Trà Lũ (Sưu Tầm)
400 Chuyện Cười
Góp ý
Chuyện cười giống như ca dao, thường truyền tụng trong dân gian và không biết ai là tác giả. Mỗi người kể chuyện là một tác giả trong lúc ấy. Vì làm cho người ta cười được thích thú là do cái công cái tài cửa người kể. Trà Lũ là một trong những người ấy. Ông kể lại chuyện cười của thiên hạ nhưng theo cung cách của ông, và đọc ông chúng ta thấy thú vị, chúng ta cười… Đó là thành công của ông.
Nhà Sách Tự Lực, California Báo THẾ KỶ 21, số 182, Tháng Sáu 2004
Lời Mở
Tôi viết cuốn “300 Chuyện Cười” năm 2001, và “500 Chuyện Cười” năm 2008. Hai sách này đã được tái bản nhiều lần. Việc này làm tôi hứng khởi nên tôi viết tiếp cuốn “400 Chuyện Cười” mà bạn đang cầm trên tay. Thực ra tên sách là 400 chuyện nhưng đích thực con số là 444 chuyện. Lý do tôi thêm 44 chuyện nữa vì tôi nghĩ rằng chuyện cười cũng như thức ăn, có món tôi thích mà bạn không thích. Cũng vậy, chắc có chuyện tôi thích mà bạn không thích. Cho nên tôi xin thêm 44, coi như là việc bù trừ. Giống như cuốn đầu tiên, bìa sách ghi là “300 Chuyện Cười”, nhưng thực sự là 333 chuyện.
Việc đầu tiên tôi xin trình bạn đọc là tôi không phải là tác giả nguyên thủy của các chuyện này. Tôi chỉ là người sưu tầm nhiều tiếng cười trong kho sách báo và các trang điện thư mà tôi có được. Tôi ghi chép và lưu trữ những chuyện mà tôi thích và đã cười. Sau đó tôi viết lại đa số theo lối kể chuyện của riêng tôi. Chuyện cười giống như ca dao. Ban đầu phải có người làm ra nhưng vì nó được ưa thích, phổ biến rộng rãi, và được kể lại theo lối riêng của từng người nên tên tác giả biến đi. Tôi xin thành thực cáo lỗi với những tác giả ban đầu mà tôi không được biết.
Khi viết lại các chuyện cười này, tôi không đặt nặng vấn đề thanh và tục. Thanh và tục là vấn đề rất tương đối và rất cá nhân. Thanh hay tục là do cái đầu của ta.
Tôi cũng không xếp loại các chuyện cười theo hạng mục, vì chuyện cười giống như thức ăn. Các món có ngon mấy mà ăn hoài liền nhau cũng làm ta chán và ngấy. Do đó tôi không xếp các chuyuện cười theo một thứ tự nào cả.
Khi viết các chuyện cười này tôi không hề có chủ tâm xúc phạm tới một giới nào. Tôi chỉ muốn góp vui, tôi chỉ muốn góp sức làm cho cuộc đời nhẹ nhàng hơn, tươi mát hơn, hạnh phúc hơn, vì tiếng cười là thuốc trường sinh, một tiếng cười bằng mười thang thuốc bổ, nguyệt san lâu đời và uy tín quốc tế, Reader’s Digest gọi tiếng cười là thần dược, laughter is the best medicỉne.
Toronto, Mùa Xuân 2011
Trà Lũ
Tôi đọc chuyện cười của Trà Lũ
Hoàng Yên Lưu
Tác giả đã khiêm tốn chỉ nhận mình là người sưu tầm chuyện cười nhưng thực sự đây là một công trình văn học đầy sáng tạo.
Trước hết là quy mô của tác phẩm. Chọn những câu chuyện dí dỏm khác nhau, bao quát được đủ cách cười, đủ giọng khôi hài, chan hòa châm biếm, không phải là chuyện dễ. Nó đòi hỏi khả năng thẩm mỹ tế nhị. Nên biết chuyện cười rất phong phú nên mới gọi là “tiếu lâm” hay “rừng cười”. Nhưng trong khu rừng bát ngát mịt mùng, gỗ tạp bên gỗ quý, người thưởng ngoạn phải biết đãi cát tìm vàng, chọn chuyện nào và bỏ chuyện nào. Về mặt này Trà Lũ đã thành công trong việc chọn lựa, tiểu thuyết hóa và tân kỳ hóa các mẩu chuyện vui nhất.
Chọn chuyện đã khó, kể lại chuyện còn khó hơn. Việc này đòi hỏi phải có duyên, có tiểu xảo nghệ thuật tạo những bất ngờ cho người nghe khiến ai nấy khi nghe lời cuối cùng mới vỡ lẽ câu chuyện và ngả nghiêng cười thích thú. Không kể mà viết lại, lại còn khó hơn vì lời văn phải giản dị, chữ dùng phải tạo ấn tượng, biến cái tục thành cái thanh, để người đọc khi đọc xong càng nghĩ càng ngấm, càng thích thú. Dùng nghệ thuật vị nhân sinh, làm đẹp được cái bị thành kiến cho là không đẹp, khéo léo phô bày được điều người đời cố tình giấu giếm, tạo thành nụ cười dòn dã, và Trà Lũ đã làm được việc này.
Tóm lại, bảo rằng kể chuyện cười chỉ làm công việc “thuật nhi bất tác” là sai đối với Trà Lũ. Nhà văn đã dùng cái tài kể chuyện duyên dáng, óc sáng tạo, văn phong giản dị để linh động hóa những mẩu chuyện vui mà nhiều người đã biết. Nhờ đó cái cũ biến thành cái mới, tục biến thành thanh, tạo cho người đọc lý thú bất ngờ, đỏ mặt vì cười.
Ý hướng cho ra mắt chuyện cười của Trà Lũ cũng rất đáng quý. Ông đã tâm sự trong bài tựa: “Tôi chỉ có ý góp vui, vì tiếng cười là thuốc trường sinh, một tiếng cười bằng mười thang thuốc bổ”. Cười là liều thuốc bổ như chúng ta đều biết, nhưng nụ cười còn gói ghém nhiều mục tiêu khác nhau. Trào phúng là khí giới của kẻ yếu, và từ ngàn xưa cha ông chúng ta đã dùng nụ cười để đối kháng kẻ mạnh, kẻ áp bức. Nụ cười cũng là ngọn roi dư luận đối với thói hư tật xấu của người đời.
Chuyện cười của Trà Lũ như ông đã thanh minh, không hề có ý xúc phạm tới một giới nào. Quả thực ông đã làm được việc này. Đọc kỹ tác phẩm, ta không thể không thấy ý hướng xây dựng của nhà văn. Ân oán, hiềm nghi, chia rẽ, và thành kiến nếu có, nhờ tiếng cười mà Trà Lũ cho chúng ta, phút chốc tan biến tất cả.
Ta đoàn kết dấn thân vào hội cười.
Trà Lũ đã chọn lựa chuyện cười theo một tiêu chuẩn và trung thành với đường hướng này: giúp giải tỏa tâm lý bị dồn nén do hoàn cảnh kinh tế và chính trị gây nên, và mang lại bổ ích cho sức khỏe của mọi người. Nụ cười của ông đã thành công chinh phục được độc giả và đã góp phần vào kho tàng văn học bên cạnh các công trình sưu tầm chuyện dân gian của Huỳnh Tịnh Của, Trương Vĩnh Ký và Nguyễn Văn Ngọc…
Xin cám ơn nhà văn vì yêu người, yêu đời, đã mang cái vui tươi lạc quan của mình chia sẻ với chúng ta.
