** Trích trong Văn Học Trung Quốc (cri.com)
Nếu nữ vương Võ Tắc Thiên thời nhà Đường Trung Quốc là bông hoa chói lọi, thì Thượng-quan Uyển Nhi chỉ là nhành lá lặng lẽ âm thầm bên bông hoa đó.
Thượng-quan Uyển Nhi là cháu gái của tể tướng Thượng-quan Nghị thời Đường Cao Tông. Năm 664 công nguyên, vì tể tướng Thượng-quan Nghị thay vua Đường Cao Tống khởi thảo chiếu chỉ phế bỏ Võ Tắc Thiên nên bị giết hại. Thượng-quan Uyển Nhi theo mẹ vào cung chỉ có thể ra vào ở hậu cung, vì là gia quyến của tội phạm, cho nên hai mẹ con Uyển Nhi thường bị bạc đãi và lạnh nhạt. Khó khăn thường đào luyện ra nhân tài, Thượng-quan Uyển Nhi học biết viết và biết đọc theo nữ quan trong cung.
Năm 14 tuổi, nàng được Võ Tắc Thiên triệu kiến, Võ Tắc Thiên hết lời khen ngợi tài năng và văn chương của nàng, rồi giữ nàng ở lại bên mình, đảm nhiệm các công việc về viết lách văn thư, dần dần nàng đảm nhiệm cả việc viết chiếu chỉ cho Võ Tắc Thiên. Về sau tất cả những văn kiện của các quan trình lên đều phải do Thượng Quan Uyển Nhi duyệt qua trước, Võ Tắc Thiên chỉ cần phê một chữ là có thể ban bố cho thiên hạ, thế là Thượng-quan Uyển Nhi trở thành người phụ nữ có quyền lực lớn chỉ sau Võ Tắc Thiên.
Võ Tắc Thiên nắm quyền trong suốt 25 năm, Thượng-quan Uyển Nhi luôn luôn ở sát bên bà ta. Về danh nghĩa mà nói, Thượng-quan Uyển Nhi chỉ là một nữ quan trong cung, nhưng nàng lại đảm đương chức tránh như của một vị tể tướng.
Thượng-quan Uyển Nhi sống độc thân suốt đời. Trong suốt 46 năm của cuộc đời mình, Thượng-quan Uyển Nhi sống trong thời cuộc đấu tranh chính trị đẫm máu. Uyển Nhi nhiều lần thương lượng việc lớn nhà nước với Võ Tắc Thiên, viết vô số văn kiện quan trọng, song, ý tưởng cũng như lối làm của nàng thường vượt quá quyền hạn do nữ hoàng Tắc Thiên giao phó. Có một lần, nữ hoàng bực tức liền ném một vật cứng lên đầu Uyển Nhi, làm trán nàng bị thương chảy máu. Sau khi vết thương lành lặn, nàng liền cho xăm bông hoa mai lên viết sẹo trên trán, thế là vô tình tạo nên kiểu hóa trang Hoa mai nổi tiếng trên lịch sử, rất nhiều thiếu nữ ở trong cung và ngoài cung mô phỏng theo lối hóa trang đó.
Tuy được trọng dụng nhất mực trong cung suốt một thời, nhưng để sinh tồn, Uyển Nhi luôn luôn giữ đầu óc tỉnh táo, thường xuyên quan tâm theo dõi mọi diễn biến thay đổi trong cung.
Sau khi Võ Tắc Thiên qua đời, năm 702, vua Trung Tống Lý Hiển lên nắm quyền, Uyển Nhi được phong làm Tiệp Chu, một trong những cấp bậc phi trong cung, nàng rất được trọng dụng. Năm 708, Uyển Nhi lại được phong làm Chiêu Dung, mẹ của nàng là bà Trịnh Thị được phong làm Bái quốc phu nhân. Thế nhưng, Uyển Nhi chứng kiến rằng, tuy là hoàng đế, nhưng Trung Tống cũng nhu nhược như cha vậy, các quyền hành quan trọng đều lọt vào tay Vi Hậu và công chúa An Lạc. Uyển Nhi dựa dẫm vào Vi hậu, giúp đỡ Vi hậu bày mưu tính kế.
Sau khi Vi Hậu nắm quyền, rất cần sự giúp đỡ giàu kinh nghiệm của Uyển Nhi, cho nên Vi Hậu rất coi trọng vai trò của Uyển Nhi. Thế là Vi Hậu, công chúa An Lạc, Thượng-quan Uyển Nhi và Võ Tam Tư, tức cháu trai của Võ Tắc Thiên hình thành tập đoàn chính trị. Để khống chế triệt để triều đình, dưới sự ủng hộ của Vi hậu, Võ Tam Tư, Thượng Quan Uyển Nhi và công chúa An Lạc hợp nhất vu cáo năm vị vương là Trương Giản Chi v v ..., rồi đày đọa họ đến chết.
Theo dòng thời gian trôi đi, dã tâm của Vi Hậu và Uyển Nhi ngày càng lên cao, họ muốn nối gót Võ Tắc Thiên, hoàng đế Trung Tống rất không hài lòng họ. Uyển Nhi rất nhạy cảm, nàng cảm thấy nên giữ lại con đường thoát thân sau này của mình, thế là nàng lại lặng lẽ phụ thuộc vào công chúa Thái Bình là con gái của Võ Tắc Thiên và là đối thủ cạnh tranh của Vi Hậu.
Thượng-quan Uyển Nhi hòng mượn tài trí thông minh và kinh nghiệm đấu tranh chính trị phong phú của mình để giữ gìn vị thế không bị lún chìm. Thế nhưng trăm hay của kẻ thông minh cũng có ngày thất bại. Tháng 1 năm 710 , Lý Long Cơ vương Lâm Truy thuộc Hoàng tộc, đã kéo quân khởi nghĩa, ông rất biết cách nắm giữ quyền lực, vừa lên ngôi liền cho thanh trừng hết thảy tập đoàn lộng quyền là Vi Hậu, công chúa An Lạc, Thượng-quan Uyển Nhi và những thân tín của họ. Uyển Nhi đã chết dưới lưỡi đao của cường quyền.
Thượng-quan Uyển Nhi thông minh lắm tài, nàng rất thích làm thơ viết văn, những bài thơ của nàng đã đóng vai trò mở mang cho sự phát triển của thơ Đường. Về sau, vua Đường Huyền Tống Lý Long Cơ nuối tiếc tài năng của nàng, cho người thu tập các tác phẩm của nàng lại rồi biên soạn thành văn tập 12 cuốn, đáng tiếc là văn tập này đã bị thất thoát. Đến nay trong "Toàn Đường thi " còn giữ lại 32 bài thơ của Thượng-quan Uyển Nhi.
, đấu không lại....