âm thanh khác trong đời mình là đẹp đẽ và có ý nghĩa nếu tôi quan tâm đến việc nói những lời tốt đẹp với người khác. Mỗi khi tôi cảm thấy như gia đình thông gia của tôi đang khiến tôi ngập ngụa trong những câu chuyện phiếm thì đó là lỗi của tôi.
Nếu tôi muốn khắc phục vấn đề này thì tôi cần nhìn sâu vào cuộc sống hàng ngày của mình để xem tôi có thể nói những điều tốt đẹp hơn ở đâu, những điều mang tính khích lệ hơn, ngọt ngào hơn với tất cả những người xung quanh tôi.”
Tôi cảm thấy không khí xung quanh bàn đã thay đổi hoàn toàn và chuyển thành một nguồn năng lượng rất tích cực. Điều này luôn xảy ra khi các cặp đôi thực sự hiểu được về các hạt giống - mọi người bắt đầu tự chịu trách nhiệm về cuộc sống của mình, mọi người được trao quyền để biến cuộc đời mình thành một hành trình đẹp đẽ và mới mẻ. Thậm chí ngay lúc này, trí tuệ đó mạnh đến mức những hạt giống ở xung quanh bàn thay đổi theo từng khoảnh khắc, và ngày càng trở nên ngọt ngào hơn.
Jose bước ra từ phía sau quầy thu ngân và đặt xuống một đĩa Sơpapilla to đùng - những chiếc bánh ngọt Mexico nhúng đầy mật ông và không ai có thể ăn mà không rớt hết dãi ra đùi.
“Quán mời!” Anh cười ngọt ngào.

[bevanng]

Câu hỏi 41

Tôi luôn nỗ lực để bố mẹ chồng hài lòng về tôi và mối quan hệ của chúng tôi, nhưng chồng tôi chẳng bao giờ đáp lại. Đặc biệt, anh ấy chẳng bao giờ thể hiện sự kính trọng hay chú ý đến mẹ tôi. Tôi cần tạo nghiệp gì để anh ấy thấy được rằng cả hai chúng tôi ai cũng có một gia đình cần phải quan tâm?

Có lẽ bạn đã nhận ra rằng rất nhiều câu hỏi được hỏi trong các nhà hàng nhưng tôi không muốn bạn hiểu sai - không phải lúc nào tôi cũng ăn, chỉ là khi các cặp đôi cần tâm sự về mối quan hệ của họ thì tôi nghĩ rằng câu chuyện sẽ nhẹ nhàng hơn nếu có thêm một cốc ca-cao hay một đĩa sa-lát, ở một địa điểm bên ngoài, nơi mà chúng tôi ở giữa những người khác và cảm thấy biết ơn vì họ xuất hiện trong cuộc đời mình.
Mà thôi, tóm lại là tôi nhận được câu hỏi này từ Mina trong một quán cà phê rất đẹp, nằm ở ban công ngoài trời tại Kiev, nơi chúng tôi đang thực hiện một chương trình DCI. Tôi bảo hai người trợ lý của mình ra bàn khác ngồi để chúng tôi có thể nói chuyện thẳng thắn với nhau. Chồng của Mina, Rob, đang ở ngoài cùng đội nhân viên mặt đất để tìm kiếm một loại dây nối kỳ lạ nào đó cần cho hệ thống âm thanh mà chúng tôi sẽ sử dụng trong buổi nói chuyện vào tối hôm đó. Tôi nhìn qua Mina, tận hưởng không khí thoáng đãng ngoài trời.
“Này, Mina, cuốn sách hay nhất từng được viết về các hạt giống nghiệp là gì nhỉ?”
Cô mỉm cười. Mina có một ưu điểm là cô nắm rõ kiến thức của mình - cô đã thực sự dành thời gian tự học về những thứ này để có thể hành động đúng.
“A tỳ đạt ma câu xá luận của đại sư Thế Thân,” cô trả lời rất nhanh. “Điều chúng ta đang nói đến chủ yếu nằm ở chương bốn.
Tôi gật đầu. “Thế hai cách rõ ràng nhất để gieo một hạt giống vào tâm trí bạn - hạt giống để thấy Rob kính trọng mẹ bạn hơn một chút - là gì?”
“Bất cứ điều gì chúng ta nói, hoặc bất cứ điều gì chúng ta làm, đó là những cách rõ ràng nhất để gieo các hạt giống,” cô trả lời như học thuộc lòng.
“Phải,” tôi nói. “Và loại hạt giống mà chúng ta muốn gieo ở đây là...”
“Một hạt giống để anh ấy thể hiện sự kính trọng; tất nhiên, thế có nghĩa là bản thân tôi cũng phải thể hiện sự kính trọng nữa.”
“Đối với...”
“Ổ, có thể đối với bất kỳ ai; không nhất thiết phải đối với bố mẹ của một ai đó hay cụ thể ở đây là bố mẹ Rob. Ví dụ, nếu tôi quan tâm đến việc thể hiện sự kính trọng đối với cấp trên ở công ty thì khi đó, tôi cũng đang gieo các hạt giống để được thấy Rob kính trọng mẹ tôi hơn.”
Tôi gật đầu. Cô ấy đã nắm được ý tưởng nền tảng. Nhưng chúng tôi có thể đi xa hơn.
“Phải, tức là bạn nghĩ ra những lời nói kính trọng mà bạn có thể nói với mọi ngươi, hoặc những hành động thể hiện sự kính trọng đối với họ. Nhưng cái gì khiến bạn làm thế?
Mina nhìn lên chiếc ô đang che cho bàn chúng tôi, khuôn mặt lộ vẻ dăm chiêu.
“Ô, tôi đoán là,” cô nói, “nó cũng giống như những điều mà đại sư Thế Thân đã nói trong cuốn sách của ngài. Những điều chúng ta nói và những điều chúng ta làm, gieo các hạt giống nghiệp vào tâm trí của chúng ta để sau đó chúng ta nhìn thấy những thứ tương ứng ở xung quanh mình.
Nhưng luôn có một trạng thái tâm trí xuất hiện ngay trước khi chúng ta nói hay làm bất kỳ điều gì: chúng ta phải nghĩ thì mới nói hoặc phải nghĩ thì mới làm. Một dạng kiểu như một ý định hoặc một động lực.”
“Và loại hạt giống mà suy nghĩ này gieo ra...” Tôi gợi mở.
“... là mạnh mẽ nhất,” cô nói nốt. Cô nhìn sang tôi, đôi mắt ánh lên vẻ băn khoăn. “Thế ông đang muốn nói gì? Ông đang muốn tôi... nghĩ gì?”
Tôi nhìn ra phố, về phía những tòa nhà ở trung tâm Kiev - một sự pha trộn giữa những tòa nhà kiểu Xô Viết từ thời chiến tranh lạnh và một vài địa điểm khá thời thượng mới mọc lên nhưng lại hòa hợp hoàn hảo với những tòa nhà cũ mang phong cách cổ điển.
“Bạn hiểu rồi đấy,” tôi nói. “Làm hay nói một điều gì đó thì chỉ là những hạt giống loại hai thôi. Nhưng được cái là chúng rất dễ lần theo. Chúng ta cam kết trả lời sếp của mình thật nhiệt tình, ít nhất một lần một ngày, khi họ bảo chúng ta làm một điều gì đó. Chúng ta hứa đi làm sớm 15 phút, vào tất cả mọi ngày trong hai tuần tiếp theo, và hỏi xem họ có yêu cầu đặc biệt gì đối với chúng ta vào ngày hôm nay không.
Đây là những việc mà chúng ta có thể nhìn thấy hoặc nghe thấy mình làm - những việc dễ dàng. Và đúng là nếu bạn nói và làm chúng thì dần dần bạn sẽ thấy Rob đối xử khác với mẹ bạn.”
Mina nghiêng đầu. “Thế... có cách nào... nhanh hơn dần dần một chút không?” Cô hỏi.
Tôi gật đầu. “Những điều bạn vừa nói là đúng. Nếu suy nghĩ kỹ, bạn sẽ thấy rằng chúng ta lúc nào cũng đang gieo hai bộ hạt giống, bất cứ khi nào chúng ta nói hay làm một điều gì đó. Đó là bởi trước tiên, chúng ta phải quyết định việc làm hoặc nói, và bản thân quyết định đó đã gieo những hạt giống rất mạnh rồi, ngay cả khi chúng ta chẳng bao giờ có cơ hội thực sự làm hay nói điều mà chúng ta quyết định đi nữa.
Tất nhiên, điều đó có nghĩa là, hiệu quả sẽ mạnh hơn rất nhiều nếu trước tiên, chúng ta dự định được về hành động rồi sau đó mới hành động - xét ở một khía cạnh nào đó thì đây là hạt giống kép. Nhưng khi chúng ta sửa lại dự định hành động của mình thì bản thân việc này là một hành động được khắc sâu vào bên trong tâm trí con người; ở nơi rất gần với cốt lõi của tâm trí và đây cũng chính là nơi lưu trữ các hạt giống.”
Mina chỉ vào đầu nhưng tôi chỉ vào tim. “Người Tây Tạng nói rằng nơi lưu trữ các hạt giống, cốt lõi của tâm trí, nằm ở đây, trong trái tim này. Ở ngay phía trước cột sống, bên trong một đường dẫn chạy dọc theo cột sống. Sâu bên trong, có một khối cầu nhỏ, một giọt rất nhỏ không lớn hơn đầu mũi kim. Nó có tên là ‘giọt bất hoại,’ và bên trong nó chứa đựng tất cả các hạt giống mà chúng ta từng đã từng gieo và vẫn chưa tiêu biến.
Mỗi năm, chúng ta tạo ra khoảng 2 tỷ hạt giống mới bên trong vùng không gian nhỏ bé này. Và mỗi hạt giống bạn tạo ra lại mạnh lên gấp đôi sau mỗi 24 tiếng trong quá trình chờ đợi cơ hội để mở ra. Do đó, có hàng tỷ tỷ hạt giống ở đó, được lưu trữ bên trong cốt lõi này. Và khi bạn quyết định nói hoặc làm điều gì đó, ngay trước khi bạn nói hoặc làm, thì hàng tấn hạt giống mới đã được bổ sung trực tiếp vào nhà kho bé nhỏ này.
Vì vậy, lý do tại sao bạn hành động thực sự còn quan trọng hơn chính hành động đó.”
Mina gật đầu. “Rất hợp lý. Nó cũng giải thích rất nhiều chuyện khác nữa. Nhìn bên ngoài, có vẻ như mọi người đang làm những điều đúng đắn nhưng chúng ta không hề biết bên trong họ đang nghĩ gì - tại sao họ lại đang làm cái việc mà họ đang làm, ngay cả khi họ đang làm những điều đúng đắn đi nữa.”
Tôi gật đầu và chờ đợi cô tự hiểu ra.
“Vậy thì tôi... “ Cô bắt đầu, “tôi sẽ phải tìm ra cái thứ khơi dậy lòng kính trọng nơi tôi là gì bất cứ khi nào tôi tỏ lòng kính trọng với người khác. Đây chính là tinh túy của hạt giống giúp nhìn thấy sự kính trọng ở khắp xung quanh tôi.”
“Và nó sẽ có tác động nhanh hơn dần dần,” tôi bổ sung. “Giờ chúng ta hãy quay lại với hạt giống cụ thể trong trường hợp của bạn: hạt giống giúp nhìn thấy Rob kính trọng mẹ bạn hơn. Việc bạn kính trọng bố mẹ cậu ấy có phải là một hạt giống tốt không?”
Mina gật đầu, nhưng cô đã vượt qua cả điều đó. Mắt cô sáng lên và tôi biết là cô đã hiểu ra vấn đề. “Thực hiện những hành động thể hiện sự kính trọng đối với họ là một việc tốt - ví dụ như nhớ mua cho họ một món quà đẹp đẽ vào ngày sinh nhật họ. Nói những lời thể hiện sự kính trọng đối với họ cũng là một việc tốt - ví dụ như gọi họ là “bố” và “mẹ” một cách ngọt ngào bất cứ khi nào tôi gặp họ. Nhưng cách tôi nghĩ về họ thì...” Cô chết lặng. Tâm trí cô bàng hoàng.
“Tôi không kính trọng họ,” cô thốt lên. “Tôi muốn thể hiện ra là tôi kính trọng họ, tôi muốn làm ra vẻ là tôi kính trọng họ, nhưng ở sâu bên trong, tôi thực sự không. “
Cô nhìn đăm chiêu vào một cái cây nằm phía sau ban công. “Và đó chính là lý do thực sự của việc Rob không kính trọng mẹ tôi,” cô kết luận nhẹ nhàng.
Lúc này, hiểu ra sự thật là một điều tốt, nhưng nếu chúng ta không sử dụng nó để làm một điều gì đó thì nó cũng chẳng có giá trị gì nhiều. “Tại sao bạn không kính trọng họ?” Tôi hỏi.
“À... tôi nghĩ là... chỉ là tôi chưa bao giờ nghĩ nhiều về chuyện đó,” Mina tâm sự. “Cái tôi muốn nói là, nếu tôi dành một chút thời gian nghĩ về chuyện đó thì họ có rất nhiều thứ đáng kính trọng. Nhưng tôi nghĩ thứ đáng kính trọng nhất là họ lòng nhân ái, họ yêu mọi người - tôi thích cách họ yêu mọi người, tất cả mọi người.”
Rồi, cuối cùng chúng tôi cũng đã đi đến đáp án. Cốt lõi của lòng kính trọng, và đó chính là tình yêu. “Vậy thì Mina này, kế hoạch hành động ở đây là gì?”
Cô mỉm cười. “Tôi nghĩ là tôi chỉ cần liên tục nghĩ về những lý do tại sao mình lại kính trọng bố mẹ của Rob - thực sự kính trọng họ, một sự kính trọng xuất phát từ tình yêu dành cho họ. Tôi phải yêu bố mẹ của anh ấy - thực sự yêu họ, không chỉ trong lời nói hay hành động, mà trong cả những suy nghĩ thẩm kín nhất, ở sâu bên trong, gần với giọt lưu trữ các hạt giống.”
Tôi phải yêu họ nhiều như tôi yêu mẹ của mình... và rồi Rob cũng sẽ yêu bà, tôi sẽ nhìn thấy anh ấy kính trọng bà.”
Chúng tôi, mỗi người uống hết tách cà phê một cách ngon lành. Tôi gọi hai người trợ lý và chúng tôi xuống phố, đi về phía quảng trường trung tâm Kiev để mua một món quà đặc biệt cho bà lão ở nhà, người mà tôi đang gieo hạt giống của mình với người đó.

[bevanng]

SỰ BÌNH ĐẲNG

Câu hỏi 42

Tôi cảm thấy mối quan hệ giữa tôi và người bạn đời không có bất kỳ sự bình đẳng nào cả. về mặt chi tiêu, anh ấy có thể ra ngoài và mua một chiếc thuyền máy mà không cần hỏi ý kiến tôi, trong khi lại phát điên lên khi tôi mang về nhà một chiếc áo khoác mới mà không hỏi ý kiến của anh ấy trước. Tôi không được liếc nhìn một chàng trai dễ thương ngồi ở bàn bên cạnh trong một nhà hàng nhưng anh ấy lại có thể nhìn chằm chằm vào một bé mặc váy ngắn đang đi bộ trên vỉa hè vào bất kỳ lúc nào. Tôi phải tạo nghiệp gì để có được quyền bình đẳng trong mối quan hệ này?

Juana hỏi tôi câu hỏi này trong một chương trình DCI ở Mỹ La-tinh; chúng tôi đang ngồi trong phòng chờ ở bên ngoài một sân khấu nửa ngoài trời nửa trong nhà ở Guadalajara, Mexico. Các nhân viên đang xếp ghế, một ngàn chiếc... một trong những buổi nói chuyện lớn nhất từ trước tới nay của chúng tôi. Tôi suy nghĩ một lát, nhìn ra những cây cây phượng tím ở bên ngoài đang nở hoa rực rỡ.
“Vậy cho tôi hỏi bạn một câu này nhé,” tôi mở đầu.
“Được.” Chưa gì trông cô đã có vẻ phòng thủ rồi; tôi sẽ đi thật chậm.
“Gần đây hai bạn có đi du lịch với nhau không?”
Cô nhìn lên trời và đếm. “Ba lần, trong khoảng hai năm vừa qua.”
“Hai bạn đã đi đâu?”
“Một lần là đến thành phố Mexico; sau đó là Colombia, bãi biển. Lần cuối cùng thì chúng tôi chỉ đi xuống Vallarta thôi.”
“Tại sao lại là những địa điểm đó?”
“Thành phố Mexico thì đến để xem những khu vườn có tường bao quanh ở đó, được xây theo phong cách Thực dân thời xưa, với cổng vòm cong và các cây cột; tôi thích những nơi đó, và cả những giai điệu mariachi lúc nào cũng văng vẳng nữa. Colombia thì do chúng tôi muốn thực hiện một khóa tu yoga nhỏ ở vùng Ca-ri-bê. Còn Vallarta thì chúng tôi chỉ ra khỏi thành phố, đi về phía Bắc và đến một bãi biển nhỏ, nghỉ ngơi, bơi lội, nấu ăn trong một ngôi nhà có căn bếp nằm phía ngoài ở đó.”
“Vậy... làm sao mà bạn tìm được những địa điểm này?”
“À, thành phố Mexico thì là do chị gái tôi ở đó; Colombia thì là do tôi đã gặp thầy dạy yoga trên một chuyến đi đến New York; còn Vallarta thì tôi tìm trên mạng thôi.”
“Tức là một mình bạn sắp xếp tất cả mọi chuyện phải không?”
“Đúng vậy,” cô nói, giọng pha chút kiêu hãnh. “Nhiều khi tôi phải mất rất nhiều công sức đấy!”
Tôi gật đầu và đưa ra câu hỏi mà tôi thực sự muốn hỏi. “Vậy tức là... bạn chọn tất cả những địa điểm này, phải vậy không?”
“Đúng rồi,” cô trả lời mà không suy nghĩ. “Tôi luôn là người chọn địa điểm.”
Tôi im lặng một lát. Luôn luôn tốt hơn nếu để mọi người tự nhận ra vấn đề.
Juana đột nhiên trông có vẻ ngơ ngác. “Ý ông là vì tôi luôn là người chọn các địa điểm du lịch, nhà hàng, và những thứ tương tự, nên đã gieo các hạt giống cho việc…”
“Cho việc bạn nhìn thấy Gustavo quyết định ai sẽ là người tiêu tiền trong mối quan hệ của bạn, và ai sẽ là người được nhìn một người xinh đẹp khác đi ở bên kia con phố.”
Juana im lặng và suy nghĩ trong giây lát. “Nhưng mấy năm nay toàn tôi quyết định các chuyến đi nghỉ... đã bao nhiêu hạt giống rồi? Chúng sẽ kéo dài bao lâu?”
Cô ấy thực sự rất thông minh, cô còn có một trái tim đẹp nữa, vì vậy tôi nói thẳng với cô ấy. “Được rồi, nghe này, một lần có người đã hỏi đức Phật là chúng ta gieo bao nhiêu hạt giống trong một khoảng thời gian nhất định. 25 thế kỷ trước thì chưa có đồng hồ, vì vậy có thể coi một cái búng tay là khoảng thời gian ngắn nhất mà bạn có thể thể hiện một cách dễ dàng với mọi người.
Đức Phật búng tay và nói, ‘Có 65 khoảnh khắc nhỏ trong khoảng thời gian ta búng tay như thế này. Và khi con nghĩ, làm hoặc nói một điều gì đó, con đang gieo 65 hạt giống trong nột giây.’
Vậy hãy tính xem, trong vài năm vừa qua có thể bạn đã dành ba hoặc bốn ngày, mỗi ngày tám tiếng, để quyết định mọi chi tiết của các chuyến đi nghỉ mà Gustavo không được tham gia một lời nào... Tôi nghĩ là bạn đã gieo khoảng...” Tôi ngừng nói để tính nhẩm trong đầu, “hơn một trăm nghìn hạt giống.”
“Chúng sẽ phát triển thành cái gì?” Cô nhướng mày.
“Chúng sẽ phát triển thành việc cậu ấy quyết định, mà không hỏi ý kiến bạn, cách các bạn chi tiêu tiền.”
Tôi hắng giọng. “Nhưng... mọi chuyện không chỉ dừng ở đó,” tôi bổ sung.
“Ý ông là gì?”
“Ý tôi là, các hạt giống tư duy rất giống các hạt giống ở trong đất. Ngay khi chúng được gieo - giả sử là chúng được tưới nước cũng như được cung cấp mọi thứ cần thiết khác - chúng sẽ bắt đầu phát triển, chia tách và tỏa ra. Các văn bản của người Tây Tạng nói rằng một hạt giống sẽ mạnh lên gấp đôi cứ mỗi 24 giờ trong khoảng thời gian từ lúc nó được gieo cho đến khi nó mở ra thành một thứ gì đó mà bạn trải nghiệm ở thế giới xung quanh bạn - một thứ như Gustavo chẳng hạn!”
“Thế nó có liên quan gì đến tôi?” Juana nói, giọng đầy căng thẳng.
Một hạt giống tư duy mạnh lên gấp đôi cứ mỗi 24 giờ
“À, ý tôi là,” tôi nói nhẹ nhàng, “chỉ từ một vài kỳ nghỉ vừa qua mà giờ bạn đã có khoảng một trăm triệu hạt giống đang trôi nổi xung quanh đây, trong đầu bạn rồi. Chúng đã khiến Gus quyết định rất nhiều điều xảy ra trong cuộc đời bạn trong khoảng vài thập kỷ tới đấy.”
Juana có vẻ hơi sửng sốt, sau đó, cô hỏi câu hỏi mà tôi đang mong chờ.
“Vậy có cách nào để... kiểu như... hủy bỏ những hạt giống đó, lấy chúng ra khỏi não của tôi, kiểu kiểu đó, hay không?”
Tôi lắc đầu. “Đức Phật khá quả quyết rằng không ai có thể hủy bỏ các hạt giống ở trong đầu một cách đơn giản như vậy được. Hệ thống Năng đoạn Kim cương rất công bằng - tuyệt đối công bằng, tuyệt đối không thiên vị... bạn sẽ luôn luôn nhận được chính xác thứ bạn xứng đáng nhận được, dù thứ đó tốt hay xấu đi chăng nữa.”
Tôi dừng lại để điều tôi nói ngấm dần rồi sau đó tôi nhẹ nhàng bổ sung, “Ngoại trừ...”
“Ngoại trừ gì?” Juana hỏi ngay.
“Ngoại trừ việc có một cách để... đại loại là... đánh lừa các hạt giống của bạn, tránh chúng ra ở một mức độ nào đó. Tức là chúng vẫn nở ra nhưng không còn giữ được cường độ mà chúng vốn có nữa.”
Juana khua tay ra như thể ra hiệu rằng “Được rồi, chúng ta hãy lắng nghe nào!”
Tôi làm theo. “Phương pháp này đến từ một quyển sách cổ có tên là Cuốn sách về bốn loại sức mạnh, ghi chép những lời giảng của chính đức Phật từ 25 thế kỷ trước. Cuốn sách này sẽ đưa ra bốn bước, bốn bước rất mạnh mẽ, mà chúng ta có thể sử dụng để khắc phục các hạt giống xấu, cũ kỹ của mình.
Sức mạnh đầu tiên có tên là Xem lại. Bạn chỉ cần xem lại mọi điều bạn biết về nguyên tắc hoạt động của các hạt giống - làm thế nào chúng tạo ra thế giới và mọi người xung quanh bạn. Loại sức mạnh đầu tiên này thậm chí sẽ còn mạnh mẽ hơn nếu bạn đưa vào đó một vài ý định mãnh liệt, một việc vô cùng dễ dàng. Bạn chỉ cần tự nhủ với bản thân: ‘Nếu tôi tìm ra cách thay đổi Gustavo theo một chiều hướng thực sự tích cực, thì tất cả những người bạn của tôi sẽ được truyền cảm hứng để tìm cách sửa đổi người bạn đời của chính mình, thông qua việc sử dụng các hạt giống, và cuối cùng, tôi có thể sẽ được sống trong một thế giới nơi mà tất cả mọi người đều đối xử bình đẳng với người bạn đời của mình!’
Sức mạnh thứ hai có tên là Nuối tiếc thông minh. Bạn đã có điều đó rồi đấy!” Tôi thốt lên đầy hứng khởi.
“Sao lại thế?”
“Ý tôi là, vào cái khoảnh khắc bạn nhận ra rằng có những hạt giống xấu, cũ kỹ, đang nằm ở đó, bên trong bạn, đang nhân lên như các tế bào ung thư, thì việc bạn nuối tiếc vì đã có chúng - ước rằng giá mà mình đã không đặt chúng vào đó ngay từ đầu - không còn quá xa vời nữa.
Và loại nuối tiếc này không phải là một cảm giác tội lỗi: ‘Trời, tôi thật là một con người tồi tệ!’ Thay vào đó, nó đơn giản chỉ là sự nuối tiếc thông minh: ‘Tôi đã sai lầm khi đặt những hạt giống đó vào bên trong tôi, và giờ tôi phải bình tĩnh làm tất cả những điều mình phải làm để tránh chúng ra!’
Việc này đưa chúng ta đến với sức mạnh thứ ba: Ràng buộc. Đây là sức mạnh có tác dụng lớn nhất trong việc làm giảm cường độ của hạt giống xấu - vì vậy hãy ghi nhớ nó thật kỹ. Nó đơn giản chỉ là việc bạn đưa ra một cam kết nhỏ với chính mình rằng bạn sẽ ngừng gieo loại hạt giống này trong tương lai. Tức là, bạn hứa với bản thân rằng bạn chắc chắn sẽ tham khảo ý kiến của Gustavo trong chuyến đi nghỉ tiếp theo.”
“Được,” Juana băn khoăn, “điều này có áp dụng với tất cả các chuyến đi nghỉ mà chúng tôi sẽ đi lại không?”
“Tốt hơn là có,” tôi gật đầu. “Nhưng không phải tất cả các hạt giống xấu mà bạn đang cố gắng dập tắt đều giống nhau đâu. Nếu thỉnh thoảng bạn lại tức giận với Gustavo thì hạt giống đó không hề tốt chút nào. Nhưng nếu bạn cam kết quá mức về điều này - nếu bạn thề rằng bạn sẽ không bao giờ tức giận với cậu ấy nữa... “
“Thì bạn sẽ chỉ gieo một hạt giống xấu khác mà thôi,” Juana cười nhăn nhó. “Bởi vì chắc chắn sớm muộn bạn sẽ phá vỡ cam kết này.”
“Phải,” tôi nói. “Vì vậy những vị lạt-ma vĩ đại nhất trong lịch sử - những vị đã truyền phương pháp về bốn loại sức mạnh này cho các thế hệ sau - luôn bảo chúng ta nên đặt ra một giới hạn thời gian hợp lý: ‘Tôi sẽ không tức giận với Gustavo trong 24 tiếng đồng hồ tới, dù cho anh ấy có làm gì đi nữa.’
Và việc này đưa chúng ta đến với sức mạnh thứ tư, sức mạnh cuối cùng: sức mạnh của một Hành động Bù đắp.” Tôi suy nghĩ một lát rồi tiếp tục, “Juana, tôi không biết phong tục ở Mexico là gì nhưng khi tôi lớn lên ở Mỹ, có một thứ ở trường tiểu học của tôi có tên là Cấm túc.
Juana lắc đầu. “Đó là gì vậy?”
“Được rồi... trong suốt những năm tháng đi học của tôi, tôi đều có những giáo viên rất tuyệt vời, ngoại trừ một người: Thầy Riley.
Thầy Riley là giáo viên lớp 7 của tôi và thầy ấy là giáo viên tệ nhất! Thầy dạy chúng tôi môn Lịch sử nước Mỹ và ngày nào chúng tôi cũng phải ngồi nghe những bài giảng nhàm chán đó, nghe xem người Mỹ đã phát minh ra những thứ từng được phát ninh ra như thế nào, tại sao đất nước của chúng tôi luôn luôn đúng trong tất cả những cuộc chiến tranh trong lịch sử, v.v…
Những điều này khiến tôi phát ngán và tôi bắt đầu gấp những chiếc máy bay giấy nhỏ ở dưới bàn khi thầy đang giảng bài.” Tôi lấy một mảnh giấy và bắt đầu gấp thành hình dạng một chiếc máy bay nhỏ.
“Thấy sẽ nói hết cái này đến cái khác còn tôi thì chỉ nghĩ mình vừa tạo ra được một chiếc máy bay nhỏ thật đẹp. Tôi quên là mình đang trong lớp học mà chỉ nghĩ trong đầu, ‘Mình cá là cái thứ này bay được thật đấy!’
Đột nhiên, tôi đứng lên, ngay ở đó, giữa cuộc Nội chiến, và ném chiếc máy bay giấy ra phía trước lớp. Nó bay đập đúng vào ngực của thầy Riley. Thầy há hốc miệng. Những đứa bé khác cũng há hốc miệng.
Một sự im lặng chết người. Và rồi thầy Riley nhìn về phía tôi và nói đúng một từ: ‘Cấm túc.’
Tức là,” tôi giải thích, “sau khi hết giờ học, tôi phải đến văn phòng của thầy Riley. Tôi phải ngồi đó - bị giam lỏng như một tội phạm - trong một hoặc hai tiếng đồng hổ và làm một việc ngu ngốc nào đó mà thầy bảo tôi làm.
Trong trường hợp này, thầy bắt tôi đứng trước bảng đen và viết khoảng 200 lần câu ‘Con sẽ không ném máy bay giấy trong lớp nữa.’ Sau đó thầy sẽ kiểm tra xem tôi viết có đẹp và thẳng không, rồi tôi sẽ phải xóa đi và viết lại lần nữa, 200 lần tiếp - cứ như vậy, hết lần này đến lần khác cho đến khi tay tôi như muốn rụng ra.”
Juana gật đầu. “Tôi hiểu rồi. Chúng tôi cũng có một điều tương tự ở Guadalajara khi tôi lớn lên. Nhưng điều đó thì có liên quan gì đến việc khiến Gus đối xử với tôi một cách bình đẳng?”
“À, đúng rồi.” Tôi cố gắng quay lại vấn đề chính, đôi khi với tôi, việc này chẳng khác gì thực hiện một chuyến đi dài vòng trở lại. “Bạn cần làm một hành động bù đắp nào đó: một việc để cân bằng lại các hạt giống tiêu cực mà bạn đang gieo.
Hãy chú ý rằng trong sức mạnh thứ ba, chúng ta hứa không thực hiện lại một điều gì đó: chúng ta hứa sẽ kiềm chế hoặc kiểm soát bản thân sao cho không thực hiện loại hành động này trong tương lai.
Với sức mạnh thứ tư, chúng ta hứa thực hiện một điều gì đó, để cân bằng lại điều tiêu cực. Bạn đã đưa ra một cam kết không lờ đi các nguyện vọng của Gustavo cho chuyến du lịch tiếp theo rồi. Giờ bạn phải nghĩ ra một điều tích cực mà sẽ cân bằng với điều bạn đã làm trước đây.
Hãy ghi nhớ cả cái “bên thứ ta” nữa: việc mà bạn làm để cân bằng điều tiêu cực không nhất thiết phải thực hiện trên chính Gustavo. Nó có thể được thực hiện trên bất kỳ ai, vì hạt giống tốt sẽ quay vòng trở lại mối quan hệ của bạn với Gustavo đúng như cách mà bạn đã gửi nó đi cùng với các ý định của mình. Vậy... bạn có ý tưởng nào không?”
Juana nghĩ một lát, mắt ngước lên theo đúng kiểu thiền tự nhiên, mơ màng vô định, như đang mơ giữa ban ngày.
“Tôi nghĩ ra rồi,” cô nói đầy quyết tâm. “Tôi về thăm mẹ tôi hai lần một tuần và tôi luôn mang cho bà một món gì đó do tôi nấu. Nhưng nếu nghĩ kỹ thì tôi luôn là người quyết định món đó là gì. Trong ba tuần tới, tôi sẽ gọi cho bà vào hôm trước và hỏi bà xem bà muốn tôi nấu món gì, thế có được không?”
“Tuyệt vời,” tôi nói. Tôi ngước nhìn qua cửa sổ và thấy không gian bên ngoài đang được lấp đầy rất nhanh. Chẳng mấy chốc, tôi sẽ phải đứng lên trước một ngàn khán giả người Tây Ban Nha và cố gắng nói một điều gì đó mà sẽ giúp họ sống cuộc sống của mình. Những con bướm trong bụng tôi bắt đầu vỗ cánh. “Và hãy nhớ gửi hạt giống đó cho Gus, từ đó bạn sẽ thấy cậu ấy bắt đầu đối xử với bạn bình đẳng hơn trong mối quan hệ của bạn.
Còn gì nữa không?” Tôi hỏi.
Juana mỉm cười. Cô có thể thấy tâm trí tôi đã trượt ra bên ngoài rồi. “Chúc may mắn,” cô nói, và tôi biết điều đó dành cho cả hai chúng tôi, một cách bình đẳng.
Bốn sức mạnh để chấm dứt các hạt giống xấu, củ kỹ
1. Hãy nghĩ về cái bút: Hãy nhớ nơi khởi nguồn của tất cả mọi thứ
2. Quyết định dứt khoát về việc chấm dứt hạt giống này trước khi nó nhân lên bên trong bạn
3. Hứa không mắc lại sai lầm lần nữa
4. Thực hiện một điều tích cực để cân bằng nghiệp

[bevanng]

TÌNH DỤC, PHẦN HAI

Câu hỏi 43

Bạn trai tôi rất thích quan hệ tình dục bằng miệng, nhưng đôi khi nó khiến tôi cảm thấy rất bẩn và tôi không chắc đây có phải là một việc làm đúng đắn hay không. Nghiệp sẽ giải quyết vấn đề này như thế nào?

Robyn là một y tá đến từ Nevada. Cô đã tham gia một khóa thiền 10 ngày của chúng tôi ở trong một khu rừng nằm ở phía Bắc Arizona. Tôi không phải lúc nào cũng có thời gian để gặp riêng tất cả những người tham gia nhưng tôi cố gắng nói chuyện với tất cả những ai đang gặp một thách thức lớn trong cuộc đời, một việc nà họ cần phải bày tỏ ngay bây giờ. Cái Thách thức lớn đặc thù này khiến cho tôi phải bật cười.
“Có lẽ sẽ có ích,” tôi bắt đầu, “nếu chúng ta nói về đúng và sai theo truyền thống Tây Tạng. Rồi sau đó chúng ta có thể thử áp dụng nó vào câu hỏi này.”
“Có lý đấy,” Robyn nhất trí.
“Được rồi. Bạn đã biết về các hạt giống, đúng không? Tại sao là tất cả mọi điều chúng ta làm, nói, hay thậm chí chỉ là nghĩ thôi đều được ghi vào bên trong tâm trí của chúng ta, dưới dạng một hạt giống.”
“Tôi nắm khá rõ rồi,” Robyn là một y tá điềm đạm và hiểu lý lẽ. Cô thuộc loại người mà bạn sẽ muốn trở thành y tá của mình nếu bạn có lúc nào cần đến một y tá.
“Được rồi. Cách người Tây Tạng quyết định một việc là đúng hay sai thực sự rất thú vị. Nếu bạn thực hiện một việc gì đó và việc đó gieo một hạt giống mà sau này, khi mở ra, nó biến thành một thứ gây tổn thương đến bạn, thì việc đó được coi là sai. Nếu bạn thực hiện một việc gì đó và việc đó gieo một hạt giống mà sau này, khi mở ra, nó biến thành một thứ đem lại hạnh phúc cho bạn, thì việc đó được coi là đúng.
Vậy câu hỏi việc làm nào là có đạo đức liên quan trực tiếp đến hạnh phúc. Một việc làm được coi là có đạo đức nếu - cuối cùng - nó đem lại hạnh phúc cho bạn. Và một việc làm được coi là không có đạo đức nếu nó đem lại đau khổ cho bạn, theo một cách không thể tránh khỏi.”
Trán của Robyn hơi nhăn lại một chút khi cô suy nghĩ về những hàm ý trong lời tôi nói. “Thú vị thật,” cô nói. “Bình thường người ta sẽ nghĩ rằng một hành động là vô đạo đức, hoặc phi luân lý, khi nó làm hại người khác. Nhưng bây giờ ông lại nói là nó vô đạo đức khi nó làm hại tôi.”
“Phải,” tôi gật đầu, “nhưng tất nhiên là hai việc này có liên quan đến nhau. Theo các Nguyên tắc Năng đoạn Kim cương thì bất cứ cái gì mà bạn làm và gây tổn thương đến người khác đều gieo một hạt giống mà sẽ làm tổn thương chính bạn. Khi bạn giúp đỡ người khác cũng vậy. Tôi nghĩ mấu chốt ở đây là bạn sẽ dễ hành động một cách có đạo đức hơn nhiều nếu bạn biết rằng khi bạn vô đạo đức - làm tổn thương người khác - thì thực sự là bạn đang làm tổn thương chính bạn.”
“Có lý,” cô gật đầu. Rồi cô im lặng một lúc, và tôi có thể nhìn thấy câu hỏi đang xuất hiện trong đầu cô: “Không biết chuyện này thì áp dụng vào cái quan hệ tình bằng miệng như thế nào nhỉ?”
“Được rồi,” tôi nói. “vậy thì việc quan hệ tình dục bằng miệng với bạn trai là được hay không được phụ thuộc vào việc quan hệ tình dục bằng miệng có gieo một hạt giống mà sau đó quay trở lại gây tổn thương bạn hay không.”
“Mà điều đó lại phụ thuộc,” cô liên hệ được ngay lập tức, “vào việc liệu nó có gây hại cho người khác khi nó được gieo hay không.”
Robyn ngồi suy nghĩ một lúc và sau đỏ cô đi thẳng vào một trong những điểm mấu chốt nhất của tất cả các cuộc thảo luận kiểu này. “Tôi nghĩ là bạn trai tôi không thấy cái quan hệ tình dục bằng miệng gây tổn thương cho anh ấy đâu - điều đó là quá rõ. Nó khiến anh ấy cảm thấy sướng; anh ấy rất thích. Nhưng có rất nhiều hành động mọi người vẫn thường làm - uống rượu hoặc ăn quá nhiều thứ chẳng hạn - vừa khiến họ cảm thấy sướng vừa gây tổn thương cho họ.
Vậy thì tôi cho rằng điều mà tôi thực sự đang hỏi là liệu cái quan hệ tình dục bằng miệng mà khiến bạn trai tôi thấy sướng có bất kỳ tác hại nào không. Nếu không có thì tôi sẽ vui lòng thực hiện để khiến anh ấy vui - ngay cả khi bản thân tôi không thực sự thích làm điều đó cho lắm.”
Tôi nghĩ một lúc. Trong nhiều năm học tập để trở thành geshe, tôi đã có cơ hội tiếp xúc với hàng ngàn trang tư liệu cổ được lấy từ những vị thầy đáng mến của tôi. Mọi người thường cho rằng nếu truyền thống Tây Tạng có hơn 100.000 quyển sách cổ và chúng đều rất tuyệt vời thì chắc chắn mọi câu hỏi mà bạn có thể nghĩ ra đều đã được nói đến. Nhưng để tìm quan điểm của người thời xưa về việc quan hệ tình dục bằng miệng thì hơi khó một chút - đôi khi bạn phải tự giải quyết một trường hợp cụ thể bằng cách đi vào những nguyên tắc chung nằm đằng sau nó, hoặc nghiền ngẫm những lời dạy của thầy về nó. Tôi quyết định kết hợp cả hai.
“Tôi nghĩ có mặt tốt,” tôi bắt đầu nói, “và tôi nghĩ có cả mặt xấu nữa. Tức là, tôi cho rằng có thể có trường hợp việc quan hệ tình dục bằng miệng với bạn trai - chỉ vì họ thích nó - sẽ gieo một hạt giống tốt và sau này đem lại cho bạn nhiều hạnh phúc hơn. Nhưng cũng có thể có trường hợp hành động đó sẽ gieo một hạt giống xấu và sau này đem lại cho bạn khổ đau.
Theo đó thì các văn bản nói rằng chúng ta phải vô cùng cẩn thận với các hành động có tính chất gây nghiện - mà tình dục lại là một thứ gây nghiện rất mạnh. Không phải là nó sai trái, mà chỉ là nó rất mạnh mà thôi; và chúng ta phải cẩn thận theo dõi những động cơ của mình đằng sau nó. Câu hỏi ở đây là liệu chúng ta có muốn một loại quan hệ tình dục nào đó mãnh liệt đến mức nó sẽ khiến chúng ta phải làm tổn thương người khác để có được nó hay không.
Vậy thì việc làm bạn trai vui là một điều tốt nhưng làm một việc gì đó khiến ham muốn của cậu ta tăng cao đến độ cậu ta nghiện nó thì lại là một điều xẩu. Tóm lại, bạn sẽ phải cẩn thận làm sao để cậu ấy luôn nhẹ nhàng và quan tâm khi cậu ấy muốn nó, giúp cậu ấy duy trì trạng thái đó - tức là giúp cậu ấy không làm tổn thương bản thân mình.”
Tôi nghĩ một lát rồi quyết định rằng Robyn đã sẵn sàng đi bước tiếp theo. “Nhưng cho phép tôi hỏi bạn một câu hỏi cuối cùng về chủ đề này. Bạn đã biết về các hạt giống, và bạn biết rằng chúng tạo ra tất cả các tình huống và con người trong cuộc đời bạn.” Cô gật đầu.
“Vậy thì hạt giống gì sẽ khiến bạn trai bạn coi việc quan hệ tình dục bằng miệng là việc cần phải có sự tôn trọng và vui vẻ; hạt giống gì sê khiến cậu ấy bị nghiện và thiếu quan tâm khi đòi hỏi bạn làm điều đó?”
Tôi thấy mắt cô sáng lên, cô đã hiểu rồi. “Nếu tôi thấy một người trong cuộc đời mình ham muốn một điều đó đó đến mức bị nghiện, thì đó là bởi bản thân tôi cũng đang bị như vậy. Và nếu tôi thấy họ chỉ đơn giản là tận hưởng nó một cách thuần túy và biết quan tâm thì lý do cũng chẳng khác gì.”
“Tức là,” tôi nói, “nếu cần, bạn có thể thay đổi cách anh ấy đòi hỏi bạn bằng việc thay đổi cách bạn đòi hỏi những người khác trong cuộc đời mình. Hãy luôn xem xét kỹ càng cách bạn tương tác với người khác để thỏa mãn các ham muốn và nhu cầu của bản thân - hãy bảo đảm là bạn đang không lợi dụng họ, hãy bảo đảm là các bạn quan tâm đến nhau.
Giờ cho tôi một ví dụ nào,” tôi xem giờ, “để chúng ta còn vào lớp!”
Robyn nghĩ một lát. “Ở công ty có một cô bé,” cô nói. “Tôi là cấp trên của cô bé đó, vì vậy tất nhiên là cô bé đó phải làm tất cả các công việc mà tôi giao cho. Tuy vậy, tôi nghĩ là nhiều lúc tôi ép cô bé đó hơi quá - quá cả những gì tốt cho cô bé và quá cả những gì cô bé cần làm - chỉ vì tôi muốn gây ấn tượng với sếp của tôi.
Vì vậy, ở một khía cạnh nào đó thì đôi khi, tôi đặt cô bé vào một tình huống không được thoải mái cho lắm...
Và điều đó chẳng khác gì cái tình huống mà bạn trai tôi đang đặt tôi vào,” cô nở một nụ cười cho thấy rằng cô đã hiểu. Tôi gật đầu và chúng tôi chạy. Cô đã biết từ đây thì mình phải làm gì rồi.