Món quà tinh thần gởi tặng Minh Chau từ: Lang Tu, Ngươi vien xu, hoatimxua, Christiane, giamchua, nguyenninhtran, Can Tran
[center]RƯỢU ĐẾ - RƯỢU CẦN - RƯỢU NẾP [/center]
Nói đến rượu thì người Việt Nam chúng ta có chữ nhậu. Uống ít, uống nhiều. Chữ rượu đã được mọi người chúng ta ưu ái và dùng rất thoải mái, và ai cũng hiểu.
Đôi khi người ta còn dùng chữ "Nhậu sương sương" Hay "làm vài sợi lai rai" để chỉ đến các món nhậu khá thanh bạch.
Nhưng nhậu hay nhậu sương sương chỉ là cách diễn tả cảm giác khoan khoái khi nghĩ đến bửa tiệc, chứ còn vị rượu thơm ngon thắm từ từ vào đàu lưỡi và tan trong cơ thể làm tâm trí lâng lâng cở nào thì đây mới là dây mơ rễ má mà khiến người ta bị mê muội, nhớ đời và khó thoát khỏi sự mời mọc của người bạn lưu linh.
Ở hải ngoại người Việt Nam đã quen với champagne, vang đỏ, vang trắng của Pháp, ý, hoặc Scott của Anh, Whisky của Mỹ, hay Volka của Nga. Nhưng khi những men rượu này thắm vào cơ thể, thì hình ảnh những xị rượu đế, những hủ rượu cần lại bất ch85t lung linh trước mắt. Một thời vàng son của những ngày còn ở qê nhà......
RƯỢU ĐẾ:
Xị đế tự bản thân nó rất gần với người Việt Nam. Rượu đế đưc chưng cất bằng gạo, màu trắng tinh tuyền và mùi thơm rất ngào ngạt, đã là một trong những thức uống của làng quê Việt Nam. Nếu Pháp có rượu vang thì Việt Nam có rượu đế.
Tuy rượu đế đã thông dụng và được xem như "quốc hồn quốc tứy ", nhưng lại chỉ được chưng cất từ những cá nhân hay gia đình, có tính cách thủ công chứ không đi vào quy mô sản xuất có tầm vóc quốc gia. Vì thế việc chưng cất rượu đế đến nay vẫn chỉ là những cách chưng cất khác nhau truyền lại từ mỗi gia đình, mỗi địa phương.
Khi rượu đế được chưng cất chung với bắp, đậu hay một loại dược thảo thì rượu đế trở nên một món rượu đặc biệt. Khi rượu đế đã ngâm rắn, cắt ké, hay hải mã thì nó lại trở thành một vị thuốc, đôi khi người dân quê phong tặng là thuốc gia truyền hiệu nghiệm, tiêu trừ mọi bệnh tật.
Xị đế đã sống với người dân bình thường và nghèo khổ Việt Nam. Xị đế được đong trong các chai nước ngọt, khiêm nhường, dân giã, và có vẻ giang hồ bất cần đời, nếu so với những chai rượu cổ cao, bịt giấy mạ vàng bóng loáng kêu ngạo của Tây phương. Nhưng xị đế đã từng là nguồn hạnh phúc của người lao động Việt Nam, xị đế đã là chung rượu kết nghĩa kim bằng qua văn thơ Việt Nam :
[center]Đất Quảng nam chưa mưa đà thắm,
Rượu hồng đào chưa nhắm đã say
Bạn về nằm nghỉ gác tay
Hỏi nơi mô ơn trượng nghĩa dày bằng ta.[/center]
Xị đế làm bạn hết buồn phiền, và xị đế cũng góp phần làm cái nghèo trĩu nặng hơn trong những cuộc sống không được sung túc:
[center]Anh ham xóc dĩa cò quay
Máu mê cờ bạc lại hay rượu che
Eo sèo công nợ tứ bề
Kẻ lôi người kéo, ê chề lắm thay
Nợ nần em trả chàng vay
Kiếp em là kiếp kéo cy đứt hơi.[/center]
Thức nhắm cuả dân nghiện rượu đế cũng rất đơn giản, chỉ vài con tôm khô, hay một con mực nướng là đũ để bạn nhậu tụ lại và chuyện trò vui như pháo tết. Cũng có khi là gà luộc, gà chiên, gà xào, nhưng đầu gà, cánh gà, chân gà lại là những phần hấp dẫn nhất đối với dân nhậu. ....
RƯỢU CẦN:
Nếu xị đế khiến người ta liên tưởng một cái bàn và những chiếc ghế đẩu thấp lè tè ở đầu xóm, và dân nhậu là những người dân lao động, thì Rượu Cần gơi cho mọi người nhớ đến vùng cao nguyên với đồng bào sắc tộc. Một hủ rượu cần với nhiều ống tre từ miệng bình để nhiều người uống (hút)cùng..... Khác với rượu đế, rượu cần được chưng cất bằng nếp.
Đối với đồng bào thiểu số, uống rượu cần có ý nghĩa tâm linh. Theo truyền thuyết của buôn làng thì từ ngày xửa ngày xưa, có một vị tù trưởngdda4 gặp Thần Nhím. Vị Thần này đã cho ông uống một loại thức uông trắng đục như sữa, sau khi uống ông ta thấy lòng lâng lâng dễ chịu khó tả và có cảm giác như đang đi trên mây. Sau đó Thần Nhím đã dạy cho ông cách làm thức uống lạ lùng này, và đặc biệt là cách uống từ một hủ với những cần tre. Từ cách uống này, người ta đã đặt tên thức uống là rượu Cần. Để tỏ lòng nhớ ơn Thần Nhím, mỗi lần uống rượu, dân buôn làng đều để hủ rượu ra sân và cúng mặt trăng, vì họ tin rằng Thần Nhím ngự trị nơi đó.
Về cách uống rượu Cần, mỗi buôn làng, mỗi cách uống riêng biệt. Riêng bộ lạc Ê Đê là có cách uống rượu lý thú nhất.
Trong những trường hợp lễ lạc đặc biệt, người Ê Đê uống rượu theo cách... suối chảy! Hủ rượu cần được cột chặt vào cột nhà sàn, kế đó là 7 cô gái xinh xắn trong bộ lễ phục sặc sỡ, hoặc đứng hoặc ngồi tuỳ theo thứ tự từ cao xuống thấp, mỗi người cầm một tô để đựng rượu. Rượu được rót vào tô cao nhất, và đến các tô kế tếp, như thế rượu được chảy ra như một giòng suối nhỏ.
Khách phải khéo léo bẻ công cần uống rượu để có thể uống hết giọt cuối cùng để bày tỏ sự thành thật của mình và đồng lòng với chủ nhân.
Rượu cần cũng gợi nhớ đến một nền văn hóa đặc thù với những lễ hội múa bên đống lửa, và đôi trai gái được gá nghĩa tào khang qua những nghi thức cổ truyền sẽ được mời uống rượu cần của dân làng.
Uống rượu không chỉ trong lúc vui mà còn cả lúc buồn, rượu luôn luôn là người bạn thân thiết giúp vơi sầu khổ. Người Kinh thì làm vài xị đế cho quên đời, người sắc tộc thì tụ họp dân trong buôn làng chung quanh đống lửa, và ngồi bên nhau quanh hủ rượu cần, cùng nhau.... hút rượu cho thanh thoả cõi lòng.
RƯỢU NẾP:
Nhắc đến rượu đế, rượu cần thì cũng không thể không nhắc đến rượu nếp, là một loại rượu mà cả gia đình lớn bé có thể thưởng thức. Rượu nếp được làm thật đơn giản, nếp được nấu thành xôi, và trộn với men rượu ủ vài ngày, nếp lên men thành rượu. Rượu nếp thơm ngon và ngọt, nước rượu màu vàng óng ánh thật đẹp được chắt riêng cất trong chai, xác rượu còn lại được gọi là cơm rượu, là món ăn đặc biệt ngon tuyệt vời, các cô thiếu nữ rất mê thích món cơm rượu này.
Rượu nếp đã nhẹ nhàng đi vào đời sống nhân gian qua ca dao thách cười của cô gái dành cho người yêu:
[center]Cưới em chín quả cao vàng,
Cưới em chín chục họ hàng ăn chơi
Vòng vàng kéo lấy mười đôi
Lụa là chín tấn, tiền thời nghìn quan
Gọi là có hỏi có han
Mười chum rượu nếp cheo làng là xong.[/center]
Rượu nếp được làm bằng nếp than, hoặc nếp mật sẽ ngon đặc biệt. Hiện nay ở các quán bán thức ăn hay giải khát của người Việt ở hải ngoại, những ly cơm rượu được bày bán khá nhều, và luôn được khách sành điệu chiếu cố. Việc cơm rượu theo đồng bào Việt Nam ra hải ngoại chứng tỏ rượu nếp đã trở thành quen thuộc trong gia đình, và người ta có thể dùng cơm rượu bất cứ lúc nào.
Ở Việt Nam rượu nếp được ủ nhiều vào dịp Tết Đoan Ngọ, ngày mùng 5 tháng 5 Âm lịch. Người ta tin rằng, uống rượu nếp và ăn cơm rượu trong dịp này sẽ giúp tiêu trừ các chứng bịnh trong đường tiêu hóa, mà người xưa gọi là .... trừ sâu bọ... trong người.
Trong thời đại kỹ thuật và văn minh tiến bộ khoa học, nói những chuyện như trên, thoạt nghe có vẻ huyền bí và dị đoan mê tín, nhưng hiện nay qua nhiều nghiên cứu, các khoa học gia đã cho biết, nếu rượu được uống đều độ chừng mực sẽ rất tốt cho cơ thể nhất là hệ thống tuần hoàn và tiêu hoá.
Như vậy việc uống rượu để giúp đường tiêu hoá của tổ tiên Việt Nam đã đi trước khoa học của thế kỷ 20!
Sưu tầm trên tuần báo BN
